Ефремов, Георгий Захарович: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
{{Палыме еҥ
[[Файл:Георгий Ефруш.jpeg|thumb|right|Ефремов Георгий Захарович]]
|лӱм = Георгий Захарович Ефремов
|оригинал лӱм = Георгий Ефруш, Ефруш
|сӱрет = Георгий Захарович Ефремов.png
|сӱретын лопкытшо =
|возымаш =
|шочмаш дене лӱм = Георгий Захарович Ефремов
|тыршымаш алан = [[серызе]], [[почеламутчо]], [[кусарыше]], [[литературовед]], [[драматург]]
|шочын = 10.04.1916
|шочмо вер = [[Россий империй]], [[Озаҥ губерний]], [[Чарла уезд]], [[Изи Кушна]] ял
|гражданство = {{флагификаций|Россий империй}}<br /> {{Флагификаций|Совет Ушем}}
|подданство =
|колен = 1941
|колымо вер =
|ача =
|ава =
|пелаш =
|йоча-влак =
|чап пӧлек да премий =
|сайт =
|Commons =
}}
 
'''Георгий Ефруш''' '''(Ефруш)''' (Георгий Захарович Ефремов) ({{Шочын|1916|404|10}}, [[МоркоРоссий кундемимперий]], [[МакарсолаОзаҥ губерний]], [[Чарла уезд]], [[Изи Кушна]] ял — [[1941]]) — [[марий]] [[серызе]], [[почеламутчо]], [[кусарыше]], очеркист[[литературовед]], [[драматург]], [[СССР Серызе-влак ушем]]ын йыжъеҥже (1939), [[1941]]–[[1945]] ийласе [[Кугу Ачамланде сар]]ын участникше.
 
== Илыш да творческий корныжо ==
[[Файл:Дом, в котором родился марийский писатель Г. Ефруш.jpg|слева|мини|Георгий Ефрушын шочмо-кушмо пӧртшӧ.]]
 
Георгий Ефруш [[1916]] ий [[вӱдшор]] тылзын 10-шо кечынже [[Морко]] районысо [[Макарсола]] ялыште кресаньык ешеш шочын. Ачаже ялысе туныктышо, аваже тыглай кресаньык пашам ыштыше ÿдырамаш лийын. Кок шольыжо лийын: Зоил ден Веней. Георгийын изиж годсекак тÿҥ шонымашыже тунемме нерген лийын. 1931 ийыште Шиньшинский шымияш школым тунем пытарен. Шкевуя чот тунемаш тыршен. Школышто тунеммыж годымак литературым йöратен лудын, калыкыште колмо сылне [[йомак]]ым, [[Муро|мурым]], шулдыран шомакым, легендым чон кöргышкыжö пыштен. Геогргий Ефрушын эн йöратыме сомылжо [[сылнымут]]ан творчестве лийын. Тиде пашаш чонжо тудым изинек шупшын. Латвич-латкуд ияшыж годым газет дене кылым кучаш тÿҥалын, тÿрлö корреспонденцийым чулымын серен. А вара, возен кертмыжым ужын, вийжым сылнымутыштат тергаш пижын — газет редакцийлашке изирак очерк, зарисовко, почеламут-влакым колтылын. Кожмак рвезын илышыштыже мер пашат изи огыл верым айлен: комсомол вуйлатыше лийын, концерт, спектакль-влакым шынден. Тунам Ефремовмытын пöртышт клубыш савырнен. Тушто репетиций-влакым эртареныт, пырдыжгазетым луктеденыт, погынымашымат эртареныт.1930 ийыште, кум тылзан педагогический курсым тунем пытарымеке, Георгий Ефруш Горельский школышто туныктышылан пашам ышташ тÿҥалеш. 1933 ийыште Моркышто улшо медрабфакын 4 курсышкыжо тунемаш пурен. Тушто уста марий писатель [[Н.С. Мухин]] дене палыме лийын. Мухин дене вашлиймыже Г.Ефрушын сылнымут корныжым пеҥгыдемден. 1934 ийыште Георгий Захарович [[Марий педагогический институт]]ын студентше лиеш. Тыге 1933-1934 ийлаште Г.Ефрушын икымше произведенийже-влак шочыт. Агитаций кумыл дене возымо почеламут ден очерклаште Георгий Ефруш шкенжын чон шижмыжым, у илышлан йывыртымыжым почын пуаш тырша, лудшо-влакымат у илыш дек мелын савырнаш, пагытын шÿлышыж дене шÿлаш ÿжеш. Институтышто тунеммыж годым Ефруш колхоз темылан «Ешем» да «Тайра» пьесе-влакым возен пытара, газетлаште шагал огыл почеламутым, ойлымашым, очеркым печатла, шке вийжым критика жанрыштат терген онча. Г.Ефруш писатель семын койын кушкын. [[Марий кундем]], Совет эл илышым ужын сÿретлаш тыршен, Кугу Октябрьым, партий ден комсомолым, революций тулеш шуаралтше тале еҥ-влакым, «кÿртньö кидан тÿня пролетарым» патриот семын чапландарен. 1936 ий гыч Ефруш утларакшым прозаик да драматург семын тыршен. 1936 ийыште ВЛКСМ Марий обком тудым [[«Ямде лий»]] пионер газет редакцийыш пашам ышташ колта. Тудо тунам школыш, йочапöртлашке чÿчкыдын коштын. 1937 ийыште Георгий Захарович Медведево районысо Цибикнур кыдалаш школышто марий йылме ден литературым туныкташ тÿҥалеш. Нине ныл-вич ий Г. Ефрушын илышыштыжат, пашаштыжат эн лектышан лийыныт. Тунам тудын писатель лÿмжö йыр шарла, произведенийже-влак посна книгала дене лектыт, марий театр тудын пьесыже-влакым калыклан ончыкта. Тудо шочмо йылмыш [[А.С.Пушкинын]] почеламутлажым, [[М.Горький]]ын «Мещане» драмыжым, Д.Дефон «Робинзон Крузо» книгажым кусара, статья ден рецензийлам воза. 1939 ийыште тудым СССР писатель ушемышпуртат. 1936 ий гыч Г.Ефруш Москвасе историй, <br />
[[Файл:1934 ий.jpeg|500px|thumb|left|Г.Ефруш (кокымшо радамыште пурла гыч кокымшо) марий серызе-влакын кокымшо конференцийыштышт. 1934 ий.]]
