Ленин премий
Ленин премий, Ленин лӱмеш премий (рушла Ленинская премия) — Совет Ушемыште илыше еҥлан кучыктымо ик эн кугу кӱкшытан пӧлек. Шанче пашаште, техника, сылнымут аланыште, сымыктышыште, архитектурышто кугу кӱкшытыш шуышо еҥ-влаклан пуалтын.
Эртымгорно
тӧрлаташВ.И. Ленин лӱмеш премий-влакым 23 Пеледыш 1925 ийыште ЦК ВКП(б)-н да СССР калык комиссар-влак Каҥашын постановленийышт почеш негызленыт. Тӱҥалтышыште шанче пашаште ойыртемалтмылан гына пуалтын.
1935 гыч 1957 ий марте премий пуалтын огыл. 1941—1952 ийлаште кум степенян Сталин премий пуалтын.
15 Сорла 1956 ийыште ЦК КПСС да СССР министр-влак Каҥаш Ленин премийым илаҥдарашлан постановленийым луктыныт. Ленин лӱмеш премий кажне ийын В.И. Ленинын шочмо кечынже — 22 Вӱдшорышто кучыкталтын. 1957 ийыште шанче пашалан, архитектур да техникым чоҥымылан, сылнымутышто да сымыктышыште ойыртемалтмылан пуаш тӱҥалыныт. 1960 ийыште Ӱярня тылзын журналистика да публицистика аланыште тыршыше-влакланат Ленин премий кучыкталташ тӱҥалын.
1957 ий гыч тӱҥалын, Ленин лӱмеш премий кажне ийын В.И. Ленинын шочмо кечыжлан пуеденыт, 1967 ий гыч 2 ийыште ик гана. Чӱчкыдын Ленин премий шолып пуалтын (мутлан, шолып пашам шуктышо КГБ-пашаеҥ-влаклан).
Тӱҥалтышыште 42 премий пуалтын. 1961 ий гыч ик ийдалыклан 76 премий марте иканаште кучыкталт кертын. 1967 ийыште премий чот 30 марте иземын. Лауреатлан диплом, оҥыш пыжыктыме шӧртньӧ медаль да окса премий кучыкталтын. 1961 ий гыч ик премийлан 7500 теҥге пуалтын.
