Википедий

Майоров-Шкетан, Яков Павлович: версий-влак коклаште ойыртем

Интерактивная навигация по истории
← Ончычсо тӧрлатымаш-влакВес тӧрлатымаш →
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
ВизуальныйВики-текст
Kudsebs (каҥашымаш | надыр)
430 тӧрлымаш
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
{{stub}}
 
{{Палыме еҥ
|лӱм = Яков Павлович Майоров-Шкетан
|оригинал лӱм = ЛогинМайоров-Шкетан (Шкетан, ПагулМ. ЯпыкШкетан)
|сӱрет = Shketan.jpg
|сӱретын лопкытшо = 250px
|возымаш =
|шочмаш дене лӱм = Майоров = Яков Павлович Майоров
|тыршымаш алан = [[серызе]], [[журналист]], [[драматург]], серызе[[литератор]], мер пашаеҥ
|шочын = 17.10.1898
|шочмо вер = [[Россий империй]], [[Илна губерний]], [[Яраҥ уезд]], [[Тошто Крешын]] ял
|шочмо вер =
|гражданство = {{Флагификаций|Россий Империй,империй}}<br /> {{Флагификаций|Совет Ушем}}
|подданство =
|колен = 16.05.1937
|колымо вер = [[Марий АССР]], [[Оршанке кундем]], [[Оршанке]] ола сынан посёлко
|колымо вер =
|ача = Логин Пагул, кем ургызо
|ава =
|пелаш = Татьяна
|йоча-влак =
|чап пӧлек да премий =
|сайтCommons =
|тӱрлӧ =
|Commons = Mari people
}}
'''Майоров-Шкетан''' (тугак '''Шкетан''', '''М. Шкетан''' алмашлӱм-влакым кучылтыт), (Яков Павлович Майоров-Шкетан) ({{Шочын|1898|10|17}} [[Оршанке кундем]] [[Тошто Крешын]] [[ял]] — {{Колен|16|05|1937}}) — [[марий]] [[сылнымутчо|сылнымутчо, прозаик,]] [[почеламутчо]], [[драматург]], [[журналист]] да [[мер]] пашаеҥ. «Шкетан» [[алмашлӱм]] «шкет» але «шкетын» мут деч шочын.
 
'''Майоров-Шкетан''' (тугак '''Шкетан, М. Шкетан''' алмашлӱм-влакым кучылтыт), (Яков Павлович Майоров-Шкетан) ({{Шочын|1898|10|17}} [[Россий империй]], [[Илна губерний]], [[Яраҥ уезд]], [[Тошто Крешын]] ял — {{Колен|16|05|1937}}, [[Марий АССР]], [[Оршанке кундем]], [[Оршанке]] ола сынан посёлко) — [[марий]] [[серызе]], [[журналист]], [[драматург]], [[литератор]], мер пашаеҥ, [[СССР Серызе-влак ушем]]ын йыжъеҥже. «Шкетан» [[алмашлӱм]] «шкет» але «шкетын» мут деч шочын.
==Илыш да сылнымут корно==
 
== Илыш да сылнымут корныжо ==
Марий сылнымутлан негызым пыштыше-влак радамыште М. Шкетанын лÿмжö С.Чавайн дене йыгыре тöр шога. Кок кугу писательын творчествышт икте-веыштым ешарат, келгемдат, пойдарат. М. Шкетан шочмо кундемын ХХ-шо курымысо илышыжым кумдан, воштончышышто ужмо гай сÿретла.
 
33 ⟶ 30 корно:
М. Шкетан илымыж годым калык пиатель лÿмым налын огыл. Туге гынат тудо марий шемерын ик эн йöратыме сылнымут мастаже семын кумдан палыме, чынжымак калык писатльышке савырнен. Тудо илышым эреак шымлен, йогынжым тÿҥге-вожге ужын. М. Шкетан ойпого тÿняште мемнан калыкын уш-акылжым шыҥдарен, шÿм-чонжым ойыплен, койыш-шоктышыжым негызлен. Тудын сÿретлыме шукогеройжо чынжымак илыше еҥ улыт, да калык йылмыште шукертсекак кумдан кучылталтыт, оҥарен лÿмдалтыт.
 
=== Йоча да тунемме пагыт ===
Майоров-Шкетан Оршанке кундем Тошто Крешын ялеш 1898 ий 17 [[Шыжашыжа]]ште шочын. Кем ургызо, йорло Логин Пагулын ешыште Яков Шкетан кумышо йоча. Еш нужна гыч мучыштен огыл гынат рвезе тунемашак шонен, [[1912]] ий [[8 Сӱрем]]ыште Ирмучаш черке-приходской кок классан училищым пытарымеке, туныктышо-влакым ямдылыше [[Кукарка]] оласе семинарийыш каяш шона. Кок гана пураш точыш, но семинарист радамыш ыш логал.
 