философий да литератур институтышто заочно тунемеш, 1938 ийыште тунем пытара. 30-шо ийлаште серызе утларак ойлымаш почеш ойлымашым луктын, тушто кресаньык илышым сÿретлен, мыскара да лирик кумылжо вигак шинчалан пернен. Писательын геройжо-влак реализм келгытышт дене ойыртемалтыт, лудшо еҥ ушеш кужу жаплан шарнаш кодыт («Шелше вол», «Кукшо-ночко-влак», «Шовашыж ден комдыжо»). Мыскара интонаций писательын ятыр возымыжым сöрастара. Тудын положительный геройыштат шукыж годым весела, мыскараче кумылан еҥ улыт, ош тÿнялан шыргыж илат, вуйым сакен огыт кошт. Тыгак Г.Ефрушын лÿмжö 30-шо ийласе марий драматургийын кушмо корныж денат кылдалтын. Тиде жанр дек писательын рвезыж годсек спектакльлаште йöратен модмыжат лишемден. «Ешем», «Тайра» пьесе-влакым, «Тушманын кышаже», «Эҥыремышвот» драме-влакым возен. 1939-1940 ийлаште Георгий [[МарНИИ]]-н сотрудникше лиеш. Тушто тудо литератур да сымыктыш темылан статья-влакым воза. 1940 ийыште Г. Ефруш [[Йошкар Армий]]ыш лектын кая. [[Карелий]]ыште, йÿдвел межа воктен, служитлаш тÿҥалеш. Тудлан чылт у сомыл логалын гынат, жапше пеш шыгыр лийын гынат, ушыж дене сынымут нергенак шонен. Возашат жапым муаш тыршен. Мöҥгышкыжö эре серышым возен шоген. Сарын икымше кечылаштыжак неле, вÿр йоктарымашан вашпижмаште писательын ÿмыржö кÿрылтын. Кугу бой каен, йыр снаряд-влак пудештыныт. Кок разведчик, связист да Георгий Ефруш, тушманын тул йымакыже верештыныт, тудын вуйышкыжо кок осколко логалын. Йолташыже-влак тудым [[Куолаярви]] лÿман вереш тоеныт. Серызын ÿмыржö кÿчык лийын, коло вич ияшыж годымак кÿрылтын, творческий корныжо улыжат шым-кандаш ий чоло гына шуйнен. Тÿҥал пыштыме произведенийже-влакат серен шуктыдеак кодыныт, но тудын пашаже-влак шочмо литератур историеш пале кышам коденыт, нуно калык шÿмыштö илат. Г.Ефрушын мурыжо кÿрылтын гынат, тудын уста писатель улмыжо калык шÿмеш мондалтдымын кодеш.
 
92 ⟶ 112 корно:
 
== Сылнымутан произведенийже-влак ==
* Тушманын кышаже: ныл кыдежан, 9 сÿретан пьеса. Йошкар-Ола, Маргосиздат, 1939. 52 с.
* Эҥыремышвот: кум актан, куд сÿретан пьеса. Йошкар-Ола, Маргосиздат, 1939. 36 с.
<br />
* Айдеме шкаланже акым муэш… : ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 30 июнь.
• Эҥыремышвот: кум актан, куд сÿретан пьеса. Йошкар-Ола, Маргосиздат, 1939. 36 с.
* Айнымаш: ойлымаш // Ефруш Г. Ойлымаш-шамыч. Маргиз, 1940. С. 34-38.
<br />
* Айнымаш: ойлымаш // Тошто коса ваштареш. Йошкар-Ола, Кн.лукшо марий изд-во, 1954. С. 82-86.
