Википедий

Марий Эл (газет): версий-влак коклаште ойыртем

Интерактивная навигация по истории
← Ончычсо тӧрлатымаш-влакВес тӧрлатымаш →
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
ВизуальныйВики-текст
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
[[File:Mari El Newspaper.png|thumb|"Марий Эл" газетын логотипше.]]
[[Файл:Mari-el газет.jpg|200px|thumb|Газетын номерже. 2005 ий.]]
'''«Марий Эл» газет''' — [[Марий Эл Республик]]ысе мер-политик газет, марий йылме дене 1915 ий гыч лектеш. Марий Элын, марий-влакын тӱшкан илыме верлан, финн-угор калыкын мер, политик, экономик да культурный илышышт нерген палдара. Финн-угор печатный СМИ-влакысе I-ше да II-шо Россий кӱкшытысӧ конкурс-влакын сеҥышыже (2003 да 2004 ийла).
'''«Марий Эл» газет''' — республикысе мер-политик газет, марий йылме дене, [[Марий Эл Республик]]ыште лектеш. Арняште 5 гана лектешсавыкталтеш. Тираж - 5000 экз., арнясе тираж - 25000 экз. ылеэкземпляр. Тӱҥ редактор - [[Абдулов, Александр Саликович|Александр Абдулов]]. Редакций [[Йошкар-Ола]]ште [[Савык пӧрт]]ыштӧ верланен. [[1915]] ий гыч лектеш. Икмыняр жап «Война Увэр», «Марий комуннакоммуна» лӱмымлӱм дене нумалынлектын. 2011 ий гыч газетын комжо тӱрлӧ тӱсан лектеш. 2001 ий гыч «Марий Эл» газетлан ешартыш - «Сурт пече» газет лектеш.
== Эртык ==
=== Война Увэр===
Газет савыктымашлан негызым марий просветитель [[Глезденёв, Павел Петрович|Павел Глезденёв]] пуен.
Икымше тӱнямбал сар ийлаште Павел Глезденевын марла газетым лукташ тӱҥалаш шонымашыжым Вяткын губернаторжо сайлан шотлен, молан манаш гын ГлезденевГлезденёв тудлан каенумылтарен шогышокертын: марий калык сар нерген уверым калыкыншке кумданйылме палаш тыршымыжым умылтаренденат сеҥенпалынеже. Тыге [[1915 ий]]ыште газетым кум йылме дене лукташсавыкташ пунчал шочынлектын. ГлезденевынГлезденёвын кум йылмым – (марий, {{comment|суас|татар}}, да {{comment|одо|удмурт}}) йылмымпалымыж – палымыжедене марла «Война Увэр», суасла «Сугыш хабарляре», одылаудмуртла «Войнаысь ивор» газет-влакым редактироватлашсавыкташ йöнымйӧным ыштенпуен. [[4 Пургыж]]ышто [[1915]] ийын Вяткыште (кызыт Киров ола) [[Война увер|«Война Увэр»]] газетын икымше номерже савыкталтын. ▼
 
Тылзыште кок гана савыкталтынлектын, ик номерлан возалтмаш ак 1 теҥгеат 20 ыр палемдалтын. ТӱжвачГазетын ончымаштетӱжвач комжо тунемшын тетрадьшыла койын. Материал-влак кандаш страницешлаштыкеш кок радам (колонко) дене вераҥдалтынытшелалтыныт. МарлаМемнан лекшежап газетынмарте икымшеаралалт коккодшо номерженомер-влак аралалткоклаште кодынэн огыл,тоштылан газетын 30-шо номерже мемнаншотлалтеш. жапЭн мартешуко газет-подшивке В. Васильев лӱмеш шанче да шымлыше институтышто шуынаралалтын.▼
== Эртымгорно ==
4 Пургыжышто 1915 ийын Вяткыште (кызыт Киров ола) [[Война увер|«Война Увэр»]] газетын икымше номерже савыкталтын. Тидлан негызым тале марий {{comment|сотемдарче|рушла - просветитель}}, мер пашаеҥ, марий савыклан да литературылан тӱҥалтышым пуышо [[Мендияров Ислам-Гарей|Павел Глезденев]] пыштен.
▲Икымше тӱнямбал сар ийлаште Павел Глезденевын марла газетым лукташ тӱҥалаш шонымашыжым Вяткын губернаторжо сайлан шотлен, молан манаш гын Глезденев тудлан каен шогышо сар нерген уверым калыкын кумдан палаш тыршымыжым умылтарен сеҥен. Тыге [[1915 ий]]ыште газетым кум йылме дене лукташ пунчал шочын. Глезденевын кум йылмым – марий, {{comment|суас|татар}}, {{comment|одо|удмурт}} йылмым – палымыже марла «Война Увэр», суасла «Сугыш хабарляре», одыла «Войнаысь ивор» газет-влакым редактироватлаш йöным ыштен.
▲Тылзыште кок гана савыкталтын, ик номерлан возалтмаш ак 1 теҥгеат 20 ыр палемдалтын. Тӱжвач ончымаште тунемшын тетрадьшыла койын. Материал-влак кандаш страницеш кок радам (колонко) дене вераҥдалтыныт. Марла лекше газетын икымше кок номерже аралалт кодын огыл, 30 номерже мемнан жап марте шуын.
 