=== '''Пашам ышташ тӱҥалме жап''' ===
Тылеч вара тудо мöҥгыштö илен, озанлык пашаште полышкален. Яра жап годым, кастене, пайрем кечын руш да тÿнямбал сылнымутым лудын. «Мöҥгыштö илаш логале. Ачам якынлан поктыш – ыжым кае. Изием годымак оп кашак деч лÿдам ыле. Яра жапыште эре книгам лудым. Ернур библиотекысе тÿрлö романым, повестьым чыла лудын пытарышым, – шарнен писатель самыык годсо жапшым. – Пеш сай шарнем: эн ондак Тургеневын «Отцы и дети» романжым лудым. Еш коклаште книга лудмемлан каргашымаш ынже лий манын, улак верыш каен возам да лудын кием ыле. Шуко лудмем дене, мыйын ушемат илышын оргажан корныжым умылен нале» (Шке илышем нерген, 2.XI.1930 ий). Тылеч вара кызыт Килемар кундемыш пурышо Шаптун ялысе тÿҥалтыш школышто тунытышылан пел ий наре ыштен.
 
=== Армий ===
[[1917]] ийын Пургыж тылзыштыже Япыкым кугыжан армийыш нангайышт. Тыге кугу Октябрь революцийым тудо позицийыште вашлие. Кужу жап ночко окопышто лиймыжлан кора чотак явыга да черлана. Ий гыч тудым мӧҥго эмлалташ колтат.
===Революций деч варасе паша===
=== Революций деч варасе паша ===
1918 ийыште шошым шочмо кундемышке пöртылын. «Революций сургалте, илыш лончылаҥе, шергылалте, кокыте шелалте. Мый сар гычак большевик корным умылен тольымат, 1918 ийыште совет паша ышташ шогальым», - возен Шкетан. Тудо Ернур волисполкомын секретарьже, 1919 ий Пургыж гыч волземотделын делопроизводительже, а вара вуйлатышыже лийын. Тунамак калык коклаште тÿрлö пашам эртарен: мландым шеледымаште, поян-влак деч продразветке почеш киндым пеҥгыде ак дене погымаште полшен, шемрлан у властьын политикыжым умылтарен. 1920 ий 5 Агаште Ернур селаште кугу пудыранчык лийын, тыгодым поян-влак совет пашаеҥ Я. Майоровым чот кыреныт, тазалыкшым лунчыртеныт. Тиде пуламырым писательын «Илыш ÿжеш» ойлымаштыже ончыктымо.
 
48 ⟶ 46 корно:
1921 ий Сорла гыч Яков Павлович Мароблемотделын секретарьже. Ик талук эртымек, 1922 ий 15 Сорла гыч «Йошкар кече газетыш кусна, ончыч литератур пашаеҥлан, вара ответственный секретарьлан ышта. Вашке Я. Майоров шочмо калыклан тале писатель, уста культур пашаеҥ, чолга публицист, общественный деятель семын кумдан палыме лиеш.
 
=== Марий театрым '''вияҥдымаште рольжо''' ===
Марий театр 1919 ийыште драмкружок негызеш шочын, вер гыч верыш кусныл коштын, утларакшым ола воктенсе яллаште спектакльым ончыктен. Неле шужымо ийла жапыште тиде театр чот шолдырген, вара йöршеш шаланен, петырнен. М. Шкетан театрым почаш кÿлмö нерген «Йошкар кече» газетыште шуко статьям савыктен. Тудын тыршымыжлан кöра театр угыч 1923 ийыште писательын «Сардай» пьесыж дене почылтын. Тиде ийыштак писатель, газет деч кÿрылтде, Марий куснылшо театрыш пашам ышташ толын. 1924 ий 10 январьыште тиде театрын вуйлатышыже лиеш. Я. Майоров-Шкетан (шке лÿмжым тунам документлаште тыге возен) приказым луктын: «15 январь гыч мый антрепренерын обязанностьыш шке шогалам».
 
66 ⟶ 64 корно:
|}
 
=== '''Шкетан поэт семын''' ===
М. Шкетан сылнымутыш толмыжо, ушнымыжо годым поэзий декат кумылын шоген. Колымшо ийла тÿҥалтыште тудо шагал огыл почеламутым возен, икмыняржым «Йошкар кече» газетеш савыктен. Келге социальный шонымашан рушла возымо «Заря»,  ныжылге кумыл дене шыҥдаралтше «Йöратымемлан», «Шкет чон», «Молан ойгыраш», шочмо пÿртÿсым моктышо «Жап шуын», «Шошо толын» почеламут-влак, мыскара сынан «Марий сÿан» – поэтын тÿрлö темым келгын шыҥдарен моштымыжым, тÿрлö стильым кучылтмыжым ончыктен. 
 
=== '''Шкетанын ойлымашыже-влак''' ===
М. Шкетан сылнымутышто эре йоҥгыдо, у корным кычалын. Драматургийым кушкыжмо, поэзий деке кумылаҥме деч вара тудо прозышко кусна. 1923–1925 ийлаште шуко ойлымашым воза: «Юмын языкше», «Калык вашталтеш», «Нужна туныктен», «Юмын закон почеш», «Ӱчашымаш», «Вашталтыш», молат. Религийын калык уш-акылым аҥыртарымыже, тошто йÿлан осалже, амыше улмыжо – нунын тÿҥ проблематикышт. Кÿшнö ончыктымо ойлымаш коклаште 1924 ийыште Москваште посна книга дене лекше «Юмын языкше» ойлымаш утларак кумдан палыме.
 
