Ялкаева, Надежда Сайфулловна: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Lifeway (каҥашымаш | надыр)
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
 
1 корно:
{{Палыме еҥ
'''Надежда Ялкайн''' (Ялкаева – шочынжо Шамшиева Майда Сайфулловна) Башкортостан Республик Пӱрӧ районысо Реве ялеш кресаньык ешеш шочын. Тӱҥалтыш школым Пӱрӧ олаште пытарен. Кыдалаш образованийым Москошто налын. Вара Москосо 2-шо медицинский институтын рабфакыштыже тунемын. Писатель Яныш Ялкайнлан марлан лектын. 1937 ийысе вӱран пуламырлан кӧра тудо, мӱшкыран, Башкирийыш пӧртылын.
|лӱм = Надежда Сайфулловна Ялкаева
|оригинал лӱм = Надежда Ялкайн
|сӱрет =
|сӱретын лопкытшо =
|возымаш =
|шочмаш дене лӱм = Малда Сайфулловна Шамшиева
|тыршымаш алан = [[серызе]], [[кусарыше]], [[туныктышо]]
|шочын = 3.03.1916
|шочмо вер = [[Россий империй]], [[Ӱпӧ губерний]], [[Пӱрӧ уезд]], [[Реве ял]]
|гражданство = {{Флагификаций|Россий империй}}<br /> {{Флагификаций|Совет Ушем}}
|подданство =
|колен = 21.12.1987
|колымо вер = [[Йошкар-Ола]]
|ача =
|ава =
|пелаш =
|йоча-влак =
|чап пӧлек да премий =
|сайт =
|Commons =
}}
 
'''Надежда Ялкайн''' (Ялкаева — шочмо лӱмжӧ Малда Сайфулловна Шамшиева)) ({{Шочын|1916|03|3}}, [[Россий империй]], [[Ӱпӧ губерний]], [[Пӱрӧ уезд]], [[Реве ял]] — {{Колен|21|12|1987}}, [[Йошкар-Ола]]) — [[марий]] [[серызе]], [[кусарыше]], [[туныктышо]].
Сар деч ончыч Н.Ялкайн Марпединститутыш пурен, 1942 ийыште пытарен. Башкирийысе школлаште туныктышо лийын. 1958 гыч 1968 ий марте Йошкар-Оласе йочасадлаште воспитательницылан ыштен. Вара уэш Башкирийыш куснен, 1973 ий марте школ директор лийын.
 
== Илыш корныжо ==
Сераш школышто тунеммыж годымак тӱҥалын. “Ме чоҥена” икымше ойлымашыже 1934 ийыште “У вий” журналыште савыкталтын. Яныш Ялкайным арестоватлымек да лӱен пуштмек, тудлан, “калык тушманын” ватыже семын, шке возымыжым савыкташ темлаш лӱдыкшӧ лийын. Сандене сылнымут пашам кӱлынжӧ марийжын поро лӱмжым пӧртылтымек гына ышташ тӱҥалын. “Йоча сад” икымше почеламут книгаже 1964 ийыште лектын. Варажым “Ошкылам пеленет”, “Оҥай пассажир” да моло книгажат савыкталтыныт. Йоча садлаш коштшо да школышто тунемше-влак коклаште марий йоча сылнымутым шараш Н. Ялкайн пеш шуко ыштен. Йоча учрежденийлаште чӱчкыдын уна лийын, тушто К. Чуковский, С. Маршак дене вашлиймыж нерген каласкален, почеламут-влакым лудын.
'''Надежда Ялкайн''' (Ялкаева[[1916]] ий шочынжо[[3 Шамшиеваӱярня|ӱярня Майдатылзын Сайфулловна)3-шо кечынже]] Башкортостан[[Ӱпӧ Республикгуберний]] [[Пӱрӧ районысоуезд]] [[Реве ялешял]]еш кресаньык ешеш шочын. Тӱҥалтыш школым [[Пӱрӧ]] олаште пытарен. Кыдалаш образованийым Москошто[[Моско]]што налын. Вара [[Москосо 2-шо медицинский институтынинститут]]ын рабфакыштыже тунемын. Писатель [[Яныш ЯлкайнланЯлкайн]]лан марлан лектын. 1937 ийысе вӱран пуламырлан кӧра тудо, мӱшкыран, Башкирийыш пӧртылын.
 