• Айдеме шкаланже акым муэш… : ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 30 июнь.
* Бригадына ямде: почеламут // Морко мланде. 1990. 1 ноябрь.
<br />
• Айнымаш* Эше мо кÿлеш?: ойлымаш // Ефруш Г. Ойлымаш-шамыч. Маргиз, 1940. С. 348-3813.
* Эше мо кÿлеш?: ойлымаш // Айзенворт А.К. Лудшаш книга. Кумшо ужаш: неполный средний да средний школын шымше класслан лукмо учебник.- педгиз, 1939. С. 149-152.
<br />
* Иван Иваныч Бибков: ойлымаш // Марий коммуна. 1975. 12 июнь.
• Айнымаш: ойлымаш // Тошто коса ваштареш. Йошкар-Ола, Кн.лукшо марий изд-во, 1954. С. 82-86.
* Иван Иваныч Бибков: ойлымаш // Рвезе коммуна. 1940. 21 май.
<br />
* Илыш шошо гае: ойлымаш // Пиалан илыш. 1939. № 3. С. 67-70.
• Бригадына ямде: почеламут // Морко мланде. 1990. 1 ноябрь.
* Калыкын кугу мурызыжо: почеламут // Марий коммуна. 1938. 20 май.
<br />
• Эше* моКокымшо кÿлеш?илыш: ойлымаш // ЕфрушМарий Гкоммуна. Ойлымаш-шамыч1938. Маргиз,28 1940. С. 8-13июнь.
* Кугу поэтым шарнымаш: писательын дневникше гыч // Ончыко. 1986. № 2. С.82.
<br />
* Кукшо,ночко- шамыч: мыскара йöршан ойлымаш // Пиалан илыш. Альманах 2. Йошкар-Ола, Маргиз, 1939. С. 53-55.
• Эше мо кÿлеш?: ойлымаш // Айзенворт А.К. Лудшаш книга. Кумшо ужаш: неполный средний да средний школын шымше класслан лукмо учебник.- педгиз, 1939. С. 149-152.
* Пытартыш единоличник: ойлымаш // Сылнымут пого: марий литература антологий. Йошкар-Ола, 1960. С. 253-256.
<br />
* Пытартыш единоличник: ойлымаш // Пеледме корно: марий литература антологий. Йошкар-Ола, Маргосиздат, 1951. С. 234-238.
• Иван Иваныч Бибков: ойлымаш // Марий коммуна. 1975. 12 июнь.
* Пытартыш единоличник: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 23 март.
<br />
• Иван* ИванычСапан БибковЕпиш: ойлымаш // РвезеЭстрадный сборник. Маргиз, коммуна1943. 1940С. 2199- май143.
* Тайра: пьеса // У вий. 1936. № 2. С. 36-52.
<br />
* Тойбатыр кугызан ешыже: новелла // Марий коммуна. 1938. 26 ноябрь.
• Илыш шошо гае: ойлымаш // Пиалан илыш. 1939. № 3. С. 67-70.
* Тошто муро: ойлымаш // Николаев С. Муралтена: эстрадный сборник. Йошкар-Ола, Маргиз, 1944. С. 23-25; Тудак // Марий коммуна. 1939. 22 ноябрь.
<br />
• Калыкын* кугуЧавайн мурызыжопамаш: почеламут // МарийУ коммунавий. 19381935. 20 май11-12. С.12.
* Чондымо айдеме // В помощь культпросветработнику. Йошкар-Ола, 1956. № 3(11). С. 37-38.
<br />
* Шовашыже ден комдыжо: ойлымаш // Пиалан илыш. Альманах 1. Йошкар-Ола, Маргиз, 1940. С. 109-113.
• Кокымшо илыш: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 28 июнь.
* Шошо нерген вич муро // Марий коммуна. 1935. 23 апрель.
<br />
* Ыштет – кочкат, уке – от коч: очерк // Марий коммуна. 1933. 26 май.
• Кугу поэтым шарнымаш: писательын дневникше гыч // Ончыко. 1986. № 2. С.82.
* Ониса ден Оляна: очерк // Рвезе коммунист. 1934. 25 январь.
<br />
* Тупай: очерк // Рвезе коммунист. 1935. 21 январь.
• Кукшо,ночко- шамыч: мыскара йöршан ойлымаш // Пиалан илыш. Альманах 2. Йошкар-Ола, Маргиз, 1939. С. 53-55.
* Чын илыш корно: очерк // Рвезе коммунист. 1935. 21 январь.
<br />
* Эҥыремыш: ойлымаш // Марий коммуна. 1935. 12-14 август.
• Пытартыш единоличник: ойлымаш // Сылнымут пого: марий литература антологий. Йошкар-Ола, 1960. С. 253-256.
* Шелше вол: ойлымаш // Марий коммуна. 1936. 28 март.
<br />
* У ял: очерк // Рвезе коммунист. 1936. 21 июнь.
