Козырев, Василий Сергеевич: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
14 корно:
== Поэтын сылнымут паша аршашыже ==
В. Элмар почеламутым 1933 ийыште возаш тӱналын. ''«Шурно пасу»'' лӱман первый почеламутшым «У вий» журналеш печатла. Тиде ийлаштак марий поэзийыш, марий литературыш у рвезе вий – [[Фудор Маслов]], [[Казаков Миклай]], [[Никандр Ильяков]], [[Макс Майн]], [[Анатолий Бик]] пурат.<br />
Патриотизм чувство В. Элмарым возаш тӱналме годымак кумыланден да тудо партий ден правительствын решенийыштлан, политикыштлан вашмут семын шке йӱкшым пуэн ятыр почеламутым возен. Мутлан, '''«Рвезылык тукымлан»
В. Элмарын лирикыже – политический, агитационный характеран лирика. Илышыште мо лийын шогымым поэт ужын, эреак эскерен шоген да чыла лийын шогымым поэт ужын, эреак эскерен шоген да чыла лийын шогышо событийлан шке поэтический йӱкшым пуен. Пелед тӱзланен шогышо у илыш поэтын кумылжым нöлтен, возаш тарватен. Шочмо-кушмо элым, эрыкан да пиалан илышыш кондышо великий Ленин ден Сталиным моктен мурымаш – В.Элмарын творчествыштыже кугу верым налын шога.
Марий кундемыште у олам, промышленность кушмым «'''У ола», «Октябрьын саскаже'''» почеламутлаште сӱретла.
Тыгак В.Элмар калык мурым обработатлен, калык муро негызеш '''«Муро»''' почеламут
Йоча-шамычлан '''«Шырчык тольо», «Каныш кечын», «Пелед тый, шочшем», «Ече дене», «Эргымлан»''' тулеч моло почеламутлан возен.
Шочмо элым моктен, Сталин вождьым саламлен воза, я марий калыкын эрыкыш лекмыже нерген мура – чыла вере ме поэтым Родиным, Коммунистический партийым пеш чот йöратымыжым ужына. В.Элмарын почеламутшын лирический геройжо общественный илышыште лийше событий, вашталтыш-шамыч дене кылдалт шога.
В.Элмарын ик эн сай почеламутшо – тиде [[1940]] ийыште возымо, [[«Мый йöратем родной элемым»]] почеламут. Тудын чыла поэзийже – родной элым йöраташ.
50 корно:
Кертам мый йӱкын моктаненже,<br />
Улам советский гражданин!<br />
«Мый йöратем родной элемым» почеламутын пытартыш куплетше (4строкаже) Вл. Маяковский «'''Советский паспорт нерген почеламутын'''» пытартыш
Лудса,<br />
Кöраныза:<br />
56 корно:
Гражданинже улам! <br />
строка дене палынак перекликатлалтеш.
Поэт сылнын пеледше элнам сӱретлыме да тудым йöратыме дене пырля элым аралыме нерген шарныкта. '''«Колхозный ялын ӱдыржо»''' почеламутшо колхозын улан илышыжым сӱретлыме дене пырля оборонный темым тарвата. Тидым але колхоз ялын ӱдыржо гоч палена.<br />
Улам трактористка,<br />
Ойлем мый мокталын.<br />
72 корно:
воза «Марий йöратем родной элемым» почеламутыштыжо.<br />
Мемна чыла сенымашна, илышна Коммунистический партий дене кылдалтын. Вет сылне, улан, эрыкан илышым шӱмбел партийна, тудын вождьын Ленин ден Сталин пуэныт. Нунын нерген пеш шуко сай почеламут, поэма, муро, легенда да молат возалтыныт. Ятыр поэт-шымыч нунын образыштым почын пуаш тöрлö патыран, кайыкан, курыкын, шӱдырын да т. м. образыштым кучытыт.<br />
Марий поэт Василий Элмарат шке семынже простой, шӱм гыч лекше мут дене сӱретлен, Сталин вождьын шочмыжлан кутло ий темме кечылан «Эн шокшо, эн
В.Элмар И. В. Сталинын образшым мари поэзийыште, тугак марий литературышто эн первый келгын сӱретла. Тудын деч вара – Шадт Булат 1941 ийыште «Стаоин – илыш кечына», «Тау Сталин кечылан» да моло поэт-шамычат тыгак возаш тӱналыныт.<br />
В. Элмарын поэзийыште В. В. Маяковскийын пайдале влиянийжым кугун шижын шогена (Мый – первый лицо дене возымо лирический герой гыч тӱналынтематика ойыртемыш марте – влиянийым шижына).<br />
В.Элмар 1941 ийыште Марий республикылан коло ий теме кечын, Сталин вождьлан «'''Лӱмет тыйын – меменан пеледмаш»''' почеламутым воза.<br />
Илышна,кечына улат, Сталин!<br />
Лӱмет тыйын – мемнан пеледмаш.<br />
85 корно:
Родной Сталин, улеш тыйын лӱм.<br />
Тидын ден пырля тудо МАССР-лан коло ий теме юбилей кечын Сталин вождьлан марий калык деч колтымо письмам почеламут форма дене возымаште кугу пашма ышта.<br />
1935 ийыште фашисткий [[Италий Абиссиний]] ӱмбак кержалтын да тудым поген налын, 1936 ийыште кенежым Германий ден Италий Испанский КАлык Республика ваштареш военный интервенцийыш тарватеныт, а 1937 ийыште японский фашист-шамыч Пекиным, шанхайым руалтен налыныт.<br />
Тиде жап,событий нерген тыге возалтын:
«Европын югыштыжо, Австрий ден Адриатика районышто, тугак Европын крайний западыштыже, Испаний да тудым мушшо вӱд районыштыжо войнан у кылтышышт кылдалтыныт»<br />
Шке элжым,родной калыкшым йöратен да чумыр калыкын тушманжым – фашизмым карген, тудын шучко янлык тӱсшым поэт почын пуа. 1938 ийыште В.Элмар '''«Фашизм – тиде сар!'''» почеламутым печатла<br />.
Шем румбык пыл дене тӱня леведалтын,<br />
Вӱран фашизм амыртыш мланде чурим,<br />
| |||