Шабдаров, Иосиф Архипович: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
2 корно:
 
== Йоча да самырык жапше ==
Шабдар Осып Шернур кундемысе Изи Лужалу ялыште 1898 ий 27 ӱярня тылзыштетылзын 27 кечыштыже йорло кресаньык ешеш шочын. Тудын ачаже, Архип Тимофеевич, ял озанлык, столяр пашам ыштен. Писательын аваже – Мусий Марья – тулык ӱдыр, Чодыраял гыч лийын. Мария Мусиевна самырыкше годымак шодо пуалме дене черланен колен. Неле паша дене лунчыргышо, пелесокыр ачаже ныл шочшыжо – кум эргыже да ик ÿдырже – дене кодын. Осып изирак эргыже лийын. Тулыкеш кодмек, Осып шуко неле – йöсым, йуштö – шокшым ужын.
«Илышем» лӱман статьяштыже Иосиф Архипович тыге шарна: «Мыйым ончен –куштен шогышо нигоат лийын огыл. Ты жапыште авам пӱртӱс лийын: кеҥежым олыкышто, пасушто, чашкерлаште вуй орам дене тӱрлӧ мурым (южгунам шке гыч шонен лукмым) мурен коштам ыле, адак пошкудо кугызан, ачамын йомакыштым колышташ моткоч йоратенам».
Шабдар йорло еш гыч улмаш гынат, тунемашак тыршен. Анна Архиповна, писательын шӱжарже, тудын йоча жапше нерген тыге ойлен: «Осып Мустаевысе земский училищыште ныл ий олмеш кум ий тунемын. Школ вуйлатыше да учительжылан С.И.Куклин ыштен. Рушла ойлаш кумылаҥден. Шкежат тудо руш ыле гынат, марий йылмым сай шинчен. Тудо, ончыл шонымашан туныктышо, йоча – влакым тыршен шинчымашым погаш, пасу пашам йоратен ышташ туныктен.
103 корно:
Мо нерген вара шке романыштыже Шабдар Осып возен? Писатель ÿдырамашын социалистический обществым ыштымашке корныжым, революций деч вара совет марий ÿдырамашын угычын шочын – кушмыжым ончыктен.
«Эреак лишыл да шерге мыланна романын тÿн геройжо – Марина Кугергина», – воза Сергей Черных «Мемнан йöратыме писательа» статьяштыже. Ким Васинын мутшо дене ойлаш гын, лачак Маринан илыш корныж гоч марий калыкын курымаш пычкемыш гыч лекмыже келгын ончыкталтын.
«Писатель лу ий наре жап шкенжын эн сылне произведенийжым – «Удырамаш корно» романым – возен да марий литературышто у, социально – психологический произведенийлан негызым ыштен… – лудына Сергей Черныхын «У илышым моктен» статьяштыже. – Роман келге лиризм дене шындаралтын. Тыште руш кугу писатель Н.В.Гогольын традицийже раш коеш. Ава кумыл, корно, шочмо мланде нерген лирический отступлений – влак кажне лудшо енын шÿмешыже эрелан кодыт. Романын йылмыжым ояр кенеж кечын тÿрлö тÿсын йылгыж шогышо вÿд дене танастараш лиеш…»
 
 
== Мер да школ илыш ==