Васильев, Валериан Михайлович: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
и Замена <тыгеак> на <тыгак> по заявке User:Санюн Вадик |
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
||
1 корно:
[[Файл:Васильев В.М..jpg|200px|thumb|В.М. Васильев-Ӱпымарий]]
'''Валериан Михайлович Васильев-Ӱпымарий''' ([[13 Шорыкйол]] [[1883]] — [[3 Кылме]] [[1961]]) — {{comment|сотыеҥ|просветитель}},
Пошкырт Эл Янаул кундемысо Тумна ял гыч. Тудын лӱмжым [[Йошкар-Ола]]н ик уремже да [[МарНИИЯЛИ]] нумалыт.
10 корно:
[[1883]] ий [[1 Шорыкйол]] кечын кызытсе {{comment|Пошкырт Эл|Башкортостан}} республикысе Янаул кундем (тунам Пӱрӧ уезд лийын) Сусады – Эбалак (Тумна) ялеш улан [[чимарий]] кресаньык ешыште шочын<ref>Сануков К.Н. "Путь в науку и в науке", Уфа, 2004. 54 лашт.</ref>. Изинекак шочмо йылмыжым, калык поэзийым йӧратен шынден. Шым ияш тунемаш тӱҥалын.
Шке ялыште ныл ий тунемын, вара учычыл изам эргыж дене Ӱпыш наҥгайыш. Тушто
Тунемым чарнен гынат, адак оньыш тунемшашым вуйыште кучен илен; мондыдымашын изыш тунемынат шоген. Тӱрлӧ правленийыште кум ий возкален эртарен, шкен Пӱрӧ олашке шикшалтен: иктыланат каласыде, шылын каймыла йыштак каен. Пӱрӱштӧ учычыллан туныктымо школыш пурен. Тушто курс пытармӧҥгат тунеммышым чарнымыже шыш шу. Шкен уезд Музек лӱман ялыште учичыллан ик ий гына шоген лектын адак тунемаш каен, ындыже [[Озаҥ]]ышке.
Тунам тудо гай шемер калык гыч лекшылан тунемаш корно пеш шыгыр ыле: шке окса дене тунемаш лийшаш огыл, казна чот дене поп лиймыла адак кугурак учичылыш лекмыла веле лиеш ыле.
Попланже
Кнага лукмо, шалатыме деч посна адак моло пашамат ыштен: вес семинарыште, ӱдыр-влак туныктымаште, марий йылмылан туныктен, тунамак мутерлан тӱрлӧ кӱлешан марий йылме гыч погаш тӱҥалын. Тудо коклаштак адак кугу школыш тунемаш пурымылат ямдылалт шоген. Тӧчен-тӧчен 1913 ийыште Озаҥысе кугу школышкат тунемаш пурен. Тиде школышто тӱрлӧ вер гыч самырык еҥ-влак лийыныт, йылме ойыртемыштат, калык ойпогыштат икгай лийын огыл. Валериан Ӱпымарий тидым шижын да тунамак калык мурым, йомакым погаш пижын. Тунам Озаҥ олаште тӱрлӧ калыкын уста эргышт-влак тунемыныт, иленыт, нунын дене палыме лиеш да кылым вияҥден колта.
| |||