Сабитов, Силантий Сатеевич
Силантий Сатеевич Сабитов (1950 пеледыш 20, Башкир АССР, Нуриман кундем, Педий ял) — марий йылмызе, фольклорист, туныктышо, шанчызе, филологий шанче кандидат (1985), доцент (1995), Марий Эл Республикын сулло туныктыш пашаеҥже (2001).
Силантий Сатеевич Сабитов | |
---|---|
Шочын: | 1950 ий 20 пеледыш (74 ий) |
Шочмо вер: | Башкир АССР, Нуриман кундем, Педий ял |
Эл: |
Совет Ушем Россий |
Шанче алан: | йылмызе, фольклорист |
Паша вер: | Марий кугыжаныш университет |
Шанче степень: | филологий шанче кандидат |
Альма-матер: | Тарту кугыжаныш университет |
Пале лиеш кузе: | Марий юзо йомак |
Чап пӧлек да премий |
Марий Эл Республикын сулло туныктыш пашаеҥже (2001), Россий Федерацийын Туныктыш да шанче Министертвын Чапкагазше (2011) |
Кышкар:Аҥа/Викицитатник |
Илыш корныжо
тӧрлаташСилантий Сатеевич 1950 ий пеледыш тылзын 20-шо кечынже Башкир АССР Нуриман кундем Педий ялеш шочын.
Верысе кандашияш школым тунем пытарымек, 1965-1969 ийлаште Благовещенск оласе педагогический училищыште тунемеш. Кок ий армийыште служитлымеке, ик жап школышто йоча-влакым туныкта. 1972 ий гыч – Марий кугыжаныш университетын студентше. ВУЗ деч вара кок ий МарНИИ-ште марий йомакым шымла.
1979 ийыште Тарту оласе (Эстоний) университет пелен аспирантурыш «Фольклористика» специальность дене шинчымашым нöлташ пура. Лÿмлö эстон профессор Эдуард Лаугастен вуйлатымыж почеш «Марий юзо йомак» лÿман кандидатлык диссертацийым воза да 1985 ийыште Таллин оласе Йылме да литератур институтышто сайын арала, филологий наука кандидат лÿмым налеш.
МарНИИ-шке пöртылмекыже, тÿҥалме пашажым умбакыже шуя. 1990 ий гыч Сабитовым Марий кугыжаныш университетыш студент-влаклан марий фольклор ден литературым туныкташ ÿжыт.
С. Сабитов – «Айста муралтена» (1921), «Олыкмарий йомак» (1992) книга-влакын автор-составительже. Тудо тыгак моло сборник-влакымат лукташ ямдылен. Марий калык ойпого, тудын историйже, фольклор да литератур кокласе кыл шотышто ятыр статьям савыктен.
Савыктыме пашаже-влак
тӧрлаташТунемме да туныктымо паша дене кылдалтше савыктыш
тӧрлаташ- Творчество Сергея Николаева // Марий литератур: очерк, литературный портрет, эссе. Йошкар-Ола: Марий кн. савыктыш, 1994. С. 157-172.
Статья да доклад материал-влак
тӧрлаташ- А.С.Пушкин и марийское сказочное творчество (на примере “Сказки о рыбаке и рыбке”) // Финно-угристика на пороге III тысячелетия. Филологические науки: материалы II Всероссийской научной конференции финно-угроведов. Саранск, 2000. С. 451-453.
- Марийские народные песни и частушки. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 1991. 192 с.
- Некоторые итоги и перспективы изучения фольклора в Республике Марий Эл // Актуальные проблемы финно-угроведения: материалы регион. науч.-практич. конф. Бирск: БирГПИ, 2004. С. 152-158.
- Общие мотивы в фольклоре марийского и тюркского народов // Формирование, историческое взаимодействие и культурные связи финно-угорских народов: материалы III международного исторического конгресса финно-угроведов. Йошкар-Ола: МарНИИЯЛИ им. В.М.Васильева, 2004. С. 363-364.
- О периодизации марийско-тюркских фольклорных контактов // Психолог. педаг. проблемы совершенствования системы повышения квалификации: материалы науч.-практич. конф. сотрудников МИО. Йошкар-Ола: МИО, 2002. С. 60-62.
- Основные направления в изучении традиционной культуры народов Республики Марий Эл // Традиционная культура: научный альманах. 2003. № 3. С. 55-59 (в соавторстве).
