Лӱммут: версий-влак коклаште ойыртем

Обращений семын каласалтше лӱммут ойлончо йыжыҥ ок лий.

 

Кӧ? йодышлан вашмутым айдемым ончыктышо лӱммут-влак веле пуат. Мутлан: ко? — ''ӱдыр'', ''рвезе'', ''туныктышо'', ''колызо'', ''гармоньчо'', ''йылмызе''. Моло лӱммут, чонанжат, чондымыжат, мо? йодышлан вашмутым пуа, мутлан: мо? — ''ушкал'', ''имне'', ''кол'', ''куэр'', ''шопкер''.

 

Чонан лӱммут-влак ныл вочмык дене веле вашталтыт, мутлан: И. ''ава'', Р. ''аван'', Д. ''авалан'', В. ''авам''. Чондымо лӱммут-влак чыла вочмыкыште каласалтыт: И. ''вуй'', Р. ''вуйын'', Д. ''вуйлан'', В. ''выйым'', М. ''вуйышто'', Н. ''вуйышко'', О. ''вуеш''.

 

Икгай наста-влаклан пуымо лӱмым нарицательный лӱммут маныт, мутлан: ''ер'', ''газет'', ''ял'', ''эл'', ''эҥер''.

 

Собственный лӱммутым кугу йӱкпале дене тӱҥалын возат. Кнага, журнал, газет, сӱрет, кинофильм, спектакль, завод, фабрик да южо моло собственный лӱммут кугу йӱкпале дене тӱҥалын возалтыт да кавычкеш налалтыт, мутлан: ''"Шӧртньӧ падыраш"'' повесть, ''"Пачемыш"'' журнал, ''"Морко мланде"'' газет, ''"Мӱкш отар"'' спектакль.

 

Лӱммутын кок чотше уло: единственный да множественный. Шуко лӱммутым кок чотыштат каласаш лиеш: ''ял'' - ''ял-влак'', ''урем'' - ''урем-шамыч'', ''ава'' - ''авамыт'', ''пасу'' - ''пасулаште''.

 

''Нине'', ''нуно'' [[олмештышмут]] почеш шогышо лӱммут множественный чотыште лиеш, мутлан: ''Нине олмапу-влак кугу йӱштымат чытат.'' ''Нуно ял-влак уэш кушкаш тӱҥалыныт.''

 

Лӱммут чот да вочмык дене вашталтме семынак лица денат вашталт кертеш. Лица настан кӧн але мон улмыжым палаш полша. Тидым лица супикс-влак каласен пуат.

 

Лӱммутыш лица супикс ешаралтеш гын, лӱммутым ''мыйын'', ''тыйын'', ''тудын'', ''мемнан'', ''тендан'', ''нунын'' олмештышмут-влак деч поснат ойлаш лиеш, мутлан: ''тыйын ачат'' - ''ачат'', ''нунын пакчашт'' - ''пакчашт''.

 

{| class="wikitable"

! Лица || ''Й, л, м, н, ҥ, р'' дене пытыше лӱммут || ''Ш'' дене пытыше лӱммут || Моло соҥйӱк дене пытыше лӱммут

Родо-тукымын ончыктышо южо лӱммут (''шольо'', ''чӱчӱ'', ''чӱчӱньӧ'', ''шешке'', ''веҥе'', ''оньо'') единственный чотын кокымшо лицаштыже ''-ч'' супиксым налеш, мутлан: ''эргы-ч'', ''шольы-ч'', ''чӱчӱ-ч'', ''чӱчӱньы-ч'', ''веҥы-ч'', ''шешкы-ч'', ''оньы-ч''.

 

Ик мутвожан лӱммутым '''тӱҥ лӱммут''' маныт, мутлан: ''ола'', ''ял'', ''пӧрт'', ''вуй'', ''кид''.

 

Пытартыш кок йӧн дене {{comment|йыгыр|сложный}} лӱммут-влак ышталтыт.

 

{| class="wikitable"

! Ойлымаш ужаш || Супикс || Мутлан

Ида мондо! Шинчымаш, погынымаш да тыгаяк чыла моло шомакыште -маш супикс ончылсо ы йӱкпале лӱммутын 2-шо спряжениян глагол гыч ышталтмыжым палдара.

 

Кок але кум шомакым иктыш ушен але мужырын каласен иштыме лӱммутым '''йыгыр лӱммут''' маныт, мутлан: ''кандывуй'', ''кугырӱдывондо'', ''иза-шольо'', ''уш-акыл''.

 

|}

 

* Марий йылме. Теорий. 5-9 класслан учебник. З.В. Учаев. 1993, Марий кнага савыктыш.

 

 

[[af:Selfstandige naamwoord]]

[[gv:Ennymockle]]

[[he:שם עצם]]

[[hr:Imenice]]

[[hu:Főnév]]