82 ⟶ 80 корно:
1928 ийыште М.Шкетан «Мичун уке ачажат», «Яку» сылне ойлымаш-влакым возен, марий йоча литературым вияҥдымашке чесле надырым пыштен.
 
=== '''Шкетан журналист семын''' ===
М. Шкетанын литератур да мер пашаже тÿҥалтыш гычак газет дене кылдалт шоген. Шочмо йылме дене печатлыме мут Кугу Октябрьын марий калыклан кондымо ик эн шергакан пöлекше лийын. 1921–1923 ийлаште «Йошкар кече» редакторжо С. Чавайн лийын. Тудо М. Шкетаным шке декыже, редакцийыш пашам ышташ поро кумылын ÿжын, самырык авторлан творчески кушкаш сай, йоҥгыдо корным почын. Кок кугу писатель, йолташла келшен, марий калыкын революционный шÿлышан газетшым луктыныт.
 
95 ⟶ 93 корно:
М. Шкетан литературный критик семынат тыршен, самырык поэт-влакын возымыштым лончылен, кушкашышт уло кумылын полшен. Тудо марий йылмылан кугу верым ойырен, шочмо йылме чот вияҥже, йоҥгыдо, раш, поян лийже манын шуко статьям савыктен.
 
=== '''1930-шо ийласе илышыже да сылнымутшо''' ===
Кумлымшо ийла М. Шкетанын творчествыштыже у йыжыҥ семын палемдалтыныт. 1929 ийыште, Йошкар-Олам коден, писатель шочмо Тошто Крешын ялышкыже илаш толын, чумыр вийжым сылнымут пашалан пуэн. Тиде пагытыште эн сай произведенийже-влакым возен – тÿрлö жанр дене, шуко тÿрлö темылан. Писательын чапше тунам моло вереат шарлен. Горький олаште (кызыт Нижний Новгород) савыкталтше «Натиск» журнал — тиде крайысе писательмытын органышт 1933 ийыше (7-8 номер) тыге палемден: М. Шкетан – Юл кундемыште ик эн тале да кумдан палыме писатель».
 
114 ⟶ 112 корно:
«Илыш ÿжеш» – граждан сарыште лийше геройын (Мараев ден Кердинын) шарнымышт семын возымо. Шке илышыштыже лийше факт-влакым кучылтын, автор граждан сар годым Юл кундемыште совет властьын нелын пеҥгыдеммыжым, эллан киндым продразверстке почеш ямдылымым ончыктен.
 
=== '''Шкетанын мыскара прозыжо''' ===
М. Шкетан тале мыскараче лийын, колымшо ийлаштак тыгай сынан ятыр произведенийым возен. Воштылчык – айдемын илышыже, йÿлаже, койышыж гыч тÿрлö уто-сите косам, изи-кугу ситыдымашым кожгатен, когартен лукмо куатле йöн, вес семынже тудым литературышто, литературоведенийыште «юмор», «сатир» жанр-влак манын палемдат. Писатель, марий калык мыскарам шымлен, шотыш налын, тудын ойыртемжым пален, мемнан сылнымутыш оҥай термин-влакым пуртен. Колымшо ийла тÿҥалтыште весела, калык мыскара шотан комедийже-влакым, нунын юмор тÿсан ойыртемыштым палемден, автор «оҥарчык», «койдарчык» манын, а сатир койышан «Ораде» пьесыжым арам огыл «мыскылчык» манын лÿмден.
 
135 ⟶ 133 корно:
[[Файл:Эренер2.jpg|мини|312x312пкс|М. Шкетанын Москваште рушла савыктыме "Эренгер" книгаже]]
 
=== '''«Эреҥер» роман''' ===
М. Шкетанын 1930-1933 ийлаште возымо, 1933 ийыште Йошкар-Олаште посна книга дене савыктыме эпический сынан тиде произведенийже писательын ойпогыжо рÿдö верым налеш. « Эреҥерым» сераш Яков Павлович ончычсо пÿтынь творчествыж дене, колымшо ийлаште илышым келгын шымлымыж дене ямдылалтын. Тунамак ял озанлыкым, кооперацийым, мланде пашам, экономикым вияҥдыме нерген моткоч шуко статьям, очеркым, фельетоным савыктен. Чыла тиде варажым романым возымаште поян материал лийын.
 
152 ⟶ 150 корно:
«Эреҥер» роман 1936 ийыште Нижний Новгород  оласе краевой издательствыште посна книга дене рушла лектын. Тудым марла гыч А. Айзенворт (Деревяшкин) кусарен, литературно А. Патреев тöрлен. Чаманаш перна: тыгодым оригиналым ятырлан иземдыме, кÿчыкемдыме. Туге гынат рушла лекше «Эреҥер» шуко лудшын кумылжым савырен, шÿм-чонжым вургыжтен.
 