- Развитие финно-угроведения в Республике Марий Эл в конце XX - начале XXI веков // Пленарные доклады X Международного конгресса финноугроведов: I часть / Мар. гос. ун-т. Йошкар-Ола, 2005. С. 55-74.
- Русские сказочные и былинные сюжеты в устном творчестве марийцев // Финно-угроведение. 2001. № 2. С. 107-111.
- Сказки луговых мари: Свод марийского фольклора. Йошкар-Ола: Мар. кн. изд-во, 1992. 368 с.
Шанчызе нерген паша-влак
тӧрлаташБиблиографий
тӧрлаташ- Иванов И. Сем. Калык ойпогым шымлыше, педагог. С.С. Сабитовын шочмыжлан – 60 ий // Ончыко., 2010. № 6. С. 152-158.
- Калык ойпогым шымла // Ончыко. 2000. № 5. С. 157.
Иванов И.Сем. Калык ойпогым шымлыше, педагог. С.С. Сабитовын шочмыжлан – 60 ий
тӧрлаташШочмо калыкнан ойпогыжо – шкешотан, сылнылык куат дене ойыртемалтше. Шергакан шÿм-чон поянлыкым ятыр шымлыше кумылаҥын лончылен. Кызытат тиде кÿлешан суапле паша умбакыже шуйна. Моло шымлыше-влак дене пырля филологий наука кандидат, доцент Силантий Сатеевич Сабитов шке суапшым шуктен шога.
Пошкырт кундем ятыр лÿман еҥым куштен. Калык ойпогым чумырымаште В.М. Васильев-Ӱпымарий, Г. Кармазин, Я. Ялкайн, С.И.Ибатов кугу пашам эртареныт. Нунын да йомакым шымлыше К.А.Четкарёвын лончылымашышт С. Сабитовлан кумылаҥдыме ÿшаным пуэныт.
Ончыклык учёный Пошкырт кундем, Нуриман районысо Педий ялыште кресаньык ешеш 20-шо июнь кечын шочын. Изиж годымак Кугу сарын тул-вÿдшö вошт эртыше сусыргышо ачажын ÿмыржö кÿрылтеш. Ава кидеш кум икшыве кодеш. Икмыняр жап гыч ешыш у еҥ, изача, толеш. Эше кок икшыве ешаралтеш. Ака, иза, шольо, шÿжар-влак дене пырля С. Сабитов ава кид-йолым куштылемдаш тыршен, сурт кокла пашам ышташ полшен.
С. Сабитов шочмо ялыштыжак калык ойпого нерген эн тÿҥалтыш шинчымашым налеш. Ешыште, пошкудо-влак коклаште эртарыме тошто йÿлам ужеш, тÿрлö мурым, йомакым колеш. Еҥ-влакын кутырымаштышт шулдыран мутат, туштат йоҥгалтыт. Шоҥгыракышт тоштыеҥ ойымат каласкаленыт. Тÿрлö оҥай модыш шарнымашеш кодын.
Юбиляр ялысе школышто тунемме пагытым порын шарна. Икымше гана школ омсам куанен почмо тат мондалтын огыл. Кандаш ий жапыште ятыр кÿлешан шинчымашым погымо. Шочмо йылме дене ойласымат утларак лывыргаш тÿҥалын. Марий писатель-влакын возымыштым йöратен лудын. Самырык туныктышо Л.И. Иманован кажне урокшо оҥайын эртен, шуко уым пален налаш, шинчымаш кугорнышко леташ полшен.
Кандашияш школым тунем пытарыме пагытыште С. Сабитовын чоныштыжо туныктышо лияш кумыл шочеш. 1965 ий кеҥежым акаж ден изаже почеш Пошкырт кундемысе Благовещенск олашке корным куча, педучилищыш экзаменым сайын кучен, студент радамыш ушна. Тыште эрвел марийын тÿрлö районла гыч толшо ÿдыр ден рвезе-влак тунемыныт, икте-весышт дене келшен иленыт, ваш-ваш порын полшеныт. С. Сабитов ныл ий жапыште шинчымашым тыршен пога. Шочмо йылмын лывыргылыкшым, шкешотан улмыжым утларак пален налеш. Тÿрлö кундемысе марий-влакын йылме ойыртемышт нерген умылен налеш. Шочмо сылнымутланат шÿмаҥеш, лудмо кумылжо вияҥеш.
