Википедий

Токмурзин, Илья Михайлович: версий-влак коклаште ойыртем

Интерактивная навигация по истории
← Ончычсо тӧрлатымаш-влакВес тӧрлатымаш →
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
ВизуальныйВики-текст
Oljuk (каҥашымаш | надыр)
44 тӧрлымаш
Oljuk (каҥашымаш | надыр)
44 тӧрлымаш
10 корно:
Гимназий олмеш Николо-Березовский (Эльян) пöръен монастырь пеленсе второклассный школыш тунемаш пура ( тушто церковно-приходской школлан туныктышым ямдылат улмаш). Монастырь илыш неле: пенгыде режим, кочкаш уда, розго, тÿрлö паша, ныл енлан ик кравач. Тунемше-влакым монастырьын настоятельже «арамлогар-влак» манын вурса. Икана Ильян вуйжылан сайынак логалеш да тылзат пеле больницыште кия. Тунем пытара гынат, дипломым ныл ий жап огыт пу: пытарыше рвезыже латкуд ийым веле темен. <br />
Адакат ялышкак пöртылеш. А тушто еш эшеат кугемын: кок изажге когынек ÿдырым налын шуктеныт. Пöрт такшат изи, илаш нигушто, вер уке. Тунемаш каяшат огеш лий. Олашке пашам кычал куржеш да ик купеч дек приказчиклан пура. Тиддеч вара тÿрлö вере ышта: грузчиклан, дворниклан, конгазын полышкашыжлан, баржыште-матрослан. <br />
1914 ийыште мöнгыжö пöртылеш. Изашт-влакым салтакыш налыныт улмаш, садлан пöртеш кодашыже верештеш. Чоныштыжо

=== икИ.Ломберский шонымаш ок йöрö: калык- туныктышо лияш, рвезе-влакым туныкташ. ===

Токмурзин учительский семинарийым экстерн дене ямдылалтын пытара, туныктышо лÿмым пуышо дипломым налеш. Но учитель лияшыже ок верешт: 1915 ийыште кандаш тылзе окоплаште коштеш, ныл гана наступленийыште лиеш. 1916 ийын сусырга, госпитальыште кия. 1918 ий февраль марте фронтышто лиеш, ик жап гый отпускыш мöнгыжö пöртылеш.<br />
Вараже граждан сöй талышна, шочмо верже ошо-влак кидыш верештеш. Изажымат тушман-влак лÿен пуштыт, а шкаланже шылын куржаш верештеш.<br />
Ошо-влакым поктен колтымеке, мöнгыжö уэш пöртылеш да 1919 ийыште февральыште шукертак шонымо туныктымо пашашкыже пура. Тунемме ий пытымек, Илья волостной исполнительный комитетын председательжылан сайлат. Волисполкомышто кок тылзе шогымеке, наре шога. Вара 1918-1922 ийлаште руш Зуево-Ключевский тÿналтыш школышто тырша(кызыт Удмурт АССР, Каракулинский районыш пура). 1922-1927ийлаште1927 ийлаште Татар АССР, МензелинМатвеевский районысо ( Мензелинский) Калтак ял школым вуйлата,. 1927-1930 ийлаште Татар АССР Красный Бор (кызыт Агрыз) районысо Буймо шымияш школын пашажым виктара, 1930-1931 тунемме ийыште Марий АССР Звенигово районысо Красногорск леспромхоз школышто-завуч, 1931-1936 ийлаште Башкир АССР-ысе Ушмен шымияш школын директоржо лиеш (тиде школ кызыт Краснокам районыш пура). 1936 ийын шыжым Илья Михайлович адакат ончыч ыштыме Буймо школыш толеш да 1941 ий марте ( ноябрь) кыдалаш школым вуйлата. Тиде ийынак трудармийыш налыт. Тушеч идалык гыч пöртылешат, Ныргындыш ялыштыже лу ий школым виктара, марий йылмым да литературым туныкта.<br />
 
Пашам сайын ыштымыжлан Ленин орденым да «За трудовую доблесть» медальым налын. Удмурт АССР-ын заслуженный учительже. 1945 ий гыч СССР писатель ушем член.▼
Тунемше-влак яра пагытыштым сайын, веселан да пайдалын эртарышт манын, Илья Михайлович тÿрлö модыш-влакым наледен шоген. Класслаште шахмат, шашке, домино, бильярд да тулеч моло модыш лийыныт. Ик пачашан кок тошто пу пöрт шуко енан школлан пешыжак келыштаралтын огыл гынат, директор тунемше ден туныктышо-влаклан чыла йöным ышташ тыршен.
Йöсö пагыт лийын гынат, школышто шуко кружок пашам ыштен. Тыгак шуко тÿрлö конкурс-влакым эртараш таратен шоген.
Илья Михайловичын педагогический пашаже 1918 ий гыч тÿналын да 1952 ий июнь марте шуйнен.
▲Пашам сайын ыштымыжлан Ленин орденым да «За трудовую доблесть» медальым налын. Удмурт АССР-ын заслуженный учительже. 1945 ий гыч СССР писатель ушем член.
1945 ий гыч СССР писатель ушем член.
 
== И.Ломберскийын сылнымут пашаже ==
"https://mhr.wikipedia.org/wiki/Токмурзин,_Илья_Михайлович" гыч налме