=== '''Ӱмыр корно мучаш''' ===
Яков Павловичын ÿмыржö корно кыдале [[1937]] ий [[18 Ага]]ште кÿрылтын. Тудо Оршанке районысо больницеш шодо пуалме чер дене колен. Вилям кочшо курныж гай шем шулдыржым шарен, 1937 ийысе шучко жапын толмыжым ужын, писатель тÿргоч колянен, тургыжланен. Черланымыжым шижын, тудо шкеак Оршанкыш эмлалташ каен, тöрланаш шонен, но тушеч мöҥгеш пöртылын огыл.
==Шарнымаш==
== Шарнымаш ==
Марий [[серызе]]-классикым калык тачат ик эн сайын пала да пагала. Тудын лӱмжым [[Марий Эл]]ыште икмыняр объект нумалеш:
* [[М. Шкетан лӱмеш Марий калыклекугыжаныш драме театр]] (1948);
* [[Йошкар-Ола]]ште урем
* [[Юлсер ола]]ште урем
166 ⟶ 165 корно:
* Тошто Крешын ялыште бюстым шогалтыме (1967)
 
[[1991]] иыйште СтароеТошто КрещеноКрешын ялыште Шкетан лӱмеш тоштер-пӧртым почыныт.
 
== Тӱҥ произведенийже-влак ==
== Сылнымут ==
* Юмын языкше : илыш гыч ойлымаш [Божий грех : рассказы из жизни]. М., 1924.40 с.
* Ачийжат, авийжат : драма [Эх, родители!..: драма]. М., 1928. 64 с.
* Ораде : мыскылчык [Безумный : комедия]. Йошкар-Ола, 1928. 28 с.
* Мичун уке ачажат : ойлымаш [У Мичу нет отца : рассказ]. М., 1928.32 с.
* Яку : йоча ойлымаш [Яку : рассказ для детей]. М., 1928. 24 с.
* Юмын языкше : илыш гыч ойлымаш [Божий грех : рассказы из жизни]. Йошкар-Ола, 1929. 32 с.
* Важык вуян йыдал : оҥарчык [Кривоносый лапоть : комедия]. Йошкар-Ола, 1929. 20 с.
* Ойлымаш-влак [Рассказы]. Йошкар-Ола, 1929. 68 с.
* Ме тоштым сеҥена : ойлымаш [Мы старое победим : рассказ]. Йошкар-Ола, 1931.56 с.
* Эреҥер : роман. Йошкар-Ола, 1933. 188 с.
* Шурно : драма [Урожай : драма]. Йошкар-Ола, 1934. 52 с.
* Илыш ӱжеш : ойлымаш-вл. [Жизнь зовет: рассказы]. М., 1935. 136 с.
* Лапчык Каритон : койдарчык [Лапчык Харитон : комедия]. Йошкар-Ола, 1935. 48 с.
* Мыскара ойлымаш-влак [Юмористические рассказы]. М., 1936. 104 с.
* Ойырен налме произведений-шамыч [Избранные произведения]. Йошкар-Ола, 1940. 408 с.
* Якшывай : ойлымаш [Якшывай : рассказ]. Йошкар-Ола, 1943. 36 с.
* Мыскара ойлымаш-влак [Юмористические рассказы]. Йошкар- Ола, 1944. 128 с.
* Корнышто : ойлымаш [В дороге : рассказ]. Йошкар-Ола, 1950. 24 с.
* Мераҥ лу: ойлымаш [Заячья кость: рассказ]. Йошкар-Ола, 1950. 8 с.
* Мыйын упшем : ойлымаш [Моя шапка : рассказ]. Йошкар-Ола, 1950.4с.
* Пьеса-шамыч [Пьесы]. Йошкар-Ола, 1950. 264 с.
* Эреҥер : роман. Йошкар-Ола, 1950. 224 с.
* Ойлымаш-влак [Рассказы]. Йошкар-Ола, 1951. 308 с.
* Эреҥер : роман. Йошкар-Ола, 1953. 228 с.
* Мыскара ойлымаш-влак [Юмористические рассказы]. Йошкар- Ола, 1954. 156 с.
* Юмын языкше ; Аракан осалже : ойлымаш-влак [Божий грех ; Вред алкоголя : рассказы]. Йошкар-Ола, 1955. 80 с.
* Роман, пьеса, ойлымаш, очерк да статья-вл.: 4 т. дене печатлалтыт [Собрание сочинений в 4-хт.], Йошкар-Ола, 1962. 1-ше т. : Пьеса- влак. 396 с.; 2-шо т.: Ойлымаш ден очерк-влак. 552 с.; 3-шо т.: Мыскара, ойлымаш, фельетон, почеламут да статья-влак. 440 с. ; 4-ше т.: Эреҥер : роман. 340 с.
* М.Шкетанын публицистикыже : писательын творчествыже гыч лит.-документ, материал-вл. / сост. С.Я.Черных. Йошкар-Ола, 1966. 340 с.
Эреҥер : роман. Йошкар-Ола, 1986. 224 с.
* Чумырен лукмо ойпого : 3 т. дене савыкталтеш [Собрание сочинений вЗ-хт.]. Йошкар-Ола, 1990—1991. 1-шет.: Почеламут, пьеса- влак. 392 с. ; 2-шо т. : Ойлымаш, мыскара, новелла, очерк, статья, корреспонденций, фельетон-влак. 608 с. ; 3-шо т.: Роман, ойлымаш, повесть, очерк, фельетон, новелла, статья, серыш-влак. 624 с.
* Роман, повесть, ойлымаш-влак. Йошкар-Ола, 2001. 368 с.
 