• Пытартыш единоличник: ойлымаш // Пеледме корно: марий литература антологий. Йошкар-Ола, Маргосиздат, 1951. С. 234-238.
* Платон кугыза: тошто илыш гыч ойлымаш // Марий коммуна. 1936. 15 июль.
<br />
• Пытартыш* единоличникШÿм: ойлымаш // Марий коммуна. 19381936. 2317 мартиюль.
* Куд орван сÿан: мыскара ойлымаш // Рвезе коммунист. 1936. 12 октябрь.
<br />
* Кукшо-ночко-шамыч: мыскара йöршан ойлымаш // Марий коммуна. 1937. 28 июль.
• Сапан Епиш: ойлымаш // Эстрадный сборник. Маргиз, 1943. С. 99- 143.
* Эше мо кÿлеш?: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 2 февраль.
<br />
* Пытартыш единоличник: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 23 март.
• Тайра: пьеса // У вий. 1936. № 2. С. 36-52.
* Кокымшо илыш: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 28 июль.
<br />
* Тойбатыр кугызан ешыже: новелла // Марий коммуна. 1938. 26 ноябрь.
* Иван Иванович Бикбов: ойлымаш // Рвезе коммунист. 1939. 27 май.
<br />
* Айдеме шкаланже акым муэш: ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 30 июнь.
• Тошто муро: ойлымаш // Николаев С. Муралтена: эстрадный сборник. Йошкар-Ола, Маргиз, 1944. С. 23-25; Тудак // Марий коммуна. 1939. 22 ноябрь.
* Илыш шошо гае: ойлымаш // Пиалан илыш. 1939. № 3.
<br />
* Айнымаш: ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 12 август.
• Чавайн памаш: почеламут // У вий. 1935. № 11-12. С.12.
* Ача-ава: ойлымаш // Рвезе коммунист. 1939. 12 август.
<br />
* Тошто муро: ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 22 ноябрь.
• Чондымо айдеме // В помощь культпросветработнику. Йошкар-Ола, 1956. № 3(11). С. 37-38.
* Шовашыже ден комдышыжо: ойлымаш // Марий коммуна. 1940. 1 март; Пиалан илыш. 1940. № 1.
<br />
* Тайра: кум кыдежан, вич сÿретан пьеса // У вий. 1936. № 2.
• Шовашыже ден комдыжо: ойлымаш // Пиалан илыш. Альманах 1. Йошкар-Ола, Маргиз, 1940. С. 109-113.
* Большевик колхоз, ударле бригада: почеламут // Колхоз вий. 1933. 30 декабрь.
<br />
* Таче май: почеламут // Колхоз вий. 1934. 1 май.
• Шошо нерген вич муро // Марий коммуна. 1935. 23 апрель.
* Ечем дене: почеламут // Пионер йÿк. 1934. № 1.
<br />
* Мотор корно верчын: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 4 июль.
• Ыштет – кочкат, уке – от коч: очерк // Марий коммуна. 1933. 26 май.
* Шурно погымаште: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 1 август.
<br />
• Ониса* денУ Олянакинде: очеркпочеламут // Рвезе коммунист. 1934. 2515 январьавгуст.
* Шакиров Гарол: почеламут // Рвезе коммунист.1934. 15 сентябрь.
<br />
• Тупай* Тарас - кодын яраш: очеркпочеламут // Рвезе коммунист. 19351934. 2115 январьоктябрь.
* Октябрьын пöлекше: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 7 ноябрь.
<br />
• Чын* илышОйган корнокече: очеркпочеламут // Рвезе коммунист. 19351934. 219 январьдекабрь.
* Йöратыме йолташем: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 12 декабрь.
<br />
* Чодыра пашазын мурыжо: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 15 декабрь.
• Эҥыремыш: ойлымаш // Марий коммуна. 1935. 12-14 август.
* Теле корно: почеламут (А.С. Пушкин гыч) // Рвезе коммунист. 1935. 27 январь.
<br />
* Совет чекист: почеламут // Рвезе коммунист. 1935. 23 февраль.
• Шелше вол: ойлымаш // Марий коммуна. 1936. 28 март.
* У муро-влак: почеламут // Ленин ой. 1935. 12 апрель.
<br />
* Шошо нерген вич муро: почеламут // Марий коммуна. 1935. 23 апрель.
• У ял: очерк // Рвезе коммунист. 1936. 21 июнь.
* Чеверын кызытеш: почеламут //Рвезе коммунист. 1935. 12 сентябрь.
<br />
* Чавайн памаш: почеламут // У вий. 1935. № 11-12.
• Платон кугыза: тошто илыш гыч ойлымаш // Марий коммуна. 1936. 15 июль.
* Мыйын салам: почеламут // Рвезе коммунист. 1935. 12 октябрь.
<br />
* Май – пиал: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 1 май.
• Шÿм: ойлымаш // Марий коммуна. 1936. 17 июль.
* Шулдыретым шаре: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 21 июнь.
<br />
• Куд* орван сÿанТылзе: мыскара ойлымашпочеламут // Рвезе коммунист. 1936. 12 октябрьавгуст.
