Кугыжаныш (биологий)

Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Кугыжаныш (ыҥ-влак) ончал.

Кугыжаныш — биологий классификацийыште ик тӱҥ ранг. Ончыч тиде эн кӱшыл ранг ыле. Линне Карыл кок кугыжанышым ойыртемен: янлыкым да кушкылым. Кызыт биологий классификаций чучкыдын вашталтеш. Тӱрлӧ негызыште тӱрлӧ классификаций кучалтеш. Мутлан, 2007 ийыште Фабиен Бурки шке пашам савыктен, кушто тудо 4 тӱҥ эукариот тӱрлык-влакым ойыртема:

1. лат. Plantae (Ужарге да йошкар вӱдпорсын-влак да кушкыл-влак)
2. лат. Unikonta (амеба-влак, понго-влак да янлык-влак)
3. лат. Excavata (эрыкан-илыше да паразитик протист-влак)
4. лат. SAR (лат. Stramenopiles, лат. Alveolates, лат. Rhizaria гычын - тиде кудо-иктиже тудын член-влак )

Биологий классификацийыште тӱҥ ранг-влак.

---

Кугемдаш

Биологий классификацийыште индеше тӱҥ таксономий ранг-влакын иерархий. Домен икмыняр кугыжаныш шеледалтеш. Кокла ранг-влак ончыктымо огыл.

Тиде ныл таксон-влаклан эше кок таксон-влакым ешараш кӱлеш:

Бактерий-влак

Архей-влак

Пытартыш филогенетик шымлымаш-влак тиде классификацийым эше вашталташ кертыт, 18 гыч 30 марте кугыжаныше-влакым ыштен.

Чыла кугыжаныш-влак

Линне Карыл 1735 2 кугыжаныш-влак	Хаекел 1866 3 кугыжаныш-влак	Чатон 1925 2 империй-влак	Копеланд 1938 4 кугыжаныш-влак	Витакер 1969 5 кугыжаныш-влак	Войс да весе 1977 6 кугыжаныш-влак	Войс да весе. 1990 3 домен-влак
(кучалтын огыл)	Протист-влак (Protista)	Прокариота (Prokaryota)	Монера (Monera)	Монера (Monera)	Бактерий (Eubacteria)	Бактерий (Bacteria)
					Архей (Archaebacteria)	Архей (Archaea)
		Эукариот (Eukaryota)	Протист (Protista)	Протист (Protista)	Протист (Protista)	Эукариот (Eukarya)
Кушкыл (Vegetabilia)	Кушкыл (Plantae)			Поҥго (Fungi)	Поҥго (Fungi)
			Кушкыл (Plantae)	Кушкыл (Plantae)	Кушкыл (Plantae)
Янлык (Animalia)	Янлык (Animalia)		Янлык (Animalia)	Янлык (Animalia)	Янлык (Animalia)