Крокет
Кроке́т (кроке́т, croquet) — спорт модмаш. Модшо-влак пу чӧгыт дене пайдаланен пасушто радам дене шогалтыме изи капка гоч шар-влакым колташ тыршат. Модмаш Кеҥежымсе Олимпий модмашын программыштыже лийын, сандене крокет олмеш чӱчкыдын йоҥылыш крикет (cricket) нерген кутырат.
Крокет модмашыште утыждене вийым пыштыде сайын жапым эртараш лиеш. Модшо-влак кидышкышт пу чöгытым налыт, да шар шамычым изи капка гоч колтылыт. Тиде жапыштак тавалыше шке шар шымычыжым покта. Тÿрлö элыште модмо радам ойыртемалтеш. Но тÿҥлан Крокет Ассоциацийын калык-влак кокласе виктарчыкше шотлалтеш. Английысе крокет, гольф-крокет, руш крокет, да урем крокет дене кугу таҥасымаш-влак эртат. Крокет дене яклака пасушто модыт. Пасуш кокыт гыч 8 еҥ марте иканаште лектын кертыт.
Эртымгорно
тӧрлаташXIII курымышто францийысе кресаньык-влак вольыкым кÿтымö годым кÿтÿчö тоя дене пайдаланен тыгай модмашым эртареныт. Но шагал кö тиде модмаш нерген пален. XVII курымышто гына крокет модмаш Ирландийыште угыч шочын. Джон Джакс лÿман айдеме крокетлан икымше чöгытым да шарым ыштен. Кÿчык жапыште у модмаш Великобританийыште да колоний-влакыште шарлен. Эше икмыняр ий эртымек поян пöртыштö гына огыл, уремыштат, йоча-влак чöгыт дене шарым поктылаш тÿҥальыч. Клуб-влак чоҥалтыныт, кеч кöат тушко пурен кертын. Эн кугу клублан Уимблдонысе ушем шотлалтын. Модмашым Кугыжа-влакын спортышт лÿмдаш тÿналыныт. Уло Великобританийлан крокет келшен. Газет-влак кажне номерыште тудын нерген репортажым савыктылыныт.
Лу ий модмашлан темын, да тудым мондаш тÿналыч. Молан манаш гын, тиде жапыште теннис шочын. Но содыги крокет илен лектын. 1900 да 1904 ийлаште крокет Олимпиадын программышкыже пуртеныт. А 14-ше гыч 26 ий жапыште 120 калык-влак кокласе турнир эртен. Калыкыште модмаш угыч пагалымашым сулен. Лач Америке гына вараш кодын. Бостон олаште крокетым арака йÿымö чер дене ик тöр шогалтеныт. Но 20 идалыкыште Голливудысö актер, режиссер, продюсер-влак кажне кастене пу чöгытым кидыш налын шар шамычым поктылыныт. Кокымшо Тӱнямбалсе Сар модмашын шарлымашыжым изиш темдалын. Но пленыш логалше нерген Калык-влак кокласе конвеций почеш, модмашым концлагерьыш колташ лиеш ыле. Англичан шамыч пленыш логалше йолташ-влаклан крокет шарыш документым да оксам оптеныт. Плен гыч куржашлан йöн лийын. Сар деч вара крокет модмаш угыч шочын, манаш лиеш. Самырык-влак школлаште, колледжлаште, университетлаште модыныт. Тунемме программышкат крокет пурен. Тачысе кечын Европышто, Америкыште Австралийыште крокетым гольф да теннис семынак пагалат. Английыште гына крокет дене 400 утла клуб почылтын. Кажне ийын Тÿнямбалсе крокет федераций 100 утла турнирым эртара.
Крокет Российыште
тӧрлаташРоссийшке крокет Англий гыч толын. Тÿвыра пашаеҥ шамыч, да аристократ-влак модмашым чот пагаленыт. Руш Кугыжан ешыже, Федор Шаляпин, Анна Павлова, крокет мастарлан шотлатыныт. Серызе-влак Максим Горький ден Герберт Уэллс эре ваш-ваш таҥасеныт. Кремльысе эмлызе-влак крокет модмаш дене политик-влакым эмленыт. Вет тиде спортодмаш суставым пеҥгыдемда, шÿмышкö тыныслыкым пурта. Вÿрыш адреналин логалме дене айдеме куана. Чаманен каласаш логалеш ССРУште крокет кугу пагалымашым сулен огыл. Кеч Санкт-Петербург олаште Регионгокласе Крокет Федераций почылтын гынат, тудо спортфедерацийлан ок шотлалт. Российште крокет спорт радамыш ок пуро. Тудым спорт тӱрлык реестрышкат пуртен огытыл.