== Вес йылмылаш кусарыме произведенийже-влак ==
=== Книга-влак ===
* Эренгер : роман / пер. на рус. А.Айзенворта. Горький, 1936. 168 с.
* '''Юмын языкше''': илыш гыч ойлымаш. М.: Центроиздат, 1924. 39 с.
* Рассказы / пер. на рус. А.Докукина. Йошкар-Ола, 1948. 80 с.
* '''Ачийжат-авийжат:''' 4 кыдежан драме. М.: Центориздат, 1928. 64 с.
* Айырен нӓлмӹ произведенивлӓ [Избранные произведения] / пер. на горномар. Н.Николаева, К.Беляева. Козьмодемьянск, 1948. 48 с.
* '''Ораде''': кок кыдежан мыскылчык. Йошкар-Ола:  Мароблиздат, 1928. 27 с.
* Эренгер : роман / пер. на рус. А.Докукина. Йошкар-Ола, 1950 ; 1953; 1955.
* '''Мичун уке ачажат''': йоча ойлымаш. М.: Центроиздат, 1928. 30 с.
* Рассказы. Йошкар-Ола, 1951. 308 с.
* '''Яку''': йоча ойлымаш. М.: Центроиздт, 1928. 22 с.
* Эренгер : роман / пер. на горномар. Козьмодемьянск, 1952. 204 с.; Йошкар-Ола, 1981.224 с.
* '''Юмын языкше''': илыш гыч ойлымаш. 2-шо изд. Йошкар-Ола: Мароблиздат, 1929. 32 с.
* '''ВажыкДетям вуян йыдал''': ик кыдежан оҥарчыкрассказы. Йошкар-Ола: Мароблиздат, 19291953. 2064 с.
* '''Ойлымаш-влак'''Жизнь зовет : рассказы. Йошкар-Ола: Мароблиздат, 19291953. 68232 с. ; Йошкар-Ола, 1955.232 с.
* '''МеВосход тоштымсолнца сеҥена''': очеркпьесы / пер. на рус. М.Шамбадала. Йошкар-Ола: Мароблиздат, 19311954. 56160 с.
* '''Эреҥер''' : роман / пер. на чуваш. В.Рзая. Шупашкар, 1957. 236 с. Юмористические рассказы. Йошкар-Ола: Маргосиздат, 19331957. 18896 с.; Йошкар-Ола, 1960.104 с.
* Эренгер : роман / пер. на рус. В.Муравьева. М., 1971 ; 1979. Эреҥер : роман / пер. палатыш. Рига, 1973. 278 с.
* '''Шурно''': 3 кыдежан, куд сÿретан драме. Йошкар-Ола: Маргосиздат, 1934. 50 с.
* '''ЛапчыкКорнышты Каритон''': кокшайыштмашвлӓ кыдежан[В койдарчыкпути : рассказы|. Йошкар-Ола: Маргосиздат, 19351978. 48184 с.
* Эренгер : роман / пер. на рус. В.Муравьева. Йошкар-Ола, 1975 ; 1989.
* '''Илыш ÿжеш''': ойлымаш-влак. М.: ГИХЛ, 1935. 135 с.
* Роман, повесть, шайыштмашвлӓ / пер. на горномар. И.Горного. Йошкар-Ола, 2004. 380 с.
* '''Мыскара ойлымаш-влак'''. М., 1936. 104 с.
* '''Ойырен налме произведений-шамыч'''. Йошкар-Ола: Маргиз, 1940. 408 с.
* '''Якшывай''': ойлымаш. Йошкар-Ола: Маргиз, 1944. 126 с.
* '''Мыскара ойлымаш-шамыч'''. Йошкар-Ола: Маргиз, 1944. 126 с.
* '''Корнышто''' : ойлымаш. Йошкар-Ола: Маргиз, 1950. 22 с.
* '''Мераҥ лу''': ойлымыш. Йошкар-Ола:  Маргиз,1950. 7 с.
* '''Мыйын упшем''': ойлымаш. Йошкар-Ола: Маргиз, 1950. 4 с.
* '''Пьеса-шамыч'''. Йошкар-Ола: Маргиз, 1950. 263 с.
* '''Эреҥер''': роман. 2-шо изд. Йошкар-Ола: Маргиз, 1950. 223 с.
* '''Ойлымаш-шамыч'''. Йошкар-Ола: Маргиз, 1951. 308 с.
* '''Эреҥер''': роман. Йошкар-Ола, 1953. 228 с.
* '''Мыскара ойлымаш-влак'''. Йошкар-Ола: Кн. лукшо мар. изд-ве, 1954. 154 с.
* '''Юмын языкше: Аракан осалже''': ойлымаш-влак. Йошкар-Ола: Кн. лукшо мар. изд-ве, 1955. 80 с.
* '''Мичун уке ачажат''': ойлымаш. Йошкар-Ола: Маргиз. 1959. 20 с.
* '''Роман, пьеса, ойлымаш, очерк да статья-влак''': 4 т. дене печатлалтыт. Йошкар-Ола, 1962. 1-ше т.: Пьеса-влак. 396 с.; 2-шо т.: Ойлымаш ден очерк-влак. 552 с.; 3-шо т.: Мыскара, ойлымаш, фельетон, почеламут да статья-влак. 440 с.; 4-ше т.: Эреҥер: роман. 340 с.
* '''М. Шкетанын публицистикыже''': писательын творчествыже гыч лит.-документ. материал-влак / сост. С. Я. Черных. Йошкар-Ола, 1996. 340 с.
* '''Эреҥер''': роман. Йошкар-Ола, 1986. 224 с.
* '''Чумырен лукмо ойпого''': 3 т. дене савыкталтеш. Йошкар-Ола, 1990-1991. 1-ше т.: Почеламут, пьеса-влак. 392 с.; 2-шо т.: Ойлымаш, мыскара, новелла, очерк, статья, корреспондеций, фельетон-влак. 608 с. ; 3-шо т.: Роман, ойлымаш, повесть, очерк, фельетон, новелла, статья, серыш-влак. 634 с.
* '''Роман, повесть, ойлымаш-влак'''. Йошкар-Ола, 2001. 368 с.
 
