Еремеев, Никандр Сергеевич: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
||
1 корно:
{{Палыме еҥ
|лӱм = Никандр Лекайн
|оригинал лӱм =
|сӱрет = LekainNikandr.jpg
Йоча годсо илышыже незер кресаньык ешыште эртен. Ава деч посна кодшо рвезылан шуко йӱштӧ-шокшым чыташ логалын. Ончыкылык серызе эн ондак шке ялысе тӱҥалтыш школышто шинчымашым пога. Утларак пален налаш тыршыше рвезе умбакыже тунемме нерген шона. Тыге [[Морко]] селасе школ-интернатыш толеш. Икмыняр жап гыч столярым ямдылыме школышко кусна. Тунемме кокла гычак тӱрлӧ пашам ышта, [[сылнымут]]ым лудашат жапым ойыра, ялысе калык коклаште умылтарыме пашам эртара. Рвезын тыршымыжым, пашалан кумылан улмыжым ужын, [[1925]] ийыште [[Йошкар-Ола]]се советско-партийный школышко тунемаш колтат. Уш-акылжым вияҥдаш сай йӧн лектеш.▼
|сӱретын лопкытшо = 250px
|возымаш =
|шочмаш дене лӱм = Еремеев Никандр Сергеевич
|тыршымаш алан = [[серызе]
|шочын = [[1 Пеледыш]] [[1907]]
|шочмо вер = {{флагификаций|Марий Эл}}, [[Морко кундем]]
|гражданство = {{флагификаций|Россий}}
|йоча-влак =
|чап пӧлек да премий = Марий АССРын калык писательже
|сайт =
|Commons =
}}
'''Лекайн Никандр''' ('''Еремеев Никандр Сергеевич''') ([[1 Пеледыш]] [[1907]], Кораксола (Кучко-Памаш) ял [[Морко кундем]] — [[15 Пургыж]] [[1960]], [[Йошкар-Ола]]) — [[марий]] [[серызе]]. [[Марий Эл]]ыште, [[Морко кундем]]ысо [[Кораксола]] [[ял]]еш шочын. Марий АССРын Калык писательже лӱмым икымше налын. Калык писатель шуко ойлымаш ден очеркым возен. Нунын коклаште «Кугезе мланде», «Кӱртньӧ вий», «Кугу сарын тулыштыжо» романже-влак да «Шортньо падыраш» повестьше лудшо-влаклан утларак палыме улыт.
==Ӱмыргорно==
▲Йоча годсо илышыже незер кресаньык ешыште эртен. Ава деч посна кодшо рвезылан шуко йӱштӧ-шокшым чыташ логалын. Ончыкылык серызе эн ондак шке ялысе тӱҥалтыш школышто шинчымашым пога. Утларак пален налаш тыршыше рвезе умбакыже тунемме нерген шона. Тыге [[Морко]] селасе школ-интернатыш толеш. Икмыняр жап гыч столярым ямдылыме школышко кусна. Тунемме кокла гычак тӱрлӧ пашам ышта, [[сылнымут]]ым лудашат жапым ойыра, ялысе калык коклаште умылтарыме пашам эртара
===Сылнымут паша===
[[Файл:Земля предков Лекайн.jpg|thumb|right|«Земля предков» книган комжо]]
Рвезын тыршымыжым, пашалан кумылан улмыжым ужын, [[1925]] ийыште [[Йошкар-Ола]]се советско-партийный школышко тунемаш колтат. Уш-акылжым вияҥдаш сай йӧн лектеш.
Ончыкылык серызе сылнымут паша нерген шонен, тӱрлӧ еҥ-влакын шарнен ойлымыштым ушыш пыштен колыштеш. Лач тыге [[1929]] ийыште самырык авторын «Насти» лӱман ойлымашыже шочеш. Н.Лекайнын олымашыжын сюжетше тулык ӱдыр Настин илышыж дене чак кылдалтын.
[[1931]] ийыште Н.Лекайн «Калинин колхоз» очеркшым посна книга дене луктын. Тыге [[Сергей Чавайн]], [[Игнатьев, Никон Васильевич|Никон Игнатьев]], [[Майоров-Шкетан]], [[Дмитрий Орай]] дене пырля марий сылнымутышто очерк жанрым пойдараш полшен. Н.Лекайн повесть жапыштат вийжым терген ончен.
==Арест==
Лекайн арестоватлыме [[1932]] ийыште Марий область [[ГПУ]]-н распоряжений почеш. ГПУ-н пунчалже почеш тудым [[Карелий]]ыш кучен колтеныт. Тушто тудо заключеный семын кум ий годым [[
==Пӧртылмаш==
Пӧртылмекше, [[1935]] ийыште, верысе газетын пашаеҥже лийын, а [[1937]] ий шошым адакат редакций гыч куржашыже, пеле шылын илашыже логалын.<ref> Васин, Ким 1989: ХХ Курымын трагедийже. Саман № 2: 57</ref>
[[1936]] ийыште «Кандаш вате» лӱман повестьше савыкталтын. Автор йӧратымаш, ешым чонымо йодышым тарватен, но келгын ончыктен кертын огыл. Икманаш, «Кандаш вате» повестьше лушкыдо лийын. Ял илышым сӱретлыме дене пырля Н.Лекайн {{comment|элкӧргӧ сар|граждан сар}} нергенат возаш тыршен. Тыге «Пакет» ойлымашыже шочын. Тудым серыме амалже оҥай. Автор Морко вел марий, граждан сарын тул лоҥгаштыже талын кучедалше, патырлыкым ончыктышо [[Василий Краснов]] дене вашлийын. Тудын деч радамын йодыштын, возен налын, илыш чыным ойлымаштыже кучылтын. Возымыжым Сергей Чавайнлан ончыктен. Кугу серызе самырык авторын ойлымашыжым лудын лектын да тудын негызеш романым возаш темлен. Никандр Лекайн, С.Чавайнын ойжо дене кумылаҥын, 30-шо ийла кыдалне «Кӱртньӧ вий» романым возаш пижеш. Тиде жапыште ешыж дене Йошкар-Ола воктене верланыше [[Кугысола]] ялыште ила. Серызе кыртмен пашам ышта, ужаш почеш ужашым воза. Роман 4 ий утла жапыште возалтын. Тӱҥ шотышто [[1939]] ийлан ямде лийын да 2 ий почела роман «Пиалан илыш» альманахеш савыкталт лектеш.
27 ⟶ 43 корно:
Никандр Лекайн суд деч поснак шинчен лекташыже пернен гынат, тудым лӱмжым общество шкеак реабилитироватлен, чапшым совет печать ден исторический наука арален коденыт.<ref> Васин, Ким 1989: ХХ Курымын трагедийже. Саман № 2: 58</ref>
==Кылвер-влак==
* [http://www.kpamash.narod.ru/lekain.html Кучко-Памаш ялын сайтше]
* [http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/102750/%D0%9B%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D0%B9%D0%BD Академик сайтыште]
== Палемдымаш-влак ==
<references>
| |||