Корнысо виктарчык-влак

Корнысо правил-влак- корнышто улшо участник-влакын ( транспорт средствым виктарыше-влакын, йолешке, пассажир да т.м.) сомылыштым эскерен шогымо правил-влак свод тыгак транспорт средства-влак шотышто технический йодмаш-влак .

Тӱҥ положений-влак

• Чын закон дене келшыше корнысо правил-влак Россий Федераций кумдыкышто ик стандарт дене келшыше корнысо движенийым радамлен шога. Моло корнро правилым рашемден шогышо норматив акт-влак Правил-влак дене келшышын савыкталтшаш улыт.
• Корнысо правил-влакыште черетан термин ден умылымаш-влак кучылталтыт:
  • "Автомагистраль"- 5.1 знак дене ончыктымо корно. Кажне могырыш кудал эрташ келыштарыме корно ужаш уло. Шке коклаштышт нуно ойыраш келыштарыме полоса дене пайлалтыт ( а тудо укелан- корнысо авыртыш дене). Автомагистраль моло асфальт корно, кӱртньыгорно трамвай линий дене , йолешке -влакын да велосипед-влакын корнышт дене огеш вожыҥалт. (РФ Кугыжаныш Правительствын 14.12.2005 №767 кӱштыкшӧ почеш)
  • Автопоезд- механический транспорт , прицеп ( прицеп-влак) дене пижыкталтын. ( РФ Кугыжаныш Правительствын 25.09.2003 №595 кӱштыкшӧ почеш).
  • Велосипед- инвалид коляске деч моло кок але утларак колесан айдемын йол вий дене тарванен кайыше транспорт.
  • Водитель- транспортым вӱдышӧ лица, кӱтӱм корно дене наҥгайыше, тыгак кудалышташ тунемше еҥ.
  • Ӧкымеш шогалме- транспортын техник амаллан кӧра пудыргымо, грузым наҥгайыме годым лӱдыкшӧ лекме, корнысо эҥгек, водитель пассажирын тазалыкшылан транспортым чарымаш.
• Тӱҥ корно- 2.1, 2.3.1-2.3.7 але 5.1 знак дене пырля ыреслен кайыме корно шотышто палемдыме корно. Але грунт корно дене таҥастарымаште сай асфальт корно.
  • Кечывал кудалме тул- кечывал жапыште транспортым ончыл могыр гычын ончыктышо тӱжвал волгыдым пуышо прибор -влак.
  • Корно- транспорт-влаклан кудалаш келыштарыме мланде полоса але айдеме кидж дене ыштыме сооружений ӱмбал. Корно шке составышке ик але утларак кудал эрташ келыштарыме асфальтым, трамвай корно-влакым , тротуарым, корно воктенсе ужашым ушен шога.
  • Корнысо движений- грузым , еҥ-влакым ик вер гыч вес верыш наҥгайыме годым корно тураште шочшо вашкыл.
  • Корнысо туткар- корнысо движений процесс годым лийше событий, кунам еҥ-влак сусыргеныт , транспорт шаланен грузлан эҥгек ышталтын але моло материальный эҥгек.
  • Кӱртньыгорно вончымаш- кӱртньыгорно гоч ик уровеньыште эртыше корно.
  • Маршрут транспорт- маршрут дене кудалше , ончылгоч палемдыме верыште шогалше калыкым тӱшкан шупшыкташ келыштарыме транспорт (автобус, троллейбус, трамвай).
  • Механический транспорт- мопед деч моло транспорт, механический двигатель дене кудалше. Тиде термин тыгак трактор ден шке кудалше машина-влакымат авалта.
  • Мопед- 2 але 3 колесан, 50 кубический сантиметр деч шагалрак куатан двигатель дене да шагатыште 50 километр утла огыл писылык дене кудалше транспорт. Мопед тӱшкаш тыгак сакыме двигатель деен велосиед , мокик-влакымат пуртат.
  • Мотоцикл- 2 колесан ӧрдыж прицеп але тудын деч посна механический транспорт. Мотоцикл тӱшкаш тыгак 3 але 4 колесан , 400 килограмм деч шагалрак транспортым пуртат.
  • Илыме пункт- пурымо лекме годым 5.23.1-5.26 знак дене ончыктымо чоҥымо кумдык.
  • Уда ужмаш- тӱтыра , поран , йӱрлан кӧра , тыгак пычкемшалтме велеш 300 метр деч шагалрак корным ужмаш.
  • Обгон- ик але утларак транспортым ваштареш кудалме корныш лектын да мӧнгеш шке кудалме полосашке пӧртылмо ончылтен кудалмаш.
  • Корно ӧрдыдж- транспортлан шогалаш да тӱҥ корно деч 1.2.1, 1.2.2. знак дене палемдыме корнысо элемент.
  • Ограничений ужмаш- водительын корным мланде рельеф, пушеҥге укш, корнын геометрический параметр, тӱрлӧ чоҥымо объектлан верч тӱрыснек огыл ужмаш.
  • Движений лӱдыкшӧ- шке кудалме полпосаште ойырен налме писылык дене умбакыже кудалме лӱдыкшым луктын шогышо корнысо ситуаций.
  • Лӱдыкшӧ груз- шупшыктымо годым айдемылан, пӱртӱслан, транспортлан лӱдыкшым кондышо вещества, коштыра, я моло груз.
  • Ончылтен кудалмаш- ик могырыш кудалше транспортым шке полосаште утларак писылык дене ончылтен кайымаш.
  • Йоча-влакым организоватлыме шупшыктымаш- маршрут транспорт деч ойыртемалтше калыкым шупшыкташ келыштарыме транспорт дене йоча-влакым шупшыктымаш.
  • Организоватлыме транспорт колонна- кум але утларак транспорт гыч шогышо да шке коклаште икгае корно кужытым эскерен кудалше транспорт группо. Тыгак ончылно кайыше транспортыш лӱмын келыштарыме волгалтше йошкар але канде маячок да тӱс графика схемым келыштарыме.
  • Организоватлыме йолешке колонна- тӱшкан ик могырыш кайыше еҥ-влак.
  • Шогалмаш- 5 минут але утларак , пассажир -влакым шындаш/лукташ, грузым ястараш /пышташ транспортым лӱмын шогалтымаш.
  • Пассажир- транспортышто водитель деч посна шинчыше , тыгак транспорт гыч лекше але шичше еҥ.
  • Корнывож- ик уровеньыште тӱрлӧ корно -влакын ушнымаш. Корнывожлан воктен кийыше кумдык гыч лекше корно огеш шотлалт.
  • Кудалме полосам вашталтымаш- ик могырышкак кудалме но вес корно полосаш вончымаш.
  • Йолешке- транспортышто шинчыше огыл но корнышто ошкылшо еҥ. Тыгак йолешке тӱшкаш инвалид коляске дене кайыше, велосипедым , мопедым виктарыше, издер, коляскым наҥгайыше еҥым пуртат.
  • Йолешке-влакын корно гочын вончымо вер- 5.19.1, 5.19.2 знак-влак дене, 1.14.1, 1.14.2 разметка дене палемдыме корно ужаш.