Психологий — психикын закономерностьшым, формыжым, кузе вияҥмыжым шымлыше шанче.

Шымлыше психологий, вигак, шымла психикым, тудын принципшым, законжым ден механизмжым, тудо дене кылдалтме процессым ден лиймашым.

Практический (прикладной) психологий налме психике нерген палымашым чон сфере дене кылдалтме айдемын илышыже гыч практический задачым решатлымаш верч кучылташ тырша.
Мутлан, тиде улыт:

йоча-влакым куштымашын ден туныктымашын пашаже (вияҥмаш психологий)
ешыште гармоничный коклым чоҥымаш (еш психологий)
шемер коллективыште вашкылын, паша мотивацийым ден уш пашам ыштен кертмашым нӧлтымашын йодыш-влак (паша психологий)
шкенче кушмашын ден вияҥмашын задачышт,
решатлымаш иктаж-могай еҥын илышыштыже неле ситуацийым, тудын гыч еҥ шкевуя лекмашым муын ок керт (консультативный психологий)
клинический психологий, психиатрий дене пырля, ыштылеш психике шолдыргымашын терапийжым, нунын диагностикшым, тыгак соматический чер дене орланыше еҥлан психологический полшымашым


Психикын процесс ден лиймаш:

Умылымаш (рушла: восприятие)
Вуйшоныш (шоныш, шонымаш, мышлений)
Шам (сознаний)