1915 ийыште лу номер гына лектын. ТалукИдалык мучаште губернийын земствыже инородческий газет редакцийлан оксам ойырымым чарнен, тунам П.ГлезденевПавел Глезденёв шке оксаж кӱшеш савыкташ тӱҥалеш, икмыняр спонсор ден возалтше-влак изирак окса дене полшеныт. Тунам газетлан 212 марий, 300 одо, 222 суас возалтынытвозалтын. Тыгак газетым 60 {{comment|кнагагудокнигагудо|библиотека}} ден 60 миссионер школ налын шогеныт.
 
Нине газет-влак шке калыкыштым лудаш-возаш туныктеныт, сандене нуным тыглай кресаньык-влак шукын йодыныт., Ветвет газетла гоч кутырымо мутым шукырак палаш, шинчымашым пойдараш йöн лийын. СуртымГазетысе статья-влак суртым да шкем арун кучаш, ял озанлык пашам виктараш туныктеныт. Тидымак ГлезденевГлезденёв земскийЗемский погынымашланПогынымашлан умылтарен сеҥен кертын. Тыге погынымашПогынымаш 1916 ийыште газет, брошюр, листовко-влакым савыкташ 1800 теҥгем ойырен., Санденесандене [[1917 ий]]лан ийлан «Война Увэрым» да моло газетшымат талукыштоидалыкыште 24 номерым лукташ пунчалыныт. Чумыр тираж 1300 экземплярыш шуын.
 
Тираж писын кушкын. 1916 ий мучашлан газетлан возалтше-влак коклаште 412 марий, 222 суас, 360 одо лийыныт. А талукэше ик ий гыч гыч газетым 1680 марий еҥ лудын. Тыгодымак газетын лӱмжым вашталташ йодмаш пуренак шоген, шукынжо «Волгыдо», «Кече», «Ӱжара» лӱмлам темленыт.
 
[[1917]] ий Агаште «Война Увэрым» [[Озаҥ]]ыште савыкташ тӱҥалаш темленыт, молан манаш гын Вятка ола марий-влакын тӱшкан илыме кундемлашт деч тора лийын. Ты газетын пытартыш номерже 1917 ий Идым тылзын 15 кечыште лектын.▼
 
▲[[1917]] ий Агаште[[Ага]] тылзыште «Война Увэрым» [[Озаҥ]]ыште савыкташ тӱҥалаш темленыт, молан манаш гын Вятка ола марий-влакын тӱшкан илыме кундемлашт деч тора лийын. Ты газетын пытартыш номерже 1917 ий Идым тылзын 15 кечыштекечынже лектын.
===Ӱжара===
1917 ийыште марий-влаклан газет «Ӱжара» лӱм дене лекташ тӱҥалын. Шукышт «Марий Эл» газетын историйжым тиде изданийын лекташ тӱҥалме гычын шотлат.<ref>http://mari-el.gov.ru/mincult/Pages/gazeta_mari-el.aspx Марий тӱвыра министерствын сайтысе лаштыкше</ref>.
===Марий комунна===
== Пашаеҥ-влак ==
* [[Абдулов, Александр Саликович]] — директор, тӱҥ редактор.
* [[Белкова, Светлана Мартьяновна]] — [[тӱҥ редактор]]ын алмаштышыже.
* [[Алексеев, Иван Иванович]]
* [[Пехметова, Светлана Фёдоровна]] — тӱҥ редакторын алмаштышыже - ответственный секретарь.
* [[Речкин, Денис Иванович]] — Ответственный секретарьын алмаштышыже.
* [[Носова Светлана]]
* [[Чепакова, Раиса Михайловна]] — «Сурт-пече» газетын шеф-редакторжо.
* Исаков, Юрий Валентинович — коммерческий директор.
* [[Байкова, Алевтина Леонидовна]] — тӱвыра да сымыктыш йодыш дене редактор.
* [[Иванова, Маргарита Петровна]] — социальный йодыш дене редактор.
* [[Камалетдинова, Любовь Алексеевна]] — право, еш да йоча йодыш дене редактор.
* [[Носова, Светлана Николаевна]] — историй, краеведений, йӱла да экологий.
* [[Садовин, Евгений Николаевич]] — литератур йодыш дене редактор.
* [[Смоленцев, Вячеслав Александрович]] — ял илыш йодыш дене редактор.
* [[Шабдарова, Лидия Александровна]] — финн-угор йодыш дене редактор.
* [[Эшкинина, Елена Егоровна]] — спорт йодыш дене редактор.
* [[Скобелев, Михаил Ильич]] — фотокорреспондент.
==Тыгак ончо==
* [[Кугарня (газет)]]
29 ⟶ 44 корно:
 
==Кылвер==
* [http://gazetamarielгазетамарийэл.ru/рф Газетын официалле сайтше]
== Палемдымаш-влак==
 
[[Категорий:Калык коклаште увер шарыме йӧн-влак Йошкар-Олаште]]
"https://mhr.wikipedia.org/wiki/Марий_Эл_(газет)" гыч налме