|
|EndNote=<small>[[{{CURRENTYEAR}}|{{CURRENTYEAR}} ий]]</small>
}}
'''Шыжа''' ({{lang-ru|''октябрь''}}) —Григориан— календарьГригориан кечышот почеш идалыкын луымшо [[тылзе (жап)|тылзыже]]. Акрет Римысе календарькечышот почеш идалыкын 8-ше тылзыже. шкеШке лӱмжым латин octo - кандаше, мут гычын налын. Мландын кечывалвел ужашыште тиде тылзын [[шошо]] пагыт , Йудвелыште -— [[шыже]]. Теле жапыш куснымылан кӧра тиде тылзе эн кужулан шотлалтеш (745 шагат). Тугак '''Кырпак тылзе''' (месяцикымше первоголумын снегатылзыже), '''Покро тылзе''', '''Сöса тылзе''', '''Лум вочмо тылзе''', '''Чыве-агытан тылзе''', '''Лавыра тылзе'''.
== Пайрем-влак ==
===Калык кокласе пайрем-влак ===
* [[ 1 шыжа ]] - [[Шоҥгыеҥ-влкын тӱнямбал кечышт ]]
* [[ 1 шыжа ]] - [[ Семын тӱнямбал кечыже ]]
* [[ 2 шыжа ]]- [[виешлыме ваштареш кучедалме тӱнямбал кече ]]
* [[ 5 шыжа ]] - [[ Туныктышо-влакын тӱнямбал кече ]]
* шыжа тылзын кокымшо кугарняже - [[ Мунян тӱнямбал кече ]]
* [[ 15 шыжа ]] - [[ Ош тростьын тӱнямбал кече ]]
* шыжа тылзын икымше шочмо - [[ Архитектурын тӱнямбал кече ]]
* шыжа тылзын кокымшо вӱргече - [[ Пӱртӱс лӱдыкшым иземдыме тӱнямбал кече ]]
* [[ 24 шыжа ]] - [[Иктыш ООнушнышо Наций-влак Организаций|ИНУ-ын]]ын тӱнямбал кече
=== Совет жапысе ===
* [[ 17 шыжа ]] - [[ СССРССРУ Конституций]]ын кечыже. [[1977 ий]] марте [[5 теле]] кечын палемдалтын.
=== Россий Федерацийын ===
* [[ 4 шыжа ]] - [[ Сарзе космонавтикын кечыже ]]
* [[ 5 шыжа ]] - [[ Туныктышо-влакын кече ]] , [[ Уголовный кычалмаш пашаеҥ-влакын кечышт]]
* шыжа тылзын кокымшо рушарня - [[ Ял озанлык да перерабатыватлыше промышленность пашаен-влакын кечышт]]
* [[ 10 шыжа ]] - [[ Психический тазалыкын кечыже ]]
* шыжа тылзын кумшо рушарняже - [[ Корно озанлык пашаеҥ-влакын кечышт ]]
* шыжа тылзын нылымше рушарняже - [[ Автомобильный озанлык пашаеҥ-влакын кечышт ]]
* [[ 20 шыжа ]] - [[ Сарзе кыл вийын кечыже]]
* [[ 25 шыжа ]] - [[ [[Россий Федераций]]ысеФедерацийысе таможенникын кечыже]]
=== Моло калык да реллигий дене кылдалтше ===
* [[ 31 шыжа ]] - [[ Хэллоуин]]
== Калык пале-влак ==
* Шыжа тылзын кӱдырчӧ кӱдырта - [[теле|телым]] лум шагал лиеш.
* Шыже покшым - кукшо , ояр игечылан.
* Шыжа тылзын могай кечынже первый лум возеш , шошым тиде кечынак вӱдшор тылзын ий тарвана.
* Шыжа тылзын [[тылзе]] оҥгышто- шушаш [[кенежкеҥеж]] кукшо лиеш.
* Шыжа тылзын [[куэ]] чараҥеш.
* Тумо але куэ гыч лышташ куштылгын вола- куштылго лывырге телылан , кужун пӧрдеш - йӱшто , чатлама телылан.
* [[Арама]] эр покшым дене вӱдылалтеш- [[кужу телылан]].
* Шыжым [[пӱкш]] шуко, [[поҥго]] шагал - кужу йӱштӧ телылан.
* [[Умдыр-влак]] олымым [[пыжаш]]ышкышт шуко нумалыт - кужу йӱштӧ телылан.
== Тыгак ончызаончо ==
* Октябрёнок - влак.
== Негыз ==
* Марла календар.
* А.Е. Китиков, Марийские народные приметы.
| 