* Мом ышташ?: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 8 октябрь.
<br />
* Долой мланде ÿмбач: почеламут // Рвезе коммунист. 1938. 10 март.
• Кукшо-ночко-шамыч: мыскара йöршан ойлымаш // Марий коммуна. 1937. 28 июль.
<br />
• Эше мо кÿлеш?: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 2 февраль.
<br />
• Пытартыш единоличник: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 23 март.
<br />
• Кокымшо илыш: ойлымаш // Марий коммуна. 1938. 28 июль.
<br />
• Тойбатыр кугызан ешыже: новелла // Марий коммуна. 1938. 26 ноябрь.
<br />
• Иван Иванович Бикбов: ойлымаш // Рвезе коммунист. 1939. 27 май.
<br />
• Айдеме шкаланже акым муэш: ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 30 июнь.
<br />
• Илыш шошо гае: ойлымаш // Пиалан илыш. 1939. № 3.
<br />
• Айнымаш: ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 12 август.
<br />
• Ача-ава: ойлымаш // Рвезе коммунист. 1939. 12 август.
<br />
• Тошто муро: ойлымаш // Марий коммуна. 1939. 22 ноябрь.
<br />
• Шовашыже ден комдышыжо: ойлымаш // Марий коммуна. 1940. 1 март; Пиалан илыш. 1940. № 1.
<br />
• Тайра: кум кыдежан, вич сÿретан пьеса // У вий. 1936. № 2.
<br />
• Большевик колхоз, ударле бригада: почеламут // Колхоз вий. 1933. 30 декабрь.
<br />
• Таче май: почеламут // Колхоз вий. 1934. 1 май.
<br />
• Ечем дене: почеламут // Пионер йÿк. 1934. № 1.
<br />
• Мотор корно верчын: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 4 июль.
<br />
• Шурно погымаште: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 1 август.
<br />
• У кинде: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 15 август.
<br />
• Шакиров Гарол: почеламут // Рвезе коммунист.1934. 15 сентябрь.
<br />
• Тарас - кодын яраш: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 15 октябрь.
<br />
• Октябрьын пöлекше: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 7 ноябрь.
<br />
• Ойган кече: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 9 декабрь.
<br />
• Йöратыме йолташем: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 12 декабрь.
<br />
• Чодыра пашазын мурыжо: почеламут // Рвезе коммунист. 1934. 15 декабрь.
<br />
• Теле корно: почеламут (А.С. Пушкин гыч) // Рвезе коммунист. 1935. 27 январь.
<br />
• Совет чекист: почеламут // Рвезе коммунист. 1935. 23 февраль.
<br />
• У муро-влак: почеламут // Ленин ой. 1935. 12 апрель.
<br />
• Шошо нерген вич муро: почеламут // Марий коммуна. 1935. 23 апрель.
<br />
• Чеверын кызытеш: почеламут //Рвезе коммунист. 1935. 12 сентябрь.
<br />
• Чавайн памаш: почеламут // У вий. 1935. № 11-12.
<br />
• Мыйын салам: почеламут // Рвезе коммунист. 1935. 12 октябрь.
<br />
• Май – пиал: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 1 май.
<br />
• Шулдыретым шаре: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 21 июнь.
<br />
• Тылзе: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 12 август.
<br />
• Мом ышташ?: почеламут // Рвезе коммунист. 1936. 8 октябрь.
<br />
• Долой мланде ÿмбач: почеламут // Рвезе коммунист. 1938. 10 март.
 
== Литератур ден сымыктыш темылан статья-влак ==
* Марий драматургий // Рвезе коммунист. 1934. 15 август.
* Молан курык марий литература вараш кодеш? // Марий коммуна. 1935. 23 апрель.
<br />
• Молан* курык марийМарий литературапоэзийын варашйылмыже кодеш?нерген // Марий коммуна. 19351936. 233 апрельмарт.
* Пролетар революцийын кугу поэтше // Марий коммуна. 1936. 15 апрель.
<br />
* Несколько замечаний о работе писательской орагнизации // Марийская правда. 1936. 4 май.
• Марий поэзийын йылмыже нерген // Марий коммуна. 1936. 3 март.
* Шÿрыдымö орава // Марий коммуна. 1936. 8 май.
<br />
* Первый опыт // Марийская правда. 1936. 10 мая.
• Пролетар революцийын кугу поэтше // Марий коммуна. 1936. 15 апрель.
* О чем поет марийский народ // Молодой ленинец. 1936. 21 июня.
<br />
* Лочо-влак // Марий коммуна. 1936. 9 июль.
• Несколько замечаний о работе писательской орагнизации // Марийская правда. 1936. 4 май.
* Йоча литература молан уке? // Марий коммуна. 1936. 1 август.
<br />
• Шÿрыдымö* орава«Чапын» чапше // Марий коммуна. 1936. 817 майсентябрь.
* Литературысо чалдывай-влак // Рвезе коммунист. 1936. 8 октябрь.
