Актуганов Игорь

1975 ий 4 сентябрьыште Звенигово район Эҥер-Вож ялыште шочын. 1993 ийыште Красногорск кыдалаш школым пытарымеке, Марий республикысе тÿвыра да сымыктыш колледжын актер отделенийышкыже тунемаш пура, тыгодымак шке мастарлыкшым Марий самырык театрыште шуараш тÿҥалеш. Икымше гана театрын сценышкыже П.Эсенейын «Янлык суд» йомакше почеш шындыме спектакльыште лектеш. Тушто тудо Мераҥын рольжым модеш. Тыгодымак тудлан Г.Гордеевын «Ӧртöмö он» трагедийыштыже сарзын рольжым ÿшанат. Но пел ий гыч самырык рвезым армий радамышке налыт. Армийыште кок ий служитлымеке, Игорь Актуганов театрышке пöртылеш. Пашам ыштыме жапыштак Российысе Театр Искусство Академийын актер отделенийыштыже мастарлыкым нöлта да 2005 ийыште ты вузым пытарыме нерген (ожно кÿчыкынжö ГИТИС маналтын) дипломым налеш. Таче марте И.Актуганов Марий самырык театрыште 60 наре рольым чоҥен. Нунын коклаште йомакысе герой-влакат, комедийысе мыскара персонаж-влакат, драматиизм шÿлышан образ-влакат вашлиялтыт. Мутлан, Л.Филатовын «Про Федота стрельца - удалого молодца» йомакыштыже Царьын образшым келыштара гын, А.Болдиновын «Не улетай» йомакыштыже Пырысын, а А.Бадулин ден А.Чуткон пьесышт почеш шындыме «Приключение Чиполлино» спектакльыште Чиполлинон, К.Абрамцевын «Самая лучшая морковка» йомакыштыже Кочан образшым мастарын почеш. Палемдаш уто огыл, И.Актуганов театрын тачысе репертуарыштыже улшо чыла гаяк йомакыште модын шога. И.Актуганын творчествыштыже вес йыжыҥ – мыскара жанра. Ты жанрыште артистын талантше эшеат кумдан почылтеш. Теве тудо М.Шкетанын ныл кÿчык пьесылаже негызеш шындыме «Эх илышет, шеремет...» комедийыште Айдушын, Эчукын, Каритонын да Регистраторын койдарчык койышыштым мастарын почын пуа гын, В.Абукаевын «Шем ордан ош поран» трагифарсыштыже И.Актуганов милиционерын, ты авторынак «Изуремыште кугу сÿан» мыскара пьесыштыже Лаймырын, Т.Миннуллинын «Йоргасола каче-влак» комедийыште Сакарын рольжым модеш. А. Петровын «Адак омсашке тÿкалат» ден «Пупкин ÿдырым налеш» фарсыштыже гын тудо тÿҥ герой комерсант Пупкинын чын тÿсшым мастарын койдара. Каласаш кÿлеш, поснак Пупкинын рольышто И.Актуганов шкенжын комедийный актер талантшым пе‰гыдемден ончыкта. Мöҥгешла, А.Арбузова «Жестокие игры» пьесыж почеш шындыме спектакльыште Терентийын образышке келге драматизм шÿлышым пурта. Тыгаяк келге шонышым пышта актер А.Островскийын «Гроза» драмыштыже Тихонын образшым чоҥымаште, Л.Петрушевскаян «Уроки музыки» (Витя), З.Долгован «Вис=вис пушан орлыкем» (Петро), Г.Гордеевын «Пеледыш лÿман мурызо» (Саша) пьесыж почеш шындыме спектакльлаште. Но поснак ойырен палемдыман И.Актугановын М.Горькийын «На дне» драмыштыже Актёрын образшым чоҥымо мастарлыкшым. Арам огыл тиде спектакль дене Марий самырык театрын артистше-влак 2006 ийыште Тюмень олаште эртыше «Золотой конёк» тÿнямбал фестивальыште «Эн сай актер ансамбль» номинацийыште сеҥымаш чапым сулен налыныт. Тиде сеҥымаште И.Актугановынат надырже кугу. Артистын пашаже да актер мастарлыкше Марий Эл тÿвыра, печать да калык-влак кокласе кыл шотышто министертсвын грамотышт дене веле огыл, тыгак Марий Эл республикысе Кугыжаныш погынын, тыгак Правительствын Почётан грамотышт дене палемдалтын. А 2006 ийыште И.Актуганов Марий Эл Республикысе самырык-влаклан Олык Ипай лўмеш Кугыжаныш премийын лауреатше лўмым сеҥен налеш.