Манаева, Соня Петровна: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
У лаштык '{{Палыме еҥ |лӱм = Соня Петровна Чеснокова |оригинал лӱм = Софья Чесноко…' дене тӱҥалеш |
|||
25 корно:
== Илыш корныжо ==
Софья Чеснокова [[1959]] ийын [[9 сорла|сорла тылзын 9-ше кечынже]] [[Башкир АССР]] [[Дӱртӱлӧ кундем]] [[Елтек]] ялеш шочын. 1972 ийыште верысе кандашияш школым пытарымек, Благовещенскысе педагогике училищыш тунемыш пурен. 1978 ийыште писатель А. Юзыкайнын темлымыж почеш Москош каен да А.М. Горький лӱмеш Литератур институтын кусарыше пӧлкажын студенткыже лийын. 1983—1989 ийлаште В.М. Васильев лӱмеш Йылмым, литературым да историйым научно шымлыше марий институтын шанче пашаеҥжылан ыштен. Тарту университетысе (Эстоний) аспирантурым да магистратурым пытарен. Вара эстон литератур кафедре пелен докторантурышто тунемын. 1998 ийыште Тартушто «Марий поэме» теме дене диссертацийым арален. Тыгаяк лӱман монографийым луктын. Тиде пашаште кугу вер Олык Ипайын, Яныш Ялкайнын, С. Чавайнын, О. Шабдарын, В. Колумбын да молынат усталык пашаштышт лирико-эпический шӧрынлан ойыралтеш.
М. Шкетан лӱмеш Марий национальный драме театрын сылнымут ужашыжым вуйлатен, Марий кугыжаныш университетыште да Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогике институтышто марий литературым да финн йылмым туныктен. В. Бояринован, А. Степановын, Ю. Чавайнын, А. Тимиркаевын, А. Иванован, В. Изилянован, З. Дудинан, А. Мокеевын, Г. Сабанцевын, С. Эсаулован да моло поэт-влакын творчествыштым шымлен. 2006 ийыште «Марий поэзийын художественный тӱняже» монографийым луктын.
Нылле утла шанче возымашыже уло.
Шанче шымлымаш да туныктымаш паша дене пырля С.П. Манаева-Чеснокова финн шымлызе-влакын шанче-этнографий пашаштым да научно-популярный манме, тыгак историй дене кылдалтше пашаштым, финн литературысо сылнымут произведений-влакым марлаш да рушлаш да марий сылнымут произведений-влакым финнлаш кусарен. Нунын коклаште финн писатель-влак Ханну Мӓкелӓн (прозо), Яркко Лайнен (поэзий), Леена Лаулаяйненын (поэзий), Сиркка Турккан (поэзий), Ханну Хелинын (поэзий), Симо Ояненын (драматургий) произведенийышт, Е.Г. Аминофф ден Юрье Вихманнын этнографий шымлымашышт улыт. Финн писательнице Леена Лаулаяйнен дене пырля марий прозаик-влакын произведенийыштым кусарен, нуно 2012 ийыште лекше «Ош кече» антологийыште савыкталтыныт, тыгак марий поэт-влак В. Колумбын, А. Иванован возымыштым, марий калык муро-влакым кусарен. С. Чеснокова «Калевала» финн эпосым марлаҥден, тудым режиссёр Пааво Лискилан М. Шкетан лӱмеш Марий национальный театрыште шындаш полшен.
С. Чеснокова Финн-угор ушемын (1993, Хельсинки, Финляндий), Финн Литератур ушемын (1995, Хельсинки, Финляндий) еҥже.
Награде ден чаплӱмжӧ: Марий Эл Республикысе туныктыш да шанче министерствын, Марий Эл культур министерствын, Марий Эл Кугыжаныш Погынын Чап грамотышт, «Калыклан служитлымаш» Йыван Кырля медаль дене (2010) палемдалтын.
Кызыт Финляндийыште ила.
== Тӱҥ произведенийже-влак ==
| |||