Тиштер: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
ПешСай (каҥашымаш | надыр)
и Алфавит лаштыкым Тиштер лаштыкыш кусарыме: Марла
ПешСай (каҥашымаш | надыр)
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
1 корно:
'''Тиштер''' (грек. ἀλφάβητος) — {{comment|возыктыш|письменность}} тӱрлык, кӱемалтше тамга-влак дене чоҥалтеш, йылмыште кучылталтше чыла тиште-влак. Тиштерыште ик тамга - буква - ик йӱкым ончыкта. Но кутырымо йылмыште чӱчкыдын йӱк буквалан келшен огыт тол. Тиштер пиктографий тиште деч ойыртемалтеш. Пиктографий возымашште ик тамга ала могай понятийым ончыкта (шемер калыкын {{comment|клин возымаш|клинопись}}). Морфем да логографий возымашште ик тамга ик морфемым (китайысе возымашште) але мутым ончыкта. Тиштерын икмыняр тӱрлыкшӧ уло:
Йылмыште кучылталтше чыла тиште-влак.
 
{{comment|Консонант-вокал|консонантно-вокалистический}} тиштер - буква-влак гласныйымат, согласныйымат ончыктат.
'''Алфави́т''' (грек. ἀλφάβητος) — {{comment|тиште|письменность}} тӱрлык, кӱемалтше тамга-влак дене чоҥалтеш. Алфавитыште ик тамга - буква - ик йӱкым ончыкта. Но кутырымо йылмыште чӱчкыдын йӱк буквалан келшен огыт тол. Алфавит пиктографий тиште деч ойыртемалтеш. Пиктографий возымашште ик тамга ала могай понятийым ончыкта (шемер калыкын {{comment|клин возымаш|клинопись}}). Морфем да логографий возымашште ик тамга ик морфемым (китайысе возымашште) але мутым ончыкта. Алфавитын икмыняр тӱрлыкшӧ уло:
 
{{comment|Консонант-вокал|консонантно-вокалистический}} алфавиттиштер - буква-влак гласныйымат,согласныйым согласныйыматгына ончыктат. Гласный-влакым посна тамга системе-дене палемдат.
Буква-влакым тиштерыште пеҥгыдемдыме радам дене шогалтыме. Тиде радам почеш [[мутер]], [[энциклопедий|энциклопедийлаште]] мут-влакым вераҥдат.
 
Тӱрлӧ йылмыште тӱрлӧ йӱк-влак улыт. Сандене тиштер-влакат кугыт дене ойыртемалтыт. Гиннесс рекорд книгашке кхмер йылмын тиштерым пуртеныт - 72 буква тушто уло. А эн шагал буква ротокас йылмын тиштерыштыже - 12 (a, e, g, i, k, o, p, r, s, t, u, v). Тиштерын эн тошто букваже - «о». Мемнан эре деч ончыч 1300 ийыште финикий тиштерыште тудым пуртеныт да тачат шуко йылмыште тиде буква кучылталтеш. Но финикий йылмыште тиде буква дене согласный йӱкым палемденыт, тачысе «о» тудын деч шочын.
Консонант алфавит - буква-влак согласныйым гына ончыктат. Гласный-влакым посна тамга системе-дене палемдат.
Буква-влакым алфавитыште пеҥгыдемдыме радам дене шогалтыме. Тиде радам почеш [[мутер]], [[энциклопедий|энциклопедийлаште]] мут-влакым вераҥдат.
 
[[Категорий:Возыктыш]]
Тӱрлӧ йылмыште тӱрлӧ йӱк-влак улыт. Сандене алфавит-влакат кугыт дене ойыртемалтыт. Гиннесс рекорд книгашке кхмер йылмын алфавитшым пуртеныт - 72 буква тушто уло. А эн шагал буква ротокас йылмын алфавитыштыже - 12 (a, e, g, i, k, o, p, r, s, t, u, v). Алфавитын эн тошто букваже - «о». Мемнан эре деч ончыч 1300 ийыште финикий алфавитыште тудым пуртеныт да тачат шуко йылмыште тиде буква кучылталтеш. Но финикий йылмыште тиде буква дене согласный йӱкым палемденыт, тачысе «о» тудын деч шочын.
 
