Матюков, Геннадий Иванович: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
||
25 корно:
== Илыш корныжо ==
Геннадий Матюковский курык марлат, олык марлат моткоч устан возен. Г.И. Матюковский [[1926]] ий [[14 пургыж|пургыж тылзын 14-ше кечынже]] [[Марий автоном область]], [[Курыкмарий кундем]], Кыльыкал (кызыт [[Эрсексер]]) ялыште кресаньык ешеш шочын. Шке ялысе тӱҥалтыш школ деч вара [[Йоласъял]] кыдалаш школышто тунемын. Почеламутым школыштак возаш тӱҥалын. Варажым, 1941 ий тӱҥалтыште нуныжо «Счастливый ыльымаш» альманахеш лу почеламутан циклым савыктеныт.
Г.И.Матюковский изинек чулым, кожмак лийын, кугыеҥ-влак дене пырля чыла кресаньык пашам ыштен. Сылнымутым йӧратыше, тунемаш да почеламутым возаш кумылаҥше, 1942 ийыште тудо [[Марий педагогик институт]]ыш тунемаш пурен. [[1941]]–[[1945]] ийласе [[Кугу Ачамланде сар]] жапыште институт [[Чыкма]]се педучилищын пӧртыштыжӧ верланен, а педучилищым Юриныш кусареныт. 2-шо курсышто студент изиш веле тунемын. 1943 ий кылме тылзыште тудо армийыш каен. Мӱндыр эрвелыште авиацийыште служитлаш тӱҥалын. Армийыште лийыж годым почеламут ден поэме-влакым возен. А 1944 ийыште «Сеҥымаш корно дене» поэмыже республиканский конкурсышто 2-шо верым налын. Тыгай лӱм денак самырык почеламутчо 1945 ийыште икымше почеламут сборникым луктын.
31 корно:
Геннадий Матюковский 1945 ийыште сарыште [[Японий]] ваштареш кучедалын. 1947 ийыште, армий гыч толмек, Марий пединститутыш пӧртылын, ик жапыштак [[Моско]]што [[Горький лӱмеш литератур институт]]ышто заочно тунемаш тӱҥалын. Студент жапыште шуко почеламутым возен. Да 1949 ийыште «Мир верц» сборникым да посна книга дене «Петю» поэмым луктын. Пединститутым пытармек, Марий шанче-шымлыше институтышто ыштен, вара Марий АССР серызе ушемын ответственный сектетарьжылан сайлалтын. 1953 ий гыч профессиональный [[серызе]] лийын, газет редакцийыштат пашам ыштен. Тидын годым шуко возен, почеламут сборник-влакым савыктен луктын. 1967 ийыште Москоште кок ияш Высший литературный курсым пытарен. Вара адакат Серызе ушемын ответственный сектетарьже, а 1970 ий гыч правленийын председательже лийын. [[Пачемыш (журнал)|«Пачемыш»]] журналымат вуйлатен шоген. 70-ше ийлаште тыгай книгаже-влак лектыныт: «Ида вашталте мылам шӱмым», «Кум эргы», «Шӱдыр аршаш», 80-ше ийлаште – «Туан сандалык», «Сеҥымаш корно дене» роман. Пытартыш ийлаште «Калевала» карело-финский эпосым марлаш кусарен. Тылеч посна Г. Матюковский шуко критический статьям, очеркым, ойлымашым возен. Курык марий серызе-влакын ойпогыштым иктыш чумырен, тӱрлӧ сборникым луктын. «Почет Тамга» орден да медаль-влак дене палемдалтын, 1972 ийыште «Ида вашталте мылам шӱмым» сборниклан [[Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премий|Марий АССР-ысе Кугыжаныш премий]]ым сулен налын. Чылаже коло утла книган авторжо. 1980 ийыште [[Марий Эл Республикын Калык почеламутчыжо|Марий АССР-ын Калык почеламутчыжо]] лӱмым пуымо.
Геннадий Матюковскийын илышыже [[1994]] ий [[22 шорыкйол|шорыкйол тылзын 22-шо кечынже]] кӱрылтын.
== Тӱҥ произведений-влак ==
55 корно:
== Награде да чап лӱм-влак ==
* [[File:Znakpocheta2.jpg|7px|«Чап Тамга» орден]] [[«Чап Тамга» орден]] (1951).
* Марий АССР Президиум Верховный Советын Чапкагазше (1963).
* [[Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премий|Марий АССР-ысе Кугыжаныш премий]] (1972).
* [[Марий Эл Республикын Калык почеламутчыжо|Марий АССР-ын Калык почеламутчыжо]] (1980).
* [[File:Order Of The Patriotic War (2nd Class).png|11px|II степенян Ачамланде сар орден]]<ref>[http://podvignaroda.ru/?#id=1516546070&tab=navDetailManUbil Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941-1945 гг.»].</ref> [[II степенян Ачамланде сар орден]] (1985).
* Марий АССР Президиум Верховный Советын Чапкагазше (1984).
* [[РСФСР-ысе тӱвыран сулло пашаеҥже]] (1986).
== Кылвер-влак ==
| |||