Компучыр: версий-влак коклаште ойыртем

'''Компучыр''' — [[информаций]]ым погашлан, колташлан, да у информацийым ышташлан машине. Компучыр пуртен пыштымашым налеш, информациыйм арален кодешкода, тиде информацийым вашталтешвашталта, да пайдаланышын сынже дене лектышым пуэшпуа.

Айдемын эртымгорнышто механический компучыр-влак улшолийыныт гынакгынат, [[XX курым|XX-шо курымын]] пелыштыже веле (1940-1945 ийла) икымше электроник компучыр-влакым ыштыме. Нуно посна пӧлем кугытан улыт ыле. Нуно электричествым кызытсе компучыр деч икмыняр тӱжем пачаш утла шукеракшукырак кочкыныт<ref>1946 ийыште ENIAC 178 кВт электричествым кочкенкочкын, кызытсе laptop компучырлан 20 Вт веле кӱлеш. {{Аҥгл важ}} [http://www.upenn.edu/computing/provider/docs/hardware/powerusage.html Approximate Desktop & Notebook Power Usage]</ref>. Кызытсе компучырлан интегральный схема негызым пышта. Тудлан кӧра кызытсе компучыр-влак ончычсо компучыр-влак деч [[амион]]-[[камысыр]] пачаш утла {{comment|кугу лектышым пуышопуат|производительные}} да палынак изишакшагалрак верым налыт. Куштылго компучыр тигайтыгай изи улеш, тудым изи кӱсен устройствыш чыкаш лиеш. Информационный курымышто персональный компучыр юмоҥа семын улеш, шукышт персональный компучырым ''компучыр'' маныт. Туге гынат, MP3-плеерыштеплеер гыч сар [[кÿртньыгайык]]ыште марте, модышыштемодыш гыч йӧнозанлык роботыште мартепашаште кучылтмо марте кӧргӧыштыме (embedded) компучыр-влак утларак улыт.