Иванова, Альбертина Петровна: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
Альбертина Иванова (Аптуллина – Иванова Альбертина Петровна) (1954 ийсорлаий сорла тылзын 11-ше  кечынже Куженер район ШойдӱҥялыштешочынШойдӱҥ ялыште шочын)– марийсылнымутчомарий сылнымутчо, поэт, кусарыше. СССР (Россий) Писатель ушем член, Олык Ипай лӱмеш Кугыжаныш молодежь премийын лауреатше, Марий Эл сымыктышын сулло пашаеҥже.
 
== '''Илыш корныжо''' ==
 
=== '''Йоча жап''' ===
Альбертина Иванова КужеҥерКуженер район ШойдӱҥялысетуныктышоешешшочынШойдӱҥ ялысе туныктыш оешеш шочын. 1971 ийыштеЙӱледӱркыдалашшколымтунемпытаренийыште Йӱледӱр кыдалаш школым тунем пытарен.ШкежапыштыжеАльбертинаИванованачажатвозкален Шке жапыштыже Альбертина Иванован ачажат возкален. ВозкаленжерушлаВозкаленже рушла, «Марийская правда» газетешсавыкталтынгазетеш савыкталтын. ЧонжоденетудосылнымутЧонжо дене тудо сылнымут деке моткочлишыллийынмоткоч лишыл лийын. СарыштекоштшоайдемеСарыште коштшо айдеме (саргычтудосар гыч тудо гвардий капитан пӧртылын) гынат, кумылжопушкыдолийынкумылжо пушкыдо лийын. Ешыште кум ӱдыркушкынытӱдыр кушкыныт. АчаштэреактворчествыланкумылаҥденшогенАчашт эреак творчествылан кумылаҥден шоген.ТидетӱҥалтышлийынТиде тӱҥалтыш лийын. А вара, ЙӱледӱркыдалашЙӱледӱр кыдалаш школыш  тунемашпурымекетунемаш пурымеке, тусомоткочвиянтусо моткоч виян, тале туныктышо-влакденевашлийынвлак дене вашлийын. ШколымтунемпытарымекеОзаҥуниверситетышжурналистланШколым тунем пытарымеке Озаҥ университетыш журналистлан заочно тунемашпурентунемаш пурен.ТидежапыштакТиде жапыштак «Марий коммуна» газет редакцийыштестажёрланредакцийыште стажёрлан пашам ышташтӱҥалынышташ тӱҥалын. Но кунам Йошкар-ОлаштеуниверситетымпочынытОлаште университетым почыныт, тушкопурашугычынэкзаменымтушко пураш угычын экзаменым кучен. 1972–1977 ийлаште Марий кугыжанышуниверситетынкугыжаныш университетын историко-филологичкескийфакультетыштыжефилологичкеский факультетыштыже, руш филологий отделенийыште, тунемын, тыштаксылнымутымвозаштӱҥалынтыштак сылнымутым возаш тӱҥалын. Студент пагытдипломымналашямдылалтмегыналийыногылпагыт дипломым налаш ямдылалтме гына лийын огыл. Тиде поэт семынйолӱмбакшогалмепагытлийынсемын йолӱмбак шогалме пагыт лийын. УниверитетыштетунеммыжгодымУниверитетыште тунеммыж годым Писатель ушем студент-влакденевлак дене пашам ыштен. Самырык-влакденепашамвлак дене пашам ыштыме секцийым ыштымесекцийымСеменСемен Николаев вуйлатен.
 
=== '''Пашам ыштыме жап''' ===
1971 ийыштекыдалашшколымпытарымекийыште кыдалаш школым пытарымек, Марий университетынпочылтмыжымвучышылауниверситетын почылтмыжым вучышыла, икийик ий «Марий комуннакоммуна» газет редакцийыштеыштенредакцийыште ыштен. Вуз деч вара 1978 ийыштерадиоштоийыште радиошто, а 1983 ийдечий деч«Ончыко» журнал редакцийыштетыршенредакцийыште тыршен, 15 ийымМарийийым Марий книга савыктышланпуэнсавыктышлан пуэн – тӱҥ редактор да директор сомылымшуктенсомылым шуктен. Кызыт «ООО «Издательский дом «ОТО» лӱман савыктыш рӱдерым вуйлата.
 