<br />
* Возышылан изи ой // Марий коммуна. 1936. 12 декабрь.
• Первый опыт // Марийская правда. 1936. 10 мая.
* Писательын сеҥымыже // Рвезе коммунист. 1937. 15 февраль.
<br />
* Марий литература нерген // Марий коммуна. 1938. 6 май.
• О чем поет марийский народ // Молодой ленинец. 1936. 21 июня.
* Калыкын кугу мурызыжо // Марий коммуна. 1938. 20 май.
<br />
• Лочо* Литературышто у сеҥымаш-влакшамыч верч // Марий коммуна. 19361938. 920 июльдекабрь.
* Кушмаш корнышто // Марий коммуна. 1939. 4 апрель.
<br />
* Молодая марийская поэзия // Марийская правда. 1939. 5 апреля.
• Йоча литература молан уке? // Марий коммуна. 1936. 1 август.
* «Карш корно» повесть нерген // Марий коммуна. 1939. 8 май.
<br />
* Д. Ф. Орайын творчествыже // Пиалан илыш. 1939. № 2.
• «Чапын» чапше // Марий коммуна. 1936. 17 сентябрь.
* Кугу поэтым шарнымаш // Марий коммуна. 1939. 21 май.
<br />
* Памяти великого Кобзаря (Заметки участника шевченковского пленума Союза советских писателей) // Марийская правда. 1939. 24 мая.
• Литературысо чалдывай-влак // Рвезе коммунист. 1936. 8 октябрь.
* Героический илыш – героический тема! // Марий коммуна. 1939. 17 декабрь.
<br />
• Возышылан изи ой // Марий коммуна. 1936. 12 декабрь.
<br />
• Писательын сеҥымыже // Рвезе коммунист. 1937. 15 февраль.
<br />
• Марий литература нерген // Марий коммуна. 1938. 6 май.
<br />
• Калыкын кугу мурызыжо // Марий коммуна. 1938. 20 май.
<br />
• Литературышто у сеҥымаш-шамыч верч // Марий коммуна. 1938. 20 декабрь.
<br />
• Кушмаш корнышто // Марий коммуна. 1939. 4 апрель.
<br />
• Молодая марийская поэзия // Марийская правда. 1939. 5 апреля.
<br />
• «Карш корно» повесть нерген // Марий коммуна. 1939. 8 май.
<br />
• Д. Ф. Орайын творчествыже // Пиалан илыш. 1939. № 2.
<br />
• Кугу поэтым шарнымаш // Марий коммуна. 1939. 21 май.
<br />
• Памяти великого Кобзаря (Заметки участника шевченковского пленума Союза советских писателей) // Марийская правда. 1939. 24 мая.
<br />
• Героический илыш – героический тема! // Марий коммуна. 1939. 17 декабрь.
 
== Г.Ефрушын руш йылмыш кусарыме произведенийже-влак ==
* Чего ещё надо: рассказ / пер. А. Айзенворта // Марийские писатели. Йошкар-Ола, 1941.
* Семья Тойбатыра: рассказ / пер. Н. Москвина // Марийская правда. 1951. 14 июля.
<br />
• Семья* ТойбатыраПоследний единоличник: рассказ / пер. Н. Москвина // МарийскаяСосны правда.шумят: 1951.антологий марийской прозы, 14Йошкар-Ола, июля1956.
* Последний единоличник: рассказ / пер. Н. Москвина // Солнце над Волгой: антология марийской прозы, Йошкар-Ола, 1970.
<br />
• Последний единоличник: рассказ / пер. Н. Москвина // Сосны шумят: антологий марийской прозы, Йошкар-Ола, 1956.
<br />
• Последний единоличник: рассказ / пер. Н. Москвина // Солнце над Волгой: антология марийской прозы, Йошкар-Ола, 1970.
 
== Илышыже да творчествыже нерген литератур ==
 
=== Библиографий ===
* Иванов А. Сылнымутлан пелед шуын улмаш // Арслан тукым. Йошкар-Ола, 1985. С. 11-20.
* Коряков К.Т. Писатель да воин // Нигунамат огыт мондалт. Йошкар-Ола, 1986. С. 184-199.
<br />
* Бекешев Г. Он живёт в памяти у нас [Г. Ефрушу- 90 лет.] // Морко мланде. 2006. 14 апр.
• Коряков К.Т. Писатель да воин // Нигунамат огыт мондалт. Йошкар-Ола, 1986. С. 184-199.
* Ефремов З. Изам нерген шомак [Писатель Георгий Ефрушын шольыжо каласкала] // Кугарня. 1996. 5 апр.
<br />
• Бекешев* Г.Максимов Он живёт в памяти у нас [ГЕ. Ефрушу-Лÿмлö 90писательын лет.]шольыжо // Морко мланде. 20062003. 147 апрфев.
* Апатеева Т. Макарсолан уста эргыже // Ончыко. 1996. № 4. С. 134-140.
<br />
* Бекешев Г. Георгию Ефрушу - 80 лет // Морко мланде. 1996. 12 апр.