Туныктышо лияш шонышо самырык тукым верч поро чонан педаго-влак тыршеныт, келге шинчымашым пуэныт. Теве Виче кундемыште шочын-кушшо Н.И. Бушкова кажне тунемшылан поро ава гай лийын, шочмо йылме ден литературым устан туныктен. Эрласе кажне самырык учитель яндарын, сылнын кутырен моштыжо манын тыршен.
Кидыш начальный класс-влак учитель дипломым налын, С. Сабитов шочмо школышкыжо пöртылеш. Но тудлан шуко жап туныкташ ок логал. Вашке салтак вургемым чиен, шочмо элнан, калыкнан тыныслыкшым аралыше-влак радамыш ушна. Ончыч Свердловск областьысе Ирбит олаште службым пел ий эртымеке, варажым тудым Азербайджан мландыш кусарат. Тыште Совет Армий радамыште кок ий утла лиеш.
Шочмо эл ончылно порысшым шуктен, 1971 ий мучаште мöҥгышкыжö пöртылеш, тÿҥалтыш школышто икшыве-влакым туныкташ тÿҥалеш. Тÿрлö мер паша кокла гычак кÿшыл школыш тунемаш пураш ямдылалтеш.
1972 ий шыже гыч тудын илышыштыже у йыжыҥ тÿҥалеш. Але веле почылтшо Марий кугыжаныш университетын шочмо йылме да литератур отделенийын студент ешышкыже ушна. Тÿрлö кундем гыч ÿдыр ден рвезе-влак кÿшыл шинчымаш нерген шонен толыныт. Вич ийысе кажне кече оҥайын, кумылым порсынлен эрта. Эр гыч тÿҥалын кечывал эртымешке лÿмлö профессор ден доцент-влакын келге шонымашан лекцийыштым колыштеш. Профессор-влак И.С. Галкин ден Л.П Грузовын, доцент-влак Г.С.Патрушев ден З.В. Учаевын шочмо йылмын вияҥ толмыж нерген ÿшандарен ойлен моштымышт С. Сабитовлан келшен. Доцент А.Е.Ивановын марий сылнымутым лончылымыжо, лыжган ойлен колтымыжо студентын кумылжым савырен.
Ончыклык фольклорист калык ойпого кружокышкат коштын, шуко уым пален налын. Тунам наука кандидат (кызыт доктор) А.Е.Китиковын вуйлатымыж почеш тӱрлӧ оҥай паша шукталтын. Калык ойпогылан кумылан студент-влак кокла гыч С. Сабитов кружокын старостыже лийын. Тÿшкан погынымо кажне вашлийме годым кÿлешан йодышым каҥашыме. Ушым пойдарен толшо самырык тукым шочмо ойпого материалым погымо да савыктыме, шымлыме нерген кумданрак пален налын. А.Е.Китиков студент-влакын чоныштышт лончылымо кумылым ылыжташ тыршен. Палыме фольклорист тылеч ончыч печатлен лукмо тӱрлӧ шымлыме паша дене палдарен. Кружокын кумылзакше-влак фольклор наукышто тÿҥалтыш ошкылым ыштеныт.
Марий университетыште сай шинчымашым погышо, калык ойпогым шымлаш кумыҥлаше С. Сабитовым 1977 ий, июль тылзыште, Научно шымлыше Марий институтыш пашаш налыт. Самырык шанчызе тыште кок ий утларак тырша, олыкмарий йомак-влакым посна том дене лукташ ямдыла, ойыртемалтше тÿсыштым шотыш налын, посна тÿшкалан шеледен чумыра. Лÿмлö шымлызе-влак И.С. Галкин, В.А.Акцорин, А.Е.Китиков тÿҥалше лончылышылан поро, кумылаҥдыше ойышт дене полшен шогат.
С.Сабитов шымлыме пашаште утларак шуаралтме, усталыкым погымо нерген шона. 1979 ий, ноябрь тылзыште, Эстон Республикын Тарту университетысе эстон сылнымут да ойпого кафедра пеленсе аспирантурыш тунемаш пура. Кажне кечын эре уым палыме кумыл дене илаш тÿҥалеш. Финн-угор йылме ешыш пурышо калык-влакын ойпогышт нерген ятыр шымлыме паша дене кумдан палыме лиеш. Руш фольклорист-влакын шымлымашыштым шуко лудеш. Шинчымашым тергыме годым аспирант келге вашмутым пуа, йодышым кумдан таҥастарен ончаш тыршыме койышыжо почылтеш.
