Григориан кечышот: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
 
1 корно:
{{TOCright}}
'''Григориа́н кечышо́тым''' [[Католицизм|католик]] йӱла почеш илыше эл-влакыште папа Григорий XIII [[4 Шыжа]]н [[1582]] ийыште, тошто [[юлиан кечышот]] олмеш пуртен. Тунам изарня, 4 Шыжа деч вара вигак [[15 Шыжа]] тӱҥалын. Григориан кечышотышто идалыкын кужутшо --- 365,2425 сутка. Кужемдыме идалыкыште 366 кече, тыглай идалыкыште - 365 кече.
 
Григориан кечышот ик суткалан садыгак вараш кодеш, но тиде сутка 10 000 ий жапыште погына (юлиан кечышотышто - 128 ийыште).
 
== Тылзе-влак ==
34 ⟶ 35 корно:
|}
== Эртымгорно ==
Юлиан кечышот почеш илымеке, калык шижын - пагыт пайрем-влак кечышотлан келшен огыт тол. Мутлан, [[Кечытӧр|шошо кечешогымаш]] дене [[Кугече]] кечым палемденыт, но Кугечылан тылзе темшаш. А каваште тылзе нигузе тиде жаплан темын шуктен огыл. Григорий XIII деч ончыч проектым Павел III ден Пий IV шукташ тыршеныт, но пашашт лектышан лийын огыл. Григорий XIII папан йодмыж почеш реформым Христофор Клавиус ден Луиджи Лилио астроном-влак ямдыленыт.
 
* У кечышотым пуртымо кече 10 суткалан ончыко каен колтен. Шуко ий жапыште шуко йоҥылыш погынен.
* Кужемдыме идалыкым (високос ийым) ынде куштылгын шотлен лукташ лиеш. Идалыкыште 366 кече, кунам:
# идалыкын номерже 400-лан шелалт кертеш (мутлан, 1600, 2000, 2400).;
# моло идалык-влак 4-лан шелалтын 100-лан шелалтшаш огытыл (1892, 1896, 1904, 1908).
* Кристиан йӱласе Кугечым шотлен лукмашым шотыш кондымо.
 
Тыге, жап эртыме дене юлиан кечышот григориан кечышот деч чотрак да чотрак ойыртемалтеш: кажне 100 ий жапыште ик суткалан.
 
[[1583]] ийыште [[Григорий XIII]] Константинопольысе Иеремия II патриархлан у кечышотыш куснаш темлымаш дене серышым колтен. Константинопольышто у кечышот дене келшен огытыл.
 
Российыште григориан кечышотым [[1918]] ийыште Совнаркомын декретше почеш пуртеныт. Тыге [[1918]] ийыште [[31 Шорыкйол]] деч вара вигак [[14 Пургыж]] тӱҥалын.