• Ефремов З. Изам нерген шомак [Писатель Георгий Ефрушын шольыжо каласкала] // Кугарня. 1996. 5 апр.
* Чалай В. Тумо [Г. Ефруш лÿмеш] // Пöлек вашмут. Йошкар-Ола, 1995. С. 60.
<br />
* Коряков К.Т. Сай йолташ ок мондалт: Г.Ефрушлан -75 ий // Ямде лий. 1991. 11 май.
• Максимов Е. Лÿмлö писательын шольыжо // Морко мланде. 2003. 7 фев.
* Кириллов В. Ушан критик // Ончыко. 1986. № 2. С. 81-82.
<br />
* Апатеева Т. МакарсоланУста уставеле, эргыжемастар ыле // Ончыко.Ямде 1996лий. № 41982. С.15 134-140май.
* Иванов А. У илышым моктен: Г.Ефрушын шочмыжлан - 65 ий // Марий коммуна. 1981. 10 апр.
<br />
* Букетов А. Георгий Ефруш // Ямде лий. 1979. 15 дек.
• Бекешев Г. Георгию Ефрушу - 80 лет // Морко мланде. 1996. 12 апр.
* Степанов С. Поро ешым вашлиеш [О постановке муз. комедии Г.Ефруша «Ешем»] // Марий коммуна. 1979. 5 июнь.
<br />
* Букетов А. Ефрушын дневникше // Марий коммуна. 1977. 10 авг.
• Чалай В. Тумо [Г. Ефруш лÿмеш] // Пöлек вашмут. Йошкар-Ола, 1995. С. 60.
* Половников А. Писатель Г.Ефруш - фронтышто // Марий коммуна. 1972. 20 июнь.
<br />
* Бекешев Г. Писатель-салтак. Г.Ефрушын пытартыш серышыже-влак // Ончыко. 1968. № 1. С. 111.
• Коряков К.Т. Сай йолташ ок мондалт: Г.Ефрушлан -75 ий // Ямде лий. 1991. 11 май.
* Казаков М. Георгий Ефруш // Шонымо ой. Йошкар-Ола, 1973. С. 130-138.
<br />
* Васильев И. Макарсолан эргыже // Марий коммуна. 1973. 8 авг.
• Кириллов В. Ушан критик // Ончыко. 1986. № 2. С. 81-82.
* Апатеева Т. Эре чоныштем // Ончыко. 1976. № 4. С. 77.
<br />
* Букетов А. Шÿмыш перныше поэзий: Сылнымут пого гыч [к 60 летию рождения Георгия Ефруша] // Марий коммуна. 1976. 29 июнь.
• Апатеева Т. Уста веле, мастар ыле // Ямде лий. 1982. 15 май.
* Иванов А. Георгий Ефруш да тудын сылнымут корныжо // Ончыко. 1975. № 1. С. 92-95.
<br />
• Иванов* А.Коряков У илышым моктен: ГК.Т.Ефрушын шочмыжлан -Йолташ 65ок иймондалт // Марий коммуна. 19811974. 1020 апрокт.
* Половников А. Поро вашлиймаш [Совет армий радамыште писатель Г. Ефруш дене] // Марий коммуна. 1965. 11 авг.
<br />
* Букетов А. Георгий ЕфрушМакарсолаште // ЯмдеМарий лийкоммуна. 19791961. 15 декиюнь.
* Г.Ефруш [ Краткая биография] // Сосны шумят: Марийская проза. Йошкар-Ола, 1970. С. 263.
<br />
* Степанов СМ. Поро ешым вашлиеш [О постановке муз. комедии Г.ЕфрушаКокымшо «Ешем»]илыш // Марий коммуна. 19791949. 519 июньапр.
* Асылбаев А. Георгий Ефруш – ойлымашын мастарже // Асылбаев А. Марий литература нерген. Йошкар-Ола, 1957. С. 105-115.
<br />
• Букетов* Асылбаев А. Г.Ефрушын дневникшедраматургийже нерген // Марий коммуна. 19771940. 1021 авгапр.
* Асылбаев А. Георгий Ефруш [Колымашлан 10 ий] // Марий коммуна. 1951. 21 авг.
<br />
* Г.Ефруш. 1916-1941 [Краткая биография] // Пеледме корно: марий литератур антологий. Йошкар-Ола: Маргосиздат, 1951. С. 233.
• Половников А. Писатель Г.Ефруш - фронтышто // Марий коммуна. 1972. 20 июнь.
* Г. Ефруш. 1916-1941 // Сылнымут пого: марий литератур антологий. Йошкар-Ола, 1960. С. 251.
<br />
* Г. Ефруш [Биографическая справка] // Асылбаев А., Николаев С. Литературный хрестоматий средний школын 8-10 классла-шамычлан. Йошкар-Ола, Маргиз, 1943. С. 533.
• Бекешев Г. Писатель-салтак. Г.Ефрушын пытартыш серышыже-влак // Ончыко. 1968. № 1. С. 111.
