Кечытӧр: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
[[Файл:Kechyshogymash Kechytӧr.PNG|thumb|400px|[[Мланде|Мландын]] [[Кече (астрономий)|Кече]] йыр пӧртын савырнымыже. [[Кеҥежымсе кечешогымаш|Кеҥежымсе]] да [[телымсе кечешогымаш]], [[Шошымсо кечытӧр|шошымсо]] да [[шыжымсе кечытӧр]].]]
 
'''Кечытӧр''' ({{lang-ru|''равноде́нствие''}}) — кунам [[Кече (астрономий)|Кечын]] рудыжӧ эклиптике почеш пӧрдмыж годым [[кава]] [[экватор]]ым эрта.
{{Solstice-equinox}}
[[Шошо|Шошымсо кечытӧр]] кечытӧр [[20 Ӱярня]] але [[21 Ӱярня]]ште толеш, кунам Кече [[кечывалвел]] полушарий]] гыч [[йӱдвелЙӱдвел полушарий|йӱдвелыш]]ыш кусна, а [[Шыжымсе кӧчытӧр|шыжымсе]] [[22 Идым]] але [[23 Идым]]ыште толеш, кунам тудо [[йӱдвел]] гыч кечывалвелыш[[кечывалвел]]ыш кусна. Тиде кечылаште уло [[Мланде|Мландыште]] ([[Географический полюс|полюс-влакым]] шотлыде) [[Кече (жап)|кечын]] кужутшокужытшо [[йӱд]] кужуткужыт дене иктак. Шошымсо да шыжымсе кечытӧр годым Кече лач эрвелне[[эрвел]]не кынелешлектеш да касвелне[[касвел]]не шинчеш. Шошымсо кечышогымаш деч вара (йӱдвел полушарийыште) эрвел деч йӱдвелнырак кынелешлектеш, а шыжымсе деч вара эрвел деч кечывалвелнырак.
'''Кечытӧр''' ({{lang-ru|''равноде́нствие''}}) — кунам [[Кече (астрономий)|Кечын]] рудыжӧ эклиптике почеш пӧрдмыж годым [[кава экватор]]ым эрта.
 
Шошымсо да шыжымсе кечытӧр [[астрономийысе жапымжап]]ым шотлаш полша. Мутлан, кок шошымсо кечытӧр кокласе жап "тропик идалык" семын лӱмдалтеш, астрономийыште тудым жапым шотлымашыште кучылтыт. [[Тропик идалык]] 365, 2422 [[сутка]] шуйна. [[Юлиан кечышот]] 365¼ сутка шуйна. Кужемдыме ий кечышотым шке верышкыже шында ыле, а [[григориан кечышот]]ышто 400 ий жапыште 3 кечылан гына йоҥылыш лиеш.
[[Шошо|Шошымсо]] кечытӧр [[20 Ӱярня]] але [[21 Ӱярня]]ште толеш, кунам Кече [[кечывалвел]] полушарий гыч [[йӱдвел]]ыш кусна, а шыжымсе [[22 Идым]] але [[23 Идым]]ыште толеш, кунам тудо йӱдвел гыч кечывалвелыш кусна. Тиде кечылаште уло [[Мланде|Мландыште]] (полюс-влакым шотлыде) кечын кужутшо йӱд кужут дене иктак. Шошымсо да шыжымсе кечытӧр годым Кече лач эрвелне кынелеш да касвелне шинчеш. Шошымсо кечышогымаш деч вара (йӱдвел полушарийыште) эрвел деч йӱдвелнырак кынелеш, а шыжымсе деч вара эрвел деч кечывалвелнырак.
 
Шошымсо да шыжымсе кечытӧр астрономийысе жапым шотлаш полша. Мутлан, кок шошымсо кечытӧр кокласе жап "тропик идалык" семын лӱмдалтеш, астрономийыште тудым жапым шотлымашыште кучылтыт. [[Тропик идалык]] 365, 2422 сутка шуйна. [[Юлиан кечышот]] 365¼ сутка шуйна. Кужемдыме ий кечышотым шке верышкыже шында ыле, а [[григориан кечышот]]ышто 400 ий жапыште 3 кечылан гына йоҥылыш лиеш.
 
== Нине эллаште [[У ий]] кечытӧрлан тӱҥалеш ==
 
[[Файл:Nowruz Zoroastrian.jpg|thumb|right|[[Персеполь]]ысо барельеф - [[Навруз]]ын {{comment|ӱжватаже|руш. - символ}} - ӱшкыж (Мландым ончыкта) ден арыслан (Кече) кучедалыт, но вийышт ик гаяк, нигӧ сеҥен ок керт.]]
 
* [[Иран]] см. [[Иран кечышот]]