== Театр постановко-влак ==
=== Вес йылмылаш кусарыме произведенийже-влак ===
* Сардай : драма. (Мар. театр) 1922, 1927.
* Ачийжат-авийжат!.. [Эх, родители... шрама]. (Мар. театр) 1923, 1952, 1970, 1981, 1998.
* Шошым сеҥен [Весна победила : драма]. (Мар. театр) 1924. Шурно [Урожай : драма]. (Мар. театр) 1933.
* Важык вуян йыдал [Кривоносый лапоть : комедия]. (Мар. театр) 1933.
* Кодшо румбык [Муть прошлого : драма]. (Мар. театр) 1949. Лапчык Каритон ; Кок сӱанат пеле ;
* Важык вуян йыдал [Лапчык Харитон ; Две с половиной свадьбы ; Кривоносый лапоть : одноактные комедии]. (Мар. театр) 1949, 1978.
 
== Илышыже да творчествыже нерген литератур ==
==== Руш йылмыш ====
* Бассаргин Б. М.Шкетан : о жизни и творчестве писателя. Йошкар-Ола, 1960. 120 с.
* '''Эренгер''': роман / пер. на рус. А. Айзенворта. Горький, 1936. 168 с.
* Шкетан М. (Яков Павлович Майоров)//Театр, энциклопедия. Т. 5. М., 1967. С. 894.; Краткая лит. энциклопедия. М., 1975. Т. 8. С. 730; БСЭ. М., 1978. Т. 29. С. 422 ; Лит. энциклопед. словарь. М., 1987. С. 742.
* '''Рассказы''': пер. на рус. А. Докукина. Йошкар-Ола, 1948. 50 с.
* '''Эренгер''': роман / пер. на рус. А. Докукина. Йошкар-Ола, 1950; 1953; 1955.
* '''Рассказы.''' Йошкар-Ола, 1951, 308 с.
* '''Детям''': рассказы. Йошкар-Ола, 1953. 64 с.
* '''Жизнь зовет''': рассказы. Йошкар-Ола, 1953. 232 с.
* '''Жизнь зовет''': рассказы. Йошкар-Ола, 1954. 160 с.
[[Файл:Восход .jpg|мини|301x301пкс|М. Шкетанын рушла лекше "Восход солнца" книгаже]]
* '''Восход солнца''': пьесы / пер. на рус. М. Шамбадала. Йошкар-Ола, 1954. 160 с.
 
* '''Юмористические рассказы'''. Йошкар-Ола, 1957. 96 с.
* '''Юмористические рассказы'''. Йошкар-Ола, 1960. 104 с.
* '''Эренгер''': роман / пер. на рус. В. Муравьева. М., 1971; 1979.
* '''Эренгер:''' роман / пер. на рус. В. Муравьева. Йошкар-Ола, 1975; 1989.
 
==== Курыкмарлаш ====
* '''Айырен нӓлмӹ произведенийлӓ''' [Избранные произведения] / пер. на горномар. Н. Николаева, К. Беляева, Козьмодемянск, 1948. 48 с.
* '''Эреҥер''': роман / пер. на горномар. Козьмодемянск, 1952. 204 с.; Йошкар-Ола, 1981. 224 с.
* '''Корнышты''': шайыштмашвлӓ [В пути: рассказы]. Йошкар-Ола, 1978. 184 с.
* '''Роман, повесть, шайыштмашвлӓ''' / пер. на горномар. И. Горного. Йошкар-Ола, 2004. 380 с.
 
==== Моло йылмылаш ====
* '''Эреҥер:''' роман / пер. на чуваш. В. Рдал. Шупашкар, 1957, 216 с.
* '''Эреҥер''': роман / пер. на латыш. Рига. 1973. 278 с.
 