<br />
• Казаков М. Георгий Ефруш // Шонымо ой. Йошкар-Ола, 1973. С. 130-138.
<br />
• Васильев И. Макарсолан эргыже // Марий коммуна. 1973. 8 авг.
<br />
• Апатеева Т. Эре чоныштем // Ончыко. 1976. № 4. С. 77.
<br />
• Букетов А. Шÿмыш перныше поэзий: Сылнымут пого гыч [к 60 летию рождения Георгия Ефруша] // Марий коммуна. 1976. 29 июнь.
<br />
• Иванов А. Георгий Ефруш да тудын сылнымут корныжо // Ончыко. 1975. № 1. С. 92-95.
<br />
• Коряков К.Т. Йолташ ок мондалт // Марий коммуна. 1974. 20 окт.
<br />
• Половников А. Поро вашлиймаш [Совет армий радамыште писатель Г. Ефруш дене] // Марий коммуна. 1965. 11 авг.
<br />
• Букетов А. Макарсолаште // Марий коммуна. 1961. 15 июнь.
<br />
• Г.Ефруш [ Краткая биография] // Сосны шумят: Марийская проза. Йошкар-Ола, 1970. С. 263.
<br />
• Степанов М. Кокымшо илыш // Марий коммуна. 1949. 19 апр.
<br />
• Асылбаев А. Георгий Ефруш – ойлымашын мастарже // Асылбаев А. Марий литература нерген. Йошкар-Ола, 1957. С. 105-115.
<br />
• Асылбаев А. Г.Ефрушын драматургийже нерген // Марий коммуна. 1940. 21 апр.
<br />
• Асылбаев А. Георгий Ефруш [Колымашлан 10 ий] // Марий коммуна. 1951. 21 авг.
<br />
• Г.Ефруш. 1916-1941 [Краткая биография] // Пеледме корно: марий литератур антологий. Йошкар-Ола: Маргосиздат, 1951. С. 233.
<br />
• Г. Ефруш. 1916-1941 // Сылнымут пого: марий литератур антологий. Йошкар-Ола, 1960. С. 251.
<br />
• Г. Ефруш [Биографическая справка] // Асылбаев А., Николаев С. Литературный хрестоматий средний школын 8-10 классла-шамычлан. Йошкар-Ола, Маргиз, 1943. С. 533.<br />
 
=== В.Кириллов. Ушан критик: Г.Ефрушын шочмыжлан – 70 ий ===
396 ⟶ 286 корно:
1939 ийыште лекше «Тушманын кышаже» кызытсе жаплан Ефрушын моло пьесыже-шамыч дене таҥастарымаште эн популярный пьеса. Тудын популярностьшо темын злободневный ла политический заостренный улмыжо гыч, сценический оформленийым сайын, тÿҥ образ-шамычын характерыштым моштен ончыктыма гыч лектеш. Тиде пьеса илышыште лийше реальный фактым, кугу политический поворотым ончыкта. Пьесын тÿҥ темыже: у строительствыште вуйлатыме пашашке шÿшкылт шичше тушман-шамычын вредительствышт ваштареш кучедалмаш. Пьесын тÿҥ ситыдымашыжлан драматизм вияҥ шогымыжым последовательно огыл ончыетымашым, развязкым кужын шуйымашым ончыкташ кÿлеш. Ончыктымо сÿретын проблемыжын чыла сложностьшым автор тичмашын ончыктен огыл. Садлан сюжет кугу драматический пафос деч посна эрта. Пьесыште «Партбилет» кино ден «Павел Греков» пьесын сюжет влияний уло гынат, тÿҥ шот дене тиде оригинальный пьеса.
Ефруш драмын ик тÿҥ качествыжым – характер ден обстоятельствым моштен ончыкта. Тудо сÿрет-шамычын проблемыжын чыла сложностьшым, деятель-шамычымат иктешлен типизироватлен ончыктен, сюжетный коллизийын чыла потенцийжымат мучко использоватлен, драматизироватлен эшеат кÿкшö художественный качестван драматический произведений-шамычым пуэн кертеш.
 
== Кылвер-влак ==
* [http://fumus.ru/index.php?option=com_k2&view=item&id=715:хочется-жить&Itemid=789&lang=ru «Хочется жить!» К 100-летию со дня рождения марийского писателя Георгия Ефруша (1916–1941).]
 
== Негыз ==
# Апатеева Т. Эре чоныштем // Ончыко. 1976. № 4. С. 77.<br />
# Васильев И. Макарсолан эргыже // Марий коммуна. 1973. 8 авг.<br />
# Кириллов В. Ушан критик // Ончыко. 1986. № 2. С. 81–82.<br />
# Иванов А. Георгий Ефруш да тудын сылнымут корныжо // Ончыко. 1975. № 1. С. 92–95.<br />
# Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник. Йошкар-Ола, 2008. С. 231–233.
 
[[Категорий: Марий серызе-влак]]
[[Категорий: Марий почеламутчо-влак]]