== '''Сылнымут корныжо''' ==
АльбертинаИванованлирикеАльбертина Иванован лирике геройжо – яндар да ӱшанле, ныжылге да чолга, порылык да чынлекумыланчынле кумылан, илышымйӧратышеилышым йӧратыше, волгыдочонверчкучедалшеайдемеволгыдо чон верч кучедалше айдеме. ИндешымшеклассыштетунеммыжгодымикымшепочеламутымвозенКужэҥеррайонысоИндешымше классыште тунеммыж годым икымше почеламутым возен Кужэнер районысо «Ӱжара» газетышкеколтенгазетышке колтен. 1976 ийыште А. Иванова «КечанэрденеКечан эрдене» лӱманикымшепочеламутсборникшымсавыктенлӱман икымше почеламут сборникшым савыктен. Тиддеч вара лудшо-влаклан «КаласынемтылатКаласынем тылат» (1982), «Короткое лето» (1984, Москва), «Шинчаваш ончен» (1988) книгаже-влакымпӧлекленвлакым пӧлеклен. ТудынвозымопроизведенийжерушТудын возымо произведенийже руш, финн, эстон, венгр, удмурт да молойылмылашкусаралтынытмоло йылмылаш кусаралтыныт.
 
== '''Сылнымутшо''' ==
166 корно:
·       Сарби Р. Чуваш мландем: почеламут / чуваш йылме гыч // Ончыко. 1989. № 6. С. 85.
 
== '''Илышыже да сылнымутшонергенсылнымутшо нерген паша-влак''' ==
 
=== '''Библиографий''' ===
·       Абукаев-Эмгак В. ЧоншӱмаилышеЧоншӱма илыше да возышомутмастарвозышо мутмастар // Марий Эл. 2004. 10 авг.
 
·       Абукаев-Эмгак В. Альбертина Иванова: «Сылнымут – чон илышем» // Кугарня. 2004. 13 авг.
177 корно:
·       Иванов И. С. Лирика Альбертины Ивановой // Литература и время. Йошкар-Ола, 2003. С. 106-115.
 
·       Кудрявцева Р., Пектубаева А. АльбертинаИванованАльбертина Иванован «Пелештышыч…» почеламутшо // Ончыко. 1996. № 2. С. 154–155.
 
·       Николаев С. ВигежаттудынВигежат тудынчонгычынчон гычын // МутыннелыжеМутын нелыже да ямлыже. Йошкар-Ола, 1993. С. 145–161.
 
·       Осипов Ярча В. «Мый такыр корнымтакыртеншымкорным такыртен шым кошт…» // Ончыко. 2004. № 7. С. 52
 
·       Бояринова Г. Н. Поэтическая драма А. Ивановой «Арале мыйым, волгыдоЮмемволгыдо Юмем!» // Бояринова Г. Н. Проблема характера в современной марийской драматургии: монография.Йошкар- Ола, 2005. С. 103–108.
 
·       Яковлева Г. А.  Поэтическая драма А. Ивановой «Храни меня, мой светлый Бог!» (проблема жанра)// Художественная индивидуальность и литературный процесс.Ижевск, 2009. С. 166-169.
228 корно:
Почеламутым ритм, рифме могырымат ончалаш оҥай, вет нуно тудын содержанийжылан пеш келшен толыт. Почеламутын ритмический сӱретше пеш раш, чатка (V – ударенийдыме слог, I – ударениян слог):
 
V I V V V I V I V          ала л'''еве'''
 
V I V I V V V I            бсадернб садерн'''ам'''
 
V I V V V I V I V        а ал л'''ыве'''
 
V I V I V V V I       бшулдырл б шулдырл'''ам'''
 
V I V V V I V I V ввашм в вашм'''утым'''
 
V I V I V V V I     гкалас г калас'''ем'''
 
V I V V V I V I V   вм в м'''утым'''
 
V I V I V V V IгойлI г ойл'''ен'''
 
А. Иванован почеламутшо ныл стопан ямб дене возалтын, южо стопаштыже автор ямбым пиррихий (VV) дене вашталта. Тыгай размер почеламутыш шонкалыме интонацийым пурташ пошла, йӧратымаш темым почын пуымашышке философий шӱлышым ешара.
260 корно:
''(Ончыко. 1996. № 2.С. 154–155)''
 
==== '''Г.Н. Бояринова. Поэтическая драма А. Ивановой «Арале мыйым, волгыдоЮмемволгыдо Юмем!»''' ====
<…>
 
344 корно:
 
== '''Негыз''' ==
1.     Абукаев-Эмгак В. Альбертина Иванова: «Сылнымут – чонилышемчон илышем» // Кугарня. 2004. 13 авг.
 
2.     СабанцевГ. Альбертина Иванова: «МыйнигунамкуштылгымкычалынМый нигунам куштылгым кычалын омыл…» // Ончыко, 2014. № 7. С. 52–59.
 
3.     Абукаев-Эмгак В. ЧоншӱмаилышеЧоншӱма илыше да возышомутмастарвозышо мутмастар // Марий Эл. 2004. 10 авг.
 
4.     Осипов Ярча В. «Мый такыр корнымтакыртеншымкорным такыртен шым кошт…» // Ончыко. 2004. № 7.   С. 52
[[Файл:Иванова Альбертина Петровна.jpg|мини|206x206пкс]]
5.     Марий Эл. 1998. 24 июль.