== Шкетан нерген ==
 
=== Библиографий ===
*Асылбаев А. К биографии М. Шкетана // Труды МарНИИ. 1961. С. 3-48.
 
* Асылбаев А. Яков Павлович Майоров (М. Шкетан) // Очерки истории марийской литературы. Йошкар-Ола, 1960. С. 55-101.
* Асылбаев Л. Проза М. Шкетана // Учен. Зап. МарНИИ. 1951. С. 35-80.
* Бассаргин Б. М. Шкетан: О жизни и творчестве писателя. Йошкар-Ола, 1960. 120 с.
* Зелинский К. Горький и национальные литературы // Октябрь и национальные литературы. М., 1967. С. 196-200.
* Иванов А. Марийская драматургия: основные этапы развития. Йошкар-Ола, 1969. 276 с.
* ИвановЧерных ИС. ОТворческий языке романапуть М. Шкетана «Эреҥер» // Вопросы марийского языкознания. Йошкар-Ола, 19681969. С236 с. 128-134.
* ИсторияЧерных марийскойС. литературыМ.Шкетанын творческий корныжо. Йошкар-Ола, 19891973.24 Сс. 188-206.
* М.Шкетан нерген фотосӱрет, сӱретла шарнымаш-влак : тунык- тышо-вл. пособий. Йошкар-Ола, 1973.72 с.; 1987.64 с.; 1992. 66 с.
* Кудрявцева Р.А. Юмористические рассказы М. Шкетана (к вопросу о модусах художественности в марийской литературе 1920–1930-х годов и их изучение в школе и вузе) // Проблемы межъязыковых контактов и модернизации филологического образования в национальной школе: материалы Межд. науч.-практ. конф., посв. 75-летию МГПИ им. Н.К. Крупской и кафедры мар. яз. и лит. Йошкар-Ола: МГПИ им. Н.К. Крупской, 2006. С. 91–94.
* По шкетановским местам Оршанского района // Всерос. общество охраны памятников истории и культуры. Оршанка, 1988. 16 с.
* Кудрявцева Р.А. Субъектная организация юмористических рассказов И. Тхти и М. Шкетана (опыт сравнительно-типологического исследования чувашской и марийской прозы 1920-1930-х годов) // Вестник Чувашского университета: Гуманитарные науки. 2006. № 6. С. 265–272.
* Кудрявцева Р.А. Виды сказового повествования в рассказе народов Поволжья 1920-1930-х годов (на материале творчества М. Шкетана) // Современные проблемы филологии Урало-Поволжья:  материалы межрегион. науч.-практ. конф. Чебоксары: Изд-во Чуваш. ун-та, 2007. С. 75–79.
* Кудрявцева Р.А. Формы выражения дидактической идеи в рассказах И. Тхти и М. Шкетана 1920 – середины 1930-х годов (к вопросу о поэтике жанра) // Вестник: науч.-практ. ежегодник / Мар. гос. пед. ин-т им. Н.К. Крупской. 2007. №  4. С. 62–68.
* Кудрявцева Р.А. Юмористический рассказ М. Шкетана в литературном контексте 1930-х годов (к вопросу об актуализации в литературе сказового повествования) // Мир науки, культуры, образования: Экология. Культурология. Филология. Искусствоведение. Педагогика. Психология: межд. науч. журнал. 2008. № 5 (12). С. 40–43.
* Кудрявцева Р.А. Генезис и динамика поэтики марийского рассказа в контексте литератур народов Поволжья: монография / Мар. гос. ун-т. Йошкар-Ола, 2011. 324 с.
* Марий литератур: очерк, литературный портрет, эссе. Йошкар-Ола, 1994. С. 127-156.
* МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С. 406.
* М. Шкетан: аклыме да шарныме ойпого. Йошкар-Ола, 2003. 160 с.
* М. Шкетан: аклыме да шарныме ойпого / Ф. Майоров чумырен. Йошкар-Ола, 2003. 196 с.
* М. Шкетан нерген фотосӱрет, сӱрет да шарнымаш-влак: туныктышо-влаклан пособий. Йошкар-Ола, 1973. 72 с.; 1987. 64 с.; 1992. 66 с.
* М. Шкетан // Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 2008. С. 676-681.
* М. Шкетан // Писатели Марийской АССР: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола, 1988. С. 311-320.
* По шкетановским местам. Оршанка, 1991. 28 с.
* Шкетанын мутшым модына : драматургын 100 ийжылан / М.Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш театр. Йошкар-Ола, 1999. 24 с.
* По шкетановским местам Оршанского района // Всерос. общество охраны памятников истории и культуры. Оршанка, 1988. 16 с.
* М.Шкетан : аклыме да шарныме ойпого. Йошкар-Ола, 2003. 160 с. Асылбаев Л. Проза М. Шкетна//Учен. зал. МарНИИ. 1951. С. 35—80.
* Черапкин Н. Притоки. М., 1973. С. 105-106, 137-143.
* Эман С. Драматургия М. Шкетат// Учен. зап. МарНИИ. 1951. С. 35—80.
* Черных С. М. Шкетанын творческий корныжо. Йошкар-Ола, 1973. 24 с.
* Черных С. Раннее творчество М. ШкетанШкетана: —(1919—1929 Яран кундемыштегг.) // Ончыко.Учен, 2003зап. № 10МГПИ. С1957.Т. 79-89 ; № 1114. С. 101177-111222.
* Черных С. Раннее творчествоРоман М. Шкетана: (1919-1929 гг.)«Эренгер» //Труды Ученые записки МГПИМарНИИ. 1957. Т. 14. С. 1773-22250.
* Черных С. Рассказы М. Шкетана 30-х годов // Труды МарНИИ. 19571958. С. 3-413—41.
* Асылбаев А. Яков Павлович Майоров (М.Шкетан) // Очерки истории марийской литературы. Йошкар-Ола, 1960. С. 55—101.
* Черных С. Роман М. Шкетана «Эреҥер» // Труды МарНИИ. 1957. С. 3-50.
* Асылбаев А. К биографий М.Шкетана//Труды МарНИИ. 1961. С. 3-48.
* Черных С. Традиции М. Горького в творчестве М. Шкетана // М. Горький и современный литературный процесс. Горький, 1984. С. 93-100.
* Зелинский К. Горький и национальные литературы // Октябрь и национальные литературы. М., 1967. С. 196—200.
* Черных С. Творческий путь М. Шкетана. Йошкар-Ола, 1969. 236 с.
* Иванов И. О языке романа М. Шкетана «Эренгер» // Вопросы марийского языкознания. Йошкар-Ола, 1968. С. 128—134.
* Шкетанче кружок: туныктышо-влаклан полыш // П. Емельянов ямдылен. Йошкар-Ола, 2003. 160 с.
* Черапкин Н. Притоки. М., 1973. С. 105—106, 137—143.
* Шкетан М. (Яков Павлович Майоров) // Театр. энциклопедия. Т. 5. М., 1967. С. 894.
* Черных С. Традиции М.Горького в творчестве М. Шкетана // М.Горький и современный литературный процесс. Горький, 1984. С 93-100.
* Шкетан М. Краткая лит. энциклопедия. М., 1975. Т. 8. С. 730.
* Писатели Марийской АССР : биобиблиогр. справочник. Йошкар- Ола, 1988. С. 311—320.
* Шкетан М. БСЭ. М., 1978. Т. 29. С. 422.
* История марийской литературы. Йошкар-Ола, 1989. С. 188—206. М.Шкетан : аклыме да шарныме ойпого / Ф.Майоров чумырен. Йошкар-Ола, 2003. 160 с.
* Шкетан М.  Лит. энциклопед. словарь. М., 1987. С. 742.
* Шкетанче кружок : туныктышо-влаклан полыш / П.Емельянов ямдылен. Йошкар-Ола, 2003. 196 с.
* Шкетанын мутшым модына: драматургын 100 ийжылан / М. Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш театр. Йошкар-Ола, 1999. 24 с.
* Ямурзина Н. Я.П.Майоров-Шкетанын «Эреҥер» романже да кызытсе жап // Актуальные проблемы финноугроведения. Бирск, 2004. С. 203-209.
* Эман С. Драматургия М. Шкетана // Ученые записки МарНИИ. 1951. С. 35-80.
* Черных С. М. Шкетан — Яран кундемыште // Ончыко. 2003. № Ш. С. 79-89 ;№ 11. С. 101—111.
* Ямурзина Н. Я. П. Майоров-Шкетанын «Эреҥер» романже да кызытсе жап // Актуальные проблемы финоо-угроведения. Бирск, 2004. С. 203-209.
* МБЭ. Йошкар-Ола, 2007. С.406.
 
