Дудина, Зоя Михайловна: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
17 корно:
|пелаш =
|йоча-влак =
|чап пӧлек да премий = [[Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже]] (2000), [[М.А. Кастрен Обществын премийже]] (2000), [[Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премий]] (2013), [[Н. Лесков лӱмеш премий]] (2015)
|Commons =
}}
25 корно:
== Илыш корныжо ==
 
Зоя Дудина [[1962]] ийыште [[3 кылме|кылме тылзын 3-шо кечынже]] [[Марий АССР]] [[Шернур кундем]] [[Купсола (Марийсола ял шотан илем)|Купсола]] ялеш шочын. Поэт да киноактер [[Йыван Кырля|Йыван Кырлян]] шочмо мландыштыже кушкын шуаралтын. <br />
Ачаж ден аваже «Марисолинский» совхозышто пашам ыштеныт, куд икшымым ончен куштеныт йол ӱмбак шогалтеныт.
[[1970]]-ше ийыште Марисола школышко тунемаш каен. Икымше почеламутым лу ияш, «Ший оҥгыр» кружокыш коштмыж годым возен. Тиде кружокым З. В. Ермакова , Марий Эл Республикын сулло туныктышыжо, вӱден. [[1978]]-ше ийыште Зоя Дудина икымше гана писатель-влакын «Сылнымут шыже» семинарыштышт лийын. Тиде ийлаште почеламутшо-влак изи огыл подборко дене "Ямде лий" газетыште лектыныт. <br />
[[1980]]-шо ийыште З. М. Дудина Марий кугыжаныш университетын руш да марий пӧлкашкыже тунемаш пурен. Тыштат тудо сылнымутым серен, «Рия-Рия» фольклор ансамбльыш коштын. <br />
[[1985]]-ше ийыште Марий книга издательствыште пашам ышташ тӱҥалын. 2005-2014 ийлаште "Марий Эл" газет редакцийыште сылнымут йодышым вӱден. Кызыт Я.Эшпай лӱмеш Марий кугыжаныш филармонийыште сылнымут да драматургий йодышым виктара.
[[1995]]-ше ийыште лекше «Марисолан мут сылныже» сборникыште икымше гана школ да студент жапыште возымо почеламутшо-влакым савыктен. <br />
[[1998]]-ше ийыште декабрь тылзыште «Мый шкежат суксо омыл…» икымше книгаже савыкталтын. А [[2000]]-ше ийыште тиде книгалан [[Финн кундемысе Кастрен лӱмеш ушем]] Зоя Дудиналан сылнымут премийым кучыктен. В. Абукаев-Эмгак тиде книга нерген тыгерак каласен: «Шӱлыкан, эсогыл ойган лирика, чон коржман, аван икшывым йӧратыме азап, тыгодым нимучашдымын илышым йӧратымаш – теве мо кышкарен калыплалтеш Зоян поэзийыштыже … Келгытым, образым, философийым Зоя Дудина книгаштыже ятыр муаш лиеш. Да тудын ик почеламутшо весыжым ешара, шуя, эше келгемда. Чумыр ончымаште пӱтынь сборник ик шӱлышан поэмыла лудалтеш, йоҥгалтеш…»<br />
[[2000]]-ше ийыште спонсор-влакын полшымышт дене Зоя Дудинан «Колыштса шӱшпык чон шортмым» кокымшо книгаже лектын. Тиде почеламут аршаш кок ужаш гыч шога. Икымше ужашыже шочмо калыклан, яллан, вер-шӧрлан пӧлеклалтын. А кокымшо ужаш - йӧратымаш лирике. Тиде муро аршашыштыже Зоя Дудина курымашлык темым таравата – илыш да колымаш, йӧратымаш да ужмышудымаш, айдеме кокласе тыглай огыл кыл нерген каласкала. Пӱсӧ шижмаш, велыжан-велыжан ойсавыртыш-влак лудшын чоным сымыстарат. <br />
Зоя Дудина кумшо книгаже [[2004]]-ше ийыште лектын. Тиде почеламут аршаш марла да рушла вариант дене савыкталтын. Поэтын книгаже руш да моло родо-тукым йолташыже-влаклан пӧлек семын лийын. Почеламутым рушлаш Анатолий Спиридонов кусарен. <br />
Поэтын творчествыштыже кумда верым кусарыме паша налын шога. Тудо К. Сануковын, А. Ивановын «История марийского народа», Г.Сепеевын «Этнография марийского народа» книга-влакыштым марлаш кусарен. [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. С. Пушкинлан]] 200 ий темме лӱмеш «Сказка о рыбаке и рыбке» йомакшым марлаҥден. Тидланат Кастрен лӱмеш ушем премий дене палемден. [[2003]]-шо ийыште руш поэт Н. Заболотскийын шочмыжлан 100 ий темме лӱмеш витле наре почеламутшым кусарен.<br />
Зоя Дудина уым кычалмыжат поэзийыштыже раш коеш. «Муралте, авай, марий мурым" шепкамуро-влак книгаже тидым раш ончыкта. Ончалаш гын, марий малтыме муро пеш шагал. Александр Китиков латкум муро нерген гына ойлен. Садлан тиде жанрым ятыр вияҥдыман. Ош Кугу Юмылан пӧлеклыме циклым шерын лекташ гын , тыштат уым кычалме шижалтеш. Тымарте тидым нигӧ шерын огыл. Кумалтыш мутлан эҥертен, кугу циклым возен. Нуно тыгак идалык мучко толын шогышо пайрем негызеш возалтыныт. <br />
Зоя Дудинан поэзийыштыже содержаний да сылнылык шотышто моткоч кумда мастарлыкым ужына. Тудын поэзийже виян – пылдыме каваште кӱдырчым кӱдыртыкта, ложгышо йӱран игечыште чевер кечым ужыкта, кӱлеш гын, илышым тоен пышта, а колышым шӱгар гыч кынелта. А чыла тидым шке шӱм-чон вошт колтыде сераш огеш лий. Чын, курымашлык тема: илыш – колымаш, йӧратымаш – ужмышудымаш, поро – осал, ошо – шеме – эрелан айдемым терген-терга да тергаш тӱҥалеш. Тидым кажне айдеме чон вошт колта, но чыла тидым поэзийыш шыҥдарен моштышо поэт шагал. <br />
125 корно:
* [http://aboutmari.com/wiki/Зоя_Дудина Зоя Дудина.]{{ref-ru}}
 
== НегызЛитератур ==
# [https://vk.com/away.php?to=https%3A%2F%2Fdrive.google.com%2Ffile%2Fd%2F0B7Lz8oN3kXoPSUR6UUdVb2dCa3M%2Fview%3Fusp%3Dsharing&cc_key= Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник /П 34 сост.: А.Васинкин, В.Абукаев и др. — Йошкар-Ола:Марийское книжное издательство, 2008. — 752 с. С. 207-209.]
# Мочаев, В. А. Дудина (Глушкова) Зоя Михайловна // Марийская биографическая энциклопедия : 3849 имен в истории Марийского края и марийского народа / [науч. ред. К. Н. Сануков] ; авт. и рук. проекта В. Мочаев. – Йошкар-Ола, 2007. – С. 113.