Актуганов, Игорь Витальевич

артист

1975 ий 4 сентябрьыште Звенигово район Эҥер-Вож ялыште шочын. 1993 ийыште Красногорск кыдалаш школым пытарымеке, Марий республикысе тӱвыра да сымыктыш колледжын актер отделенийышкыже тунемаш пура, тыгодымак шке мастарлыкшым Марий самырык театрыште шуараш тӱҥалеш. Икымше гана театрын сценышкыже П.Эсенейын «Янлык суд» йомакше почеш шындыме спектакльыште лектеш. Тушто тудо Мераҥын рольжым модеш. Тыгодымак тудлан Г.Гордеевын «ӦртӦмӦ он» трагедийыштыже сарзын рольжым ӱшанат. Но пел ий гыч самырык рвезым армий радамышке налыт. Армийыште кок ий служитлымеке, Игорь Актуганов театрышке пӦртылеш. Пашам ыштыме жапыштак Российысе Театр Искусство Академийын актер отделенийыштыже мастарлыкым нӦлта да 2005 ийыште ты вузым пытарыме нерген (ожно кӱчыкынжӦ ГИТИС маналтын) дипломым налеш.

Таче марте И.Актуганов Марий самырык театрыште 60 наре рольым чоҥен. Нунын коклаште йомакысе герой-влакат, комедийысе мыскара персонаж-влакат, драматиизм шӱлышан образ-влакат вашлиялтыт. Мутлан, Л.Филатовын «Про Федота стрельца - удалого молодца» йомакыштыже Царьын образшым келыштара гын, А.Болдиновын «Не улетай» йомакыштыже Пырысын, а А.Бадулин ден А.Чуткон пьесышт почеш шындыме «Приключение Чиполлино» спектакльыште Чиполлинон, К.Абрамцевын «Самая лучшая морковка» йомакыштыже Кочан образшым мастарын почеш. Палемдаш уто огыл, И.Актуганов театрын тачысе репертуарыштыже улшо чыла гаяк йомакыште модын шога.

И.Актуганын творчествыштыже вес йыжыҥ – мыскара жанра. Ты жанрыште артистын талантше эшеат кумдан почылтеш. Теве тудо М.Шкетанын ныл кӱчык пьесылаже негызеш шындыме «Эх илышет, шеремет...» комедийыште Айдушын, Эчукын, Каритонын да Регистраторын койдарчык койышыштым мастарын почын пуа гын, В.Абукаевын «Шем ордан ош поран» трагифарсыштыже И.Актуганов милиционерын, ты авторынак «Изуремыште кугу сӱан» мыскара пьесыштыже Лаймырын, Т.Миннуллинын «Йоргасола каче-влак» комедийыште Сакарын рольжым модеш. А. Петровын «Адак омсашке тӱкалат» ден «Пупкин ӱдырым налеш» фарсыштыже гын тудо тӱҥ герой комерсант Пупкинын чын тӱсшым мастарын койдара. Каласаш кӱлеш, поснак Пупкинын рольышто И.Актуганов шкенжын комедийный актер талантшым пеҥгыдемден ончыкта.

МӦҥгешла, А.Арбузова «Жестокие игры» пьесыж почеш шындыме спектакльыште Терентийын образышке келге драматизм шӱлышым пурта. Тыгаяк келге шонышым пышта актер А.Островскийын «Гроза» драмыштыже Тихонын образшым чоҥымаште, Л.Петрушевскаян «Уроки музыки» (Витя), З.Долгован «Вис=вис пушан орлыкем» (Петро), Г.Гордеевын «Пеледыш лӱман мурызо» (Саша) пьесыж почеш шындыме спектакльлаште. Но поснак ойырен палемдыман И.Актугановын М.Горькийын «На дне» драмыштыже Актёрын образшым чоҥымо мастарлыкшым. Арам огыл тиде спектакль дене Марий самырык театрын артистше-влак 2006 ийыште Тюмень олаште эртыше «Золотой конёк» тӱнямбал фестивальыште «Эн сай актер ансамбль» номинацийыште сеҥымаш чапым сулен налыныт. Тиде сеҥымаште И.Актугановынат надырже кугу.

Артистын пашаже да актер мастарлыкше Марий Эл тӱвыра, печать да калык-влак кокласе кыл шотышто министертсвын грамотышт дене веле огыл, тыгак Марий Эл республикысе Кугыжаныш погынын, тыгак Правительствын Почётан грамотышт дене палемдалтын. А 2006 ийыште И.Актуганов Марий Эл Республикысе самырык-влаклан Олык Ипай лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше лӱмым сеҥен налеш.