Кече (жап): версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
[[Файл:Daylight.png|thumb|360px|[[Кече (шӱдыр)|Кече]] [[Мланде (планет)|Мландымбалне]] (2-шо [[Вӱдшор]] [[тылзе]] 13:00 [[UTC]]). Кече ден [[йӱд]]ым ойырымо кундем-влак, йӱдвел полярный зона воктенсе вер эре волгыдо ([[полярный кече]]), кечывалвел полярный зона воктенсе вер эре пычкемыш ([[полярный йӱд]]).]]
[[Файл:Sutka.PNG|560px570px|thumb|Сутка шошымсо да шыжымсе [[кечытӧр]] кечын.]]
{|align="right"
|-valign="top"
|[[Файл:Kechyn tainaltmyze.PNG|300px350px|thumb|[[Мланде (планет)|Мланде]] [[экватор]]ын плоскостьшо [[Эклиптика|эклиптикын]] плоскостьшо деке тайналтмыже]]
|}
[[Файл:Kechyshogymash Kechytӧr.PNG|thumb|400px|[[Мланде (планет)|Мландын]] [[Кече (шӱдыр)|Кече]] йыр пӧртын савырнымыже. [[Кеҥежымсе кечешогымаш|Кеҥежымсе]] да [[телымсе кечешогымаш]], [[Шошымсо кечытӧр|шошымсо]] да [[шыжымсе кечытӧр]].]]
10 корно:
[[Кече (жап)]] — [[Кече ((шӱдыр)|Кече]] [[Кече лекмаш|лекме]] гыч [[Кече шичмаш|Кече шичме]] марте [[жап]].
 
Кечын кужытшо шекланыме верын [[географический широта]]же да [[ий]]ын пагытше деч зависитла. [[Ийын пагытше]] мучко кечын кужытшо вашталтмаш [[Мланде (планет)|Мланде]] [[экватор]]ын плоскостьшо [[Эклиптика|эклиптикын]] плоскостьшо деке тайналтмыжын следствийже, кудыжо примерно 23[[Градус, минут, секунд|°]]4426[[Градус, минут, секунд|′]] лиеш: ий пагыт мучко Мландын Кече йыр пӧртын савырнымыже годым Кечын коймо положенийже [[кава]] сферын [[кечывалвел полушарий]]же гыч [[йӱдвел полушарий]]ышкыже вончалтеш, сандене [[кечывал]] жапын Кече кӱкшытшӧ вашталтеш. [[Йӱдвел]] полушарийыште эн кӱчык кечылан [[телымсе кечышогымаш]] шотлалтеш, а эн кужу кечылан — [[кеҥежымсе кечышогымаш]], [[Шошымсо кечытӧр|шошымсо]] да [[Шыжымсе кечытӧр|шыжымсе]] [[кечытӧр]] годым Кече лач [[эрвел]]не летеш да [[касвел]]не шинчеш, кечын да [[йӱд]]ын кужытшо иктӧр лийыт.
 
[[Полярный круг]]ын кӧргыштыжӧ [[кеҥеж]]ым кечын кужытшо сутка деч утла лиеш, тидым [[полярный кече]] манын лӱмдат. [[Географический полюс|Мландын полюс-влакыштыже]] полярный кечын кужытшо эн кужу, куд тылзе утла лиеш. [[Йӱдвел полюс]]ышто — примерно 18-ше ӱярня тылзе гыч 26-шо шыжа тылзе марте.