Самырык шымлызе марий юзо йомак нерген диссертацийым возаш пижеш, лым лийде тырша. Йодыш лекме годым шанче вуйлатышыже филологий наука доктор, профессор Эдуард Лаугасте деч поро шонымашан каҥашым налеш. Кумдан палыме академик Пауль Аристэ дене кутыралтен колтымат кумылаҥдыше вий гай лийын.
С. Сабитов шуко паша жапшым университетын чыла шотыштат йöнан книгагудыштыжо эртара. Самырык шымлызе эн ондак юзо йомак-влакын шарлен толмыштым лончыла. Нуным погымо да савыктыме йодышым нергела. Сюжет шот дене йомакын тӱрлӧ лиймыжым шымлен лектеш. Сылнылык шотышто шке ойжым луктын каласа. Марий юзо йомак аршашын моло финн-угор, руш калык-влакын ойпого произведенийышт дене таҥастарыме годым икгайлыкым да ойыртемым ÿшандарен рашемда.
Аспирант С. Сабитов шымлымыж годым савыктен лукмо йомак поянлык дене гына ок серлаге, марий-влак илыме тӱрлӧ кундемлашке лектын коштеш, ятыр у калык произведенийым возен налеш, шанче пашаштыже кучылтеш. Диссертацийым мучашлен шуктымеке, тудо 1982 ий, ноябрь тылзыште, В.М.Васильев лÿмеш Научно шымлыше Марий институтыш пöртылеш. Шанче пашажын икмыняр ужашыжым савыктен луктеш. Нуно юзо йомакын ойыртемыштым почын пуат, сылнылыкыштым рашемдат.
1985 ий 11 декабрь С. Сабитовын илышыштыже посна куанле, шарналт кодшо кече лиеш. Тудо Эстон Академий Наукын Йылме да литератур институтыштыжо марий юзо йомак нерген диссертацийым чаплын арала. Академик Пауль Аристэ, первый оппонетше, марий фольклористын шымлымыжым кÿкшын акла, финн-угор калык-влакын йомакыштым келгынрак пален налаш полшышо паша манеш. Моло учёный-влакат марий фольклористын шымлымашыжын виян могыржым ончыктат. Чыла ойым шотыш налын, Учёный советь тудлан филологий наука кандидат ученый степень лÿмым пуаш ик ой дене пунчалеш.
Научно шымлыше Марий институтыш пöртылмек да шанчызе-влак ешышке ушнымек, самырык учёныйым оҥай паша вучен. М.Н. Мамаева дене коктын В.М. Васильев-Ӱпымарий витле ий утла тÿрлö кундемлаште переген погымо калык мурыжым чумырен, шкешотан, иктешлыше сынан сборникым ямдылаш кумылаҥын пижыт. Тудын чумыр муро поянлыкшым тÿткын шымлен лектыт. Калык поэзийын шомакшымат, семжымат шотыш налын, 18 ужашым палемдат. Тыгодым мо нерген ойлалтме, тÿҥ шонымаш рÿдö семын лийын. Сборникышке 241 калык мурым, 260 семым чумырымо.
1991 ийыште В.М. Васильевын «Марий калык муро – Марийские народные песни» сборникше савыкталт лектеш. Тудым шот дене, тыршен ямдылыме. Марий муро сборник-влак радамыште ик ойыртемалтше, манаш лиеш. В.М. Васильевын калык мурым погымаште кугу кумылзак койышыжо почылтеш. Шергакан муро поянлык марий да руш йылме дене савыкталтын. Моло калыкын мурпогыжым шымлыше-влак таҥастарыме шот дене В.М.Васильевын сборникше денат пайдаланен кертыт. Лÿмлö фольклористын калык мурым погымо ойыртемжым пален налына. Кажне муро почеш раш ончыктымо: тудо могай кундемыште да кунам возалтын, кö деч серен налме. В.М. Васильевын калык поэзий поянлыкше муро-влакым жанр да сылнылык шот дене лончылаш йöным ышта.
