Астрономий
Астрономий (акрет грекла ἀστήρ, ἄστρον «шӱдыр» да акрет грекла νόμος «тӧртык» гыч) — кавасе телам шымлыше шанче.[1]
Частьыште, астрономий Кече да моло шӱдыр, Кечыйол системым, планетым шымла, экополанет, лазеридет, комет, метеоридет, тегытан вещества, пульсар, шем рож, галактике да нунын иктешлымашышт, квазар да молат.
ИсторийПравить
Астрономий-акрет годсо да кугурак шанче гыч иктыже. Тудо айдемын практике йодмашыже гыч лектын.
Мландыште еҥ-влак улыт да пылпомышто мом ужмышт нерген эре шоненыт. Шукерте ожно нуно пылпомышсо коштмо да игече вашталтме вашкылыштым шижыныт. Астрономий тунам чаплын рӱдӧ астроологий дене варналтын.
Шӱдыр ден шӱдыр-влак шогымо шот дене икымше мланде пашаеҥ-влак талукын наступленийжым палемденыт. Куснылшо тукым Кечеш да шӱдыр-влак дене ориентироватлалтыныт. Кераллык ийшотченийыште календарьым ышташ конден. Эше доктор еҥ-влак Кече лекме да кече шичме дене кылдалтше тӱҥ явленийым паленыт, Тылзат, южо шӱдырат. Периодике уэш пачаш кучылтмаш Кече дене Тылзат пеш ожно палыме улмаш. Акрет годсо возкалыше источник-влак коклаште астроном явленийын сӱретлымыже, тыгак кава йымалсе кавасе кап-влакын чевер да кече шичмым каласышашлан, жап шотлен лукмо да календарь лӱман схемыже-влакат вашлиялтыт.
Акрет годсо культур ден ожнысо цивилизацийлан шкешт деч вара шуко еҥан артефакт-влакым коденыт, нуным пылпомышсо капын законлан келшышын сайлыме нерген таныклыше-влак шкеныштын могай улмыштым палымышт нерген таныклыше улыт. пример семын акрет годсо кугезе монументым да Стонхен Бюджетан монументым кондаш лиеш. Икымше цивиллизаций-влак вавилон, грек, китай, индий, майя ден инков йӱд кававомышым шкештен эртареныт.