Лӱммут: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
||
117 корно:
Родо-тукымын ончыктышо южо лӱммут (''шольо'', ''чӱчӱ'', ''чӱчӱньӧ'', ''шешке'', ''веҥе'', ''оньо'') единственный числан кокымшо лицаштыже ''-ч'' супиксым налеш, мутлан: ''эргы-ч'', ''шольы-ч'', ''чӱчӱ-ч'', ''чӱчӱньы-ч'', ''веҥы-ч'', ''шешкы-ч'', ''оньы-ч''.
==Лӱммутын ышталтмыже==
Ик мутвожан лӱммутым '''тӱҥ лӱммут''' маныт, мутлан: ''ола'', ''ял'', ''пӧрт'', ''вуй'', ''кид''.
Вес шомак гыч ышталтше лӱммутат шагал огыл. Нуно кум йӧн дене ышталтыт:
# муттӱҥыш супиксым ешарыме дене: ''кӱтӱ'' - ''кӱтӱ'''чӧ'''''; ''пеледаш'' - ''пелед'''ыш''''', ''пелед'''маш'''''; ''петыраш'' - ''петыр'''тыш''''';
# мут-влакым ушымо дене: ''кугу''+''корно'' — ''кугорно'', ''изи''+''тер'' — ''издер'';
# мут-влакым мужырын каласыме дене: ''ача'', ''ава'' — ''ача-ава''; ''шӱм'', ''чон'' — ''шӱм-чон''.
Пытартыш кок йӧн дене сложный лӱммут-влак ышталтыт.
===Супикс дене ышталтше лӱммут-влак===
{| class="wikitable"
! Ойлымаш ужаш || Супикс || Мутлан
|-
| лӱммут</br>глагол</br>лӱммут || -зе (-зо, -зӧ, -ызо)</br></br>-че (-чо, -чӧ) || ''паша'''зе''''', ''шӱвыр'''зӧ''''', ''кутыры'''зо''''', ''колы'''зо'''''</br>''паша'''че''''', ''гармонь'''чо''''', ''кӱтӱ'''чӧ'''''
|-
| глагол || -маш, -ымаш</br>-ыш</br>-тыш</br>-ем || ''луд'''маш''''', ''шинч'''ымаш''''', ''погын'''ымаш'''''</br>''мод'''ыш''''', ''лект'''ыш''''', ''лӱдыкт'''ыш'''''</br>''ончал'''тыш''''', ''ешар'''тыш''''', ''пӱтыр'''тыш'''''</br>''кор'''ем''''', ''ил'''ем''''', ''йӱл'''ем'''''
|-
| лӱммут</br>палымут</br>наречий || -лык || ''шинча'''лык''''', ''нер'''лык''''', ''поян'''лык''''', ''рвезы'''лык''''', ''чолга'''лык''''', ''ончыкы'''лык'''''
|-
| лӱммут || -ер (-эр) || ''кож'''ер''''', ''ку'''эр''''' (''куэ'' гыч)
|}
Ида мондо! Шинчымаш, погынымаш да тыгаяк чыла моло шомакыште -маш супикс ончылсо ы йӱкпале лӱммутын 2-шо спряжениян глагол гыч ышталтмыжым палдара.
===Сложный лӱммут-влак===
Кок але кум шомакым иктыш ушен але мужырын каласен иштыме лӱммутым '''сложный лӱммут''' маныт, мутлан: ''кандывуй'', ''кугырӱдывондо'', ''иза-шольо'', ''уш-акыл''.
{| class="wikitable"
! Мут-влакым ушымо дене лийше сложный лӱммут || Мужыран сложный лӱммут
|-
|
# Ик але кок ужашыжат тошто ыҥжым йомдарен але вашталтен: ''вӱдшор'', ''изарня'', ''кидвурго'', ''кечыйол''
# Шудым, пеледышым, поҥгым, вондерым, парням ончыктышо: ''арымшудо'', ''кандывуй'', ''пундыштӱҥвоҥго'', ''поланвондо'', ''кугыварня''
# Термин семын кучылталтше да посна возымо годым ыҥжым вашталтыше: ''кугыеҥ'', ''издер'', ''урвоч''
# ''Иге'', ''лу'', ''коля'', ''шӱдыр'', ''ушмен'' шомак дене лийше: ''маскаиге'', ''пириге'', ''сӧснаиге'', ''шӱргылу'', ''пасуголя'', ''вӱдколя'', ''шоктешӱдыр'', ''йошкарушмен''
| ''ача-ава''</br>''туп-ваче''</br>''уржа-сорла''</br>''кид-йол''</br>''ӱй-торык''</br>''шӱм-чон''
|-
! пырля возалтеш || тореш гоч возалтеш
|}
==Негыз==
| |||