Дудина, Зоя Михайловна: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
'''Зоя Дудина''' (Зоя Михайловна ДудинаГлушкова) ({{Шочын|1962|11|3}}, [[Шернур кундем]], [[Купсола (Шернур кундем, МарийсолаМарисола ял шотан илем)|Купсола]]) — [[марий]] [[серызе]], Марий Эл культурын сулло пашаеҥже, Кастрен лӱмеш ушемын (2000), С.Чавайн лӱмеш кугыжаныш (2013) премий-влакын лауреатше, [[Россий писатель (2002) да журналист (2009) ушем-влакын еҥже.
 
[[Файл:Дудина.jpg|мини|thumb|right|Зоя Михайловна Дудина]]
5 корно:
Зоя Михайловна Дудина (Глушкова) [[1962]]-шо ийыште [[3 ноябрь]]ыште [[Шернур район]] Марисола - Купсола ялеш шочын. Поэт да киноактер [[Йыван Кырля|Йыван Кырлян]] шочмо мландыштыже кушкын шуаралтын. <br />
Ачаж ден аваже «Марисолинский» совхозышто пашам ыштеныт, куд икшымым ончен куштеныт йол ӱмбак шогалтеныт.
[[1970]]-ше ийыште Марисола школышко тунемаш каен. Икымше почеламутшымпочеламутым лу ияш, «Ший оҥгыр» кружокыш коштмыж годым возен. Тиде кружокшымкружокым З. В. Ермакова , Марий Эл Республикын сулло туныктышыжо, вӱден. [[1978]]-ше ийыште Зоя Дудина икымше гана писатель-влакын «Сылнымут шыже» писатель-влакын семинарыштышт участвоватленлийын. Тиде ийлаште почеламут-влакшопочеламутшо-влак изи огыл подборко дене "Ямде лий" газетыште лектынлектыныт. <br />
[[1980]]-шо ийыште З. М. Дудина Марий кугыжаныш университетын руш да марий пӧлкашкыже тунемаш пурен. Тыштат тудо сылнымутым серен, «Рия-Рия» фольклор ансамбльыш коштын. <br />
[[1985]]-ше ийыште Марий книга издательствыште пашам ышташ тӱҥалын. 2005-2014 ийлаште "Марий Эл" газет редакцийыште сылнымут йодышым вӱден. Кызыт Я.Эшпай лӱмеш Марий кугыжаныш филармонийыште сылнымут да драматургий йодышым виктара.
12 корно:
[[2000]]-ше ийыште спонсор-влакын полшымышт дене Зоя Дудинан «Колыштса шӱшпык чон шортмым» кокымшо книгаже лектын. Тиде почеламут аршаш кок ужаш гыч шога. Икымше ужашыже шочмо калыклан, яллан, вер-шӧрлан пӧлеклалтын. А кокымшо ужаш - йӧратымаш лирике. Тиде муро аршашыштыже Зоя Дудина курымашлык темым таравата – илыш да колымаш, йӧратымаш да ужмышудымаш, айдеме кокласе тыглай огыл кыл нерген каласкала. Пӱсӧ шижмаш, велыжан-велыжан ойсавыртыш-влак лудшын чоным сымыстарат. <br />
Зоя Дудина кумшо книгаже [[2004]]-ше ийыште лектын. Тиде почеламут аршаш марла да рушла вариант дене савыкталтын. Поэтын книгаже руш да моло родо-тукым йолташыже-влаклан пӧлек семын лийын. Почеламутым рушлаш Анатолий Спиридонов кусарен. <br />
Тыгак поэтынПоэтын творчествыштыже кумда верым кусарыме паша налын шога. Тудо К. Сануковын, А. Ивановын «История марийского народа», Г.Сепеевын «Этнография марийского народа» книгамкнига-влакыштым марлаш кусарен. [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. С. Пушкинлан]] 200 ий темме лӱмеш «Сказка о рыбаке и рыбке» йомакшым марлаҥден. Тидланат Кастрен лӱмеш ушем премий дене палемден. [[2003]]-шо ийыште руш поэт Н. Заболотскийын шочмыжлан 100 ий темме лӱмеш витле наре почеламутшым кусарен.<br />
Зоя Дудина уым кычалмыжат поэзийыштыже раш коеш. «СаликаланМуралте, малтымеавай, муро»марий мурым" шепкамуро-влак книгаже тидым раш ончыкта. Ончалаш гын, марий малтыме муро пеш шагал. А.Александр Китиков латкум муро нерген гына ойлаойлен. Садлан тиде жанрым ятыр вияҥдыман. Ош Кугу Юмылан пӧлеклыме циклым шерын лекташ гын , тыштат уым кычалме шижалтеш. Ты мартеТымарте тидым нигонигӧ шерын огыл. Н. С. Попов кумалтышКумалтыш мутлан эҥертен, кажнекугу Юмылан почеламут-влакымциклым возен. Нуно тыгак идалык мучко толын шогышо пайрем негызеш возалтыныт. <br />
Зоя ДудинаДудинан поэзийыштыже содержаний да сылнылык шотышто моткоч кумда мастарлыкым ужына. Тудын поэзийже виян – пылдыме каваште кӱдырчым кӱдыртыкта, ложгышо йӱран игечыште чевер кечым ужыкта, кӱлеш гын, илышым тоен пышта, а колышым шӱгар гыч кынелта. А чыла тидым шке шӱм-чон вошт колтыде сераш огеш лий. Чын, курымашлык тема: илыш – колымаш, йӧратымаш – ужмышудымаш, поро – осал, ошо – шеме – эрелан айдемым терген-терга да тергаш тӱҥалеш. Тидым кажне айдеме чон вошт колта, но чыла поэзийымтидым поэзийыш тыгешыҥдарен ыштен моштышо поэт шагал. <br />
Зоя Дудинан поэзийыштыже Аван, Ӱдырамашын яндар, но вургыжшо, тыматле, но коржшо, кугешныше, но вийдыме, виян, но пӧръеҥ огыл шӱм-чонжо, мутат уке, ик тӱҥ верым налеш. Тидын деч посна вес темымат кумдан почеш. Ик тыгай шерге теме – шочмо кундем, ял, ача-аван суртшо. Йӧратымаш лирикат изи огыл верым налеш. Поэтесса пӱртӱсын ямжымат ужын мошта, тудым сӱретлаш сылне чиям муэш. <br />
Зоя Дудина почеламут корнылажым сылнештараш шуко тӱрлӧ таҥастарымашым, метафорым, метонимийым, эпитетым, да тулеч молымат кучылтеш. Тышеч тудын лывырге йылмыже, сынже шижалтеш. Поэтесса муро олыкыштыжо кандывуй ден висвисым, мӱйшудо ден мамымшудыммамашудым ойырен мошта.
 