Тыге, М. Мамаева ден С. Сабитовын В.М. Васильевын погымо шергакан муро поянлыкшым посна сборник дене савыктен лукмо кÿлешан, поро паша лийын. Таче тудым шымлызе ден семмастар, туныктышо ден тунемше, писатель ден мурызо, калык ойпогылан кумылан еҥ-влак пашаштышт кумдан кучылтыт.
С. Сабитов, К.А. Четкарёвын поро пашажым умбаке шуен, олыкмарий йомак-влакым ик сборникеш чумыра, а Научно шымлыше Марий институт калык ойпого поянлык семын 1992 ийыште «Марий калык ойпого» сериеш посна книга дене савыктен луктеш. Книгашке 20 йомакым пуртымо. Нунын кокла гыч 14 йомакше янлык нерген, 20 йомакше юзо шÿлышан, 16 калык ойпого произведенийже илыш йÿла дене кылдалтын. Нуным шке жапыштыже К.А. Четкарёв, В.М. Бердников, С.И. Ибатов да молат погеныт. Автор-составитель шкежат икмыняр йомакым Куженер да Звенигово районласе марий-влак деч возен налын. Венгр учёный Э. Беке, финн шымлыше А. Генетцын погымо йомакыштымат шотыш налме.
Книгам ямдылыше ятыр йодышым рашемдаш полшышо ончылмутым возен. Эн ондак йомакым ончыкташ тÿрлö кундемыште кучылтмо шомак-влак нерген ойым лукмо. Варажым йомакым погымо да савыктен лукмо, шымлыме шотышто кумдан ойлалтеш, учёный-влакын тиде сомылышто кугу суапыштым ончыктымо. Жанр могырым йомак-влакын тÿрлö лиймышт нерген ятыр келшыше шонымашым каласыме. Йомакысе герой-влакын ойыртемле койышыштым радамлыме. Писатель-влакын сылнымут пашаштышт йомакым кучылтмышт нерген ойым лукмо. Ятыр сÿретчын, семмастарын калык ойпогылан моштен эҥертымышт шотышто мутым каласыме.
С. Сабитовын ямдылыме книга мучашысе умылтарымаш ужаш кажне йомак нерген утларак пален налаш полша. Калык ойпого произведенийын кушто, кунам, кö деч возен налмым тÿрыс рашемдыме. Йомакым серен налшын лÿмжымат ончыктымо. Тыге рашемден толмо шымлыше еҥлан сай полыш. Йомакын вашталт толмо корныжым эскерен лекташ йöным ышта. Книгам кок йылме дене – марла да рушла – савыктыме.
Калык ойпогым переген погымаштат С. Сабитов суапым ыштен шога. Тудо кажне ийын гаяк, кеҥеж жапыште, тÿрлö кундемыште илыше марий-влак коклашке лектын коштеш, калык чонышто аралалтше шергакан поянлыкым возен налаш тырша.
1990 ий, октябрь тылзын, С. Сабитовым Марий кугыжаныш университетыш пашам ышташ ÿжыт. 1995 ийыште марий йылме да литератур кафедра кокыте шелалтмек, шочмо сылнымут кафедрым вуйлаташ тÿҥалеш. Тÿрлö шöрынан пашашке чулымын ушна. Шке йырже пашам кумылаҥын ыштыше самырык туныктышо-влакым чумыра. Нунылан кÿлеш полышым пуэн шога.
С. Сабитов самырык тукымлан шочмо ойпого, сылнымутан литератур нерген лекцийым лудеш. Тунемме Удыр ден рвезе-влакым шымлыме пашашке кумылаНден шога. Нунын дене пырля тӱрлӧ кундемыш лектын коштеш. Рвезе калыкым аралалт кодшо ойпого поянлыкым чын, переген возен налаш туныкта. Фольклорист шкежат ятыр кундемыште калык муро ден такмак-влакым поген. Нуным иктеш чумырен, «Айста муралтена» сборникым (1991) савыктен луктеш. Тудо тӱрлӧ кундемысе калык лирикын ойыртемжым пален налаш полша. Вет сборникыште Марий, Пошкырт, Одо, Урал кундемласе марий-влакын 1460 муро ден такмакым радамлен пуымо. Калык мурызо-влакын усталыкыштым кумдан пален налаш лиеш.
Фольклорист «Чорай сем»" сборникым (1994) лукташат полшен. Книгашке 797 эрвелмарий муро ден такмакым пуртымо.