== Кылвер-влак ==
==Негыз==
* [http://www.shketan.ru/shketan.php Майоров-Шкетан нерген М. Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театр официал сайтыште]{{ref-ru}}
М. Шкетан // Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 2008. С. 676-681.
 
== Негыз ==
М. Шкетан нерген фотосӱрет, сӱрет да шарнымаш: туныктышо-влаклан пособий / П. Е. Емельянов ямдылен. Йошкар-Ола, 1973. С. 58-59.
# М. Шкетан // Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 2008. С. 676-681.
 
# М. Шкетан нерген фотосӱрет, сӱрет да шарнымаш: туныктышо-влаклан пособий / П. Е. Емельянов ямдылен. Йошкар-Ола, 1973. С. 58-59.
Марий литератур: туныктышылан полыш. Йошкар-Ола, 1993. С. 166-212.
# Марий литератур: туныктышылан полыш. Йошкар-Ола, 1993. С. 166-212.
 
# Марий литератур: очерк, литературный портрет, эссе. Йошкар-Ола, 1994. С. 127-156.
 
== Кылвер-влак ==
* {{Руш важ}} [http://www.shketan.ru/shketan.php Майоров-Шкетан нерген М. Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театр официал сайтыште]
 
{{Марий сылнымут}}
 
[[Категорий:Марий серызе-влак]]
[[Категорий:Марий журналист-влак]]
"https://mhr.wikipedia.org/wiki/Майоров-Шкетан,_Яков_Павлович" гыч налме