[[af:Alfabet]]
[[als:Alphabet]]
[[an:Alfabeto]]
[[ar:أبجدية]]
[[arc:ܐܠܦܒܝܬ]]
[[ast:Alfabetu]]
[[az:Əlifba]]
[[be:Алфавіт]]
[[be-x-old:Альфабэт]]
[[bg:Азбука]]
[[bjn:Alfabét]]
[[bn:বর্ণমালা]]
[[bpy:মেয়েক]]
[[br:Lizherenneg]]
[[bs:Abeceda]]
[[ca:Alfabet]]
[[ceb:Alpabeto]]
[[cs:Abeceda]]
[[cv:Алфавит]]
[[cy:Gwyddor (iaith)]]
[[da:Alfabet]]
[[de:Alphabet]]
[[dv:އަލިފުބާ]]
[[el:Αλφάβητο]]
[[en:Alphabet]]
[[eo:Alfabeto]]
[[es:Alfabeto]]
[[et:Tähestik]]
[[eu:Alfabeto]]
[[fa:الفبا]]
[[fi:Aakkoset]]
[[fiu-vro:Tähistü]]
[[fr:Alphabet]]
[[fur:Alfabet]]
[[fy:Alfabet]]
[[ga:Aibítir]]
[[gan:字母]]
[[gd:Aibidil]]
[[gl:Alfabeto]]
[[gv:Abbyrlhit]]
[[he:אלפבית]]
[[hi:मूलाक्षर]]
[[hif:Akchhar]]
[[hr:Abeceda]]
[[ht:Alfabèt]]
[[hu:Ábécé]]
[[hy:Այբուբեն]]
[[ia:Alphabeto]]
[[id:Alfabet]]
[[ik:Atchagat]]
[[io:Alfabeto]]
[[is:Stafróf]]
[[it:Alfabeto]]
[[ja:アルファベット]]
[[jv:Alfabèt]]
[[ka:ანბანი]]
[[kab:Agemmay]]
[[kn:ಅಕ್ಷರಮಾಲೆ]]
[[ko:알파벳]]
[[krc:Алфавит]]
[[ksh:Alfabeet]]
[[ku:Alfabe]]
[[kw:Lytherennek]]
[[la:Abecedarium]]
[[lad:Alefbet]]
[[lb:Alphabet]]
[[lmo:Abecee]]
[[lt:Abėcėlė]]
[[lv:Alfabēts]]
[[mg:Abidy]]
[[mk:Азбука]]
[[ml:അക്ഷരമാല]]
[[ms:Abjad]]
[[mt:Alfabett]]
[[my:အက္ခရာ]]
[[new:आखः]]
[[nl:Alfabet]]
[[nn:Alfabet]]
[[no:Alfabet]]
[[nrm:Alphabet]]
[[oc:Alfabet]]
[[pl:Alfabet]]
[[pnb:الفابٹ]]
[[pt:Alfabeto]]
[[qu:Siq'i llumpa]]
[[ro:Alfabet]]
[[roa-tara:Alfabbète]]
[[ru:Алфавит]]
[[rue:Алфавіт]]
[[scn:Alfabbetu]]
[[sco:Alphabet]]
[[sh:Alfabet]]
[[simple:Alphabet]]
[[sk:Abeceda]]
[[sl:Abeceda]]
[[sq:Alfabeti]]
[[sr:Алфабет]]
[[su:Alpabét]]
[[sv:Alfabet]]
[[sw:Alfabeti]]
[[ta:அகரவரிசை]]
[[th:อักษร]]
[[tk:Elipbiý]]
[[tl:Alpabeto]]
[[tr:Alfabe]]
[[tt:Älifba]]
[[uk:Абетка (в мовознавстві)]]
[[ur:حروف تہجی]]
[[vec:Alfabeto]]
[[vi:Bảng chữ cái]]
[[wa:Alfabet]]
[[war:Abakadahan]]
[[yi:אלפאבעט]]
[[yo:Abidi]]
[[zh:字母系統]]