С. Сабитов шымлыме пашаштат куаным шижеш. Тудын шанче темыже – калык ойпого да сылнымут, шочмо калык ойпого ден моло калыкын тыгаяк материалже кокласе кыл. Нине йодыш-влак дене ятыр статьям тӱрлӧ изданийлаште савыкта. Шымлымаш пашажын лектышыж дене тӱрлӧ кÿкшытан конференцийлаште коллегыж-влакым палдара. Тӱрлӧ сынан научный, методический, тунемме книга-влакым савыкташ ямдылыме годым ÿшанле, саемдаш полшышо редактор семян тырша. Моло-влакын книгаштым, рукописьыштым рецензент семын аклаш шуко гана тудланат ÿшанен пуат.
Самырык тукымлан шинчымашын тӱрлӧ шöрынжым утларак вияҥдаш полшышо книгам шукырак ямдылыме да савыктыме шотышто эреак азаплана. Лÿмлö шымлызе да кÿшыл школышто туныктышо А.Е. Ивановын шочмо сылнымутын вияҥ толмыж нерген «Марий литератур» книгажым савыктыме годым (1993) С. Сабитов шуко тыршен, научный редакторжо лийын. Тиде книгалан студент ден туныктышо-влак таче кумдан эҥертат.
С. Сабитов почеламут сборник-влакын составительже семын палыме. Тидыже тÿҥ шотышто студент-влакын шÿм-чон вошт колтымо поэзий саскашт. Нуно Марий университетын библиотеке пашаеҥышт В.Изыкин ден Н.Спесивцева дене пырля чумырен лукмо тыгай книга-влак: «Венок Пушкину» (1999), «О любви и не только…» (2006), «Вдохновение» (2007).
Университетыште финн-угор сылнымут да фольклор кафедра пелен кок специальность дене (Фольклористика да Российысе калык-влакын литературышт) аспирант уло. Тудын гоч ятыр аспирант эртен, кумда шанче корныш тошкалын. Тиде кÿлешан пашаште С. Сабитоват тырша. Тудын вуйлатымыж почеш мемнан университетын кум выпускницыже (Иванова Э.Ю., Пенькова М. В., Сидорова М. В.) аспирантурышто тунеммышт годым диссертацийым возеныт да, сайын арален, филологий наука кандидат лÿмым суленыт.
С. Сабитовын «Ончыко» журнал дене кылже пеҥгыде. Тудо редколлегий член семын суапле пашам ышта. Журналым студент-влак радамышке шараш кугун полша. С. Г.Чавайн лÿмеш республика кöргысö рÿдö книгагудышто тудлан тауштыме поро мутым ойлат. Вет тудо кеч-кунамат кÿлеш полышым пуэн шога.
Ешыжат поро, ваш-ваш умылымо шÿлыш дене ила. Йот йылмым туныктышо пелашыже Зинаида Поликарповна дене кум ÿдырым ончен куштеныт, йол ÿмбаке шогалтеныт. Уныкажын ешым сöрастарыше йÿкшат куандара.
Силантий Сатеевич Сабитов – 2001 ий гыч Марий Эл Республикысе образованийын сулло пашаеҥже. А тений Тÿвыра, печать да национальность-влак паша шотышто министерствын пунчалже почеш «Йыван Кырля 1909-2009» шарныктыш медаль дене палемдалте, эше республикысе моло министерстве-влакын чап грамотышт дене йывыртен кугешна.
Кызыт юбиляр паша тургымышто чулымын тырша. Шижынат ыш шукто – вачымбакыже 60 ият возо. Но чонжо дене ончычсо гаяк самырык, чытамсыр, кожмак. Тудо рвезе тукымым туныктымо пашаште, калык ойпогым шымлымаште эше шуко суапым ыштен кертеш. Тазалыкше куаным кондыжо, ончыкылык шонымашыже тÿрыс шукталтше, илыш эреак кумылаҥдыше вийым, пеҥгыде ÿшаным пуэн шогыжо.
(Ончыко. 2010. № 6. С. 152-158).
Чап
тӧрлаташ- Марий Эл Республикын сулло туныктыш пашаеҥже (2001)
- «Паша ветеран» медаль (2011)
- Россий Федерацийын Туныктыш да шанче Министертвын Чапкагазше (2011)