Марий Тӱрек кундем: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Azimbaj (каҥашымаш | надыр)
76 корно:
Верысе марий-влак ты мландым «эрвел» манын лӱмдат. Марий Элыште лач ты кундемыште кече эн ончыч кынелеш. Тыште илыше-влакым ожно «эрвел марий-влак» лӱмденыт. «Турек» руш мут марий «тӱрек» мутын ыҥжым йӧршеш вашталтен. Чынжым, «тӱрек» мут «тӱр» мут гыч негызлалтын. Тышеч марий мланде тӱҥалеш.
 
Марий Тӱрек кундемын эртымгорныжо ВяткеВиче крайвел дене кылдалтын. Кок тӱжемше идалыкыште ты вер марий-влакын рӱдерышкышт савырнаш тӱҥалын. Варажым Виче эҥерыште Малмыж {{comment|онлык|княжество}} шочын. Марий-влакын феодальныйфеодал ушемышт лийын, кызытсе Марий Тӱрек кундемын ужашыже тушко пурен. [[Озаҥым налмаш]] годым малмыжМалмыж князьон [[Полтыш]], виче марий-влакын вуйлатышыже суас-влак велыште кредалын. А тунам курыкмарий-влак Акпарсын вуйлатымыж почеш руш-влаклан полшеныт.
 
Кунам Озаҥ сеҥалтын, марий мланде РоссийМоскосо кугыжанышыш пурен, марий-влак эрык-верч кредалмашым тӱҥалыныт. XVI курымысо историйыштеэртымгорнышто тиде событийкредалмаш-влак «черемис сар» семын возалт кодыныт.
 
Верысе калыкым чыштырен кучашлан XVI курым мучашыште москосо виктем марий мландыште форпост-ола-влакым чоҥаш тӱҥалыныт. 1584-ше ийыште Вӱрзым эҥер серыште Вӱрзым {{comment|карманым|крепостьым}} Уржум оламолаш чоҥенытсавырненыт, тудо вигак уездын рӱдерже лийын, тушко кызытсе Марий Тӱрек кундемын ужашыжым пуртеныт. Ты жапыштак марий-влакын Малмыжым руш крепостьышкарманыш савыреныт. Ты верлаште марий-влаклан апшат пашм шукташ, ола деке лишемашат чареныт. Кугу эҥерла гычат нуным поктен колтеныт. Тунам Марий мландын тӱржӧ изиш касвелкыла куснен. Тӱрек ола гыч кайымеке, марий-влак у илемым чоҥеныт, тошто лӱмымак коденыт, тыге [[Марий Тӱрек]] шочын.
 
Верысе калыкым чыштырен кучашлан XVI курым мучашыште москосо виктем марий мландыште форпост-ола-влакым чоҥаш тӱҥалыныт. 1584-ше ийыште Вӱрзым эҥер серыште Уржум олам чоҥеныт, тудо вигак уездын рӱдерже лийын, тушко кызытсе Марий Тӱрек кундемын ужашыжым пуртеныт. Ты жапыштак марий-влакын Малмыжым руш крепостьыш савыреныт. Ты верлаште марий-влаклан апшат пашм шукташ, ола деке лишемашат чареныт. Кугу эҥерла гычат нуным поктен колтеныт. Тунам Марий мландын тӱржӧ изиш касвелкыла куснен. Тӱрек ола гыч кайымеке, марий-влак у илемым чоҥеныт, тошто лӱмымак коденыт, тыге [[Марий Тӱрек]] шочын.
== Калык ==
[[1 Шорыкйол]] [[2005]] ийысе шотлымаш почеш кундемыште 24 500 еҥ илен.