== Произведенийже-влак ==
1. Мый шкежат суксо омыл: почеламут-влак. Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 1998. 96 с. <br />
2. Колыштса шӱшпык чон шортмым: Почеламутпочеламут-влак, сонет аршаш. Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 2000. 96 с.<br />
3. Эрелан йӧратыме тат / Я миг, влюбленный в вечность: стихи / пер. А. Спиридонова. Йошкар-Ола, 2004. 64 с.<br />
4. Марисолан мут сылныже: сылнымут кружокыш коштшо-влакын ойпогышт. Йошкар-Ола: Марий Эл Республикын тувыратӱвыра министерствыже, Республикысе усталык рудеррӱдер, 1995. С. 52-68.<br />
5. Марисола школем – сылнымут суртем: тунем пытарыше-влакын ойпогышт. Йошкар-Ола. 2004. 124 с.<br />
6. Аза малтыме муро-влак // Кече». 2000. 4 №.<br />
39 корно:
==Кусарыме пашаже-влак==
 
# Государство ромашек – Вис-вис эл: стихотворения и aвтобиографические заметки Н. А. ЗаболотскогоЗаболоцкого // Бушков Р.А. В государстве ромашек: Сернурские страницы жизни творчества Н. А. ЗаболотскогоЗаболоцкого. Йошкар-Ола, 2003. С. 95–138.
# Колызо да кол нерген йомак // А. С. Пушкин. Йомак-влак. Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 2000. С. 39–57.
# А. Г. Иванов, К. Н. Сануков. Марий калыкын историйже: кокла ийготан да кугурак класслаште тунемше-влаклан лудаш книга. Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 1998.