Сар деч ончыч Н.Ялкайн [[Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогик институт|Марпединститутыш]] пурен, 1942 ийыште пытарен. Башкирийысе школлаште туныктышо лийын. 1958 гыч 1968 ий марте Йошкар-Оласе йочасадлаште воспитательницылан ыштен. Вара уэш Башкирийыш куснен, 1973 ий марте школ директор лийын.
 
Сераш школышто тунеммыж годымак тӱҥалын. “Ме«Ме чоҥена”чоҥена» икымше ойлымашыже 1934 ийыште “У[[У вий”вий (шурнал)|«У вий»]] журналыште савыкталтын. Яныш Ялкайным арестоватлымек да лӱен пуштмек, тудлан, “калык«калык тушманын”тушманын» ватыже семын, шке возымыжым савыкташ темлаш лӱдыкшӧ лийын. Сандене сылнымут пашам кӱлынжӧ марийжын поро лӱмжым пӧртылтымек гына ышташ тӱҥалын. “Йоча«Йоча сад”сад» икымше почеламут книгаже 1964 ийыште лектын. Варажым “Ошкылам«Ошкылам пеленет”пеленет», “Оҥай«Оҥай пассажир”пассажир» да моло книгажат савыкталтыныт. Йоча садлаш коштшо да школышто тунемше-влак коклаште марий йоча сылнымутым шараш Н. Ялкайн пеш шуко ыштен. Йоча учрежденийлаште чӱчкыдын уна лийын, тушто [[Корней Чуковский|К. Чуковский]], [[Самуил Маршак|С. Маршак]] дене вашлиймыж нерген каласкален, почеламут-влакым лудын.
 
Марийжын поро лӱмжым пӧртылтымек, Н.Ялкайн книгам савыктыше-влаклан ятыр полшен, писатель-классикын арален кодымо рукописьшым, дневникшым пуэн.
 
Пытартыш ийлаштыже почеламут ден ойлымашыже-влакым чӱчкыдын “Ямде[[Ямде лий”лий (газет)|«Ямде лий»]] газетеш, “Пионер[[Пионер йӱк (журнал)|«Пионер йӱк”йӱк»]] журналеш савыктен, печатьыште шарнымаш-влакым возен. 1980 ийла кыдалне возымо ик эн кугурак произведенийжылан “Шочмо«Шочмо кече”кече» повесть шотлалтеш, тудо [[Кугу ОтечественныйАчамланде сар]] жапысе кугурак ийготан йоча-влакын илышышт да пашаштлан пӧлеклалтын. Изи лудшо-влаклан “Топкай”«Топкай» ойлымаш сборникше “Малыш”«Малыш» издательствыште колымекше лектын.
 
Н. Ялкайнын почеламут ден ойлымашыже-влак рушла, татарла, башкирла савыкталтыныт. Тудо шочмо марий йылмыш иза-шольо калык-влакын писательыштын возымыштым кусарен.
26 ⟶ 52 корно:
* Тау, Россий ; Пызле-пошкудем ; Шӱмыштем — памаш ; Волгыдо сирень ; Пӧлекем : почеламут-вл. // Ончыко. 1990. № 1. С. 52—54.
 
== Рушлаш кусарыме произведенийже-влак ==
* Мама : стихи / пер. В.Панова // Дружба. Йошкар-Ола, 1982. С. 147—148.
* Страна друзей ; Разговор с Янышем ; Зимней ночью ; Мама ; Спасибо роднику ; Признание : стихи / пер. А. Мосунова, В. Панова, Н. Репина, П. Панченко // Соловьиный родник. Йошкар-Ола, 1984. С. 121—125.
40 ⟶ 66 корно:
 
== Литератур ==
# [https://drive.google.com/file/d/10xXFllqEUItvk-ZNT9xjX8yHH4ojb1Jz/view Марийская биографическая энциклопедия : 3849 имен в истории Марийского края и марийского народа / авт. и рук. проекта В. Мочаев. - Йошкар-Ола, 2007. С. 420.]
*# [https://drive.google.com/file/d/0B7Lz8oN3kXoPSUR6UUdVb2dCa3M/view Писатели Марий Эл: биобиблиографический справочник / сост.: А.Васинкин, В.Абукаев и др. — Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008. — 752 с. С. 725-727.]
 
[[Категорий:Марий серызе-влак]]
[[Категорий:Марий туныктышо-влак]]