Смирнов, Хрисанф Николаевич: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме

Вияш

14:12, 27 ага 2017 жаплан версий

Крисам Алдиар (Смирнов Хрисанф Николаевич) (1903 Ӱарня 4, Марий автоном область, Морко кундем, Осыпсола ял – Шыжа 1939, Улан-Удэ ола) – марий серызе, журналист.

Илыш корныжо

Файл:Крисам Алдиар.jpg

Крисам Алдиар

Крисам Алдиар кресаньык ешеш шочен. Ялысе школышто тунемын. Ешыже нужна лийын, школ деч вара шке семынже веле тунемын. 1920 ийыште комсомол радамыш пурен. Самырык движенийын активистше лийын, 1921 ийыште Марий кундемын икымше комсомол конференцийыштыже лийын. 1925 ийыште тудым Морко кантком РЛКСМ-ын секретарьлан ойырен. Коллективизаций паша гыч öрдыжеш кодде, шочмо кундемыштыже икмыняр сельхозартельым почын. 1933 ий гыч 1937 ий марте «Марий коммуна» газет редакцийыште тыршен. 34 ияш литератор-журналистым репрессий жап öрдыж гыч эртен каен огыл. 1937 ийын шыжым тудым 10 ийлан казаматыш шынденыт. Реабилитаций документ почеш (1956), самырык возышо 1939 ийыште Улан-Удэ оласе эмлалтме верыште колен.

Сылнымут корно

Х. Смирнов 1920 ийлаште селькор семын возаш тÿҥалын. Вара ойлымашым, очеркым серен. «Яра кышкар» ойлымашыштыже у пашазе еҥым ончыкташ тыршен. Комсомол пашам шуктымо годым ятыр агитаций брошюрым возен: «Киндым ямдылымаш 1931-32 ийлаште» (1931), «Культур революций дене марий кундем комсомол организаций ончылно паша» (1933), «Йоча-влак – мемнан да нунын» (1933), «Комсомол паша янлык дене» (1934). Сылнымутыштыжо да публицистикыштыже революций романтике ятыр верым налын. Комсомол погынымаш нерген ятыр сылнымутым возен. Статья да фельетонлажым тудо Аяр, Аяр Япай псевдоним дене серен. Южо источникыште 1937 ийыште «Патыр» романым мучашла манын возымо. Рукопись перегалт кодын огыл.

Тÿҥ сылнымут

Культур революций дене Марий кундем комсомол организаций ончылно паша. М., 1933.
80 с.
Лагерьыште: ойлымаш // У вий. 1933. № 12. С. 15-31.
Яра кышкар: ойлымаш // У вий. 1934. № 1. С. 9-23.
Ӱчö: ойлымаш // У вий. 1934. № 1. С. 19-34.
Ӱчö: ойлымаш // Мут орлаҥге. Йошкар-Ола, 1963. С. 23-38.
Кок тÿс: очерк // У вий. 1935. № 4. С. 74-82.
Первый тошкалмаш: ойлымаш // У вий. 1935. № 7-8. С. 49-71.
Мемнан туныктышына [С.Г. Чавайн нерген шарнымаш] // У вий. 1935. № 11. С. 7-72.

Илыш да сылнымут корныжо нерген паша-влак

Инин Г. «Тудо мыланем корным ончыктен…», але Кö тугай Алдиар? // Марий Эл. 1998. 23 апр.
Крисам Алдиар // Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 2008. С. 37-38.
Кÿчыкын автор нерген // Мут орлаҥге. Йошкар-Ола, 1963. С. 183.
МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С. 335.
Писатели Марийской АССР: библиогр. справ. Йошкар-Ола, 1976. С. 17-18.
Семенов Б. Алдиар Крисам // Марий коммуна. 1978. 31 март.
Семенов Б. Писатель-журналист Алдиар Крисам // Ончыко. 1960. № 1. С. 98-103.

Кылвер-влак

Крисам Алдиар (руш) http://aboutmari.com/wiki/Крисам_Алдиар

Негыз

Крисам Алдиар // Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 2008. С. 37-38.