Укшинчыш — рефлекторный последнее извержение содержимого (эвакуацийым) пагар (южгунам нылгыжшоло) гоч умшам (гоч да шушаш нер). Тӱҥ шотышто чогашыл-влакын туртымыж укшинчыш обусловливаться эртымгорно; мӱшкырвушто ужаш петырен шындыме годым тидым канен, капым лушкыдемда пагарна, мушкырна пурен почылтеш, шарлымаш илелогар, умша тошма. Чыла тиде актым торлалтын рефлекторный рӱдер укшинчыш верланыше чуяка вем. Укшинчыш молгунамсе деч ончычсо вакыкташ, толкын глотательный шупшылалтеш, шӱлышым пуаш чӱчкыдемдаш, ойырен вияҥдаш шӱвылак да шинчавӱд. Укшинчыш масса гыч шоген кодеш кочкыш годым, пагар сок, тазыла; ала ашныме шекш да моло йӧршан (вӱр, шуеш).

Укшинчыш шижалтеш годым инфекций радам (йоштек, тиф и т. п.), мокмыр (кочкыш, медикаментозный, алкоголя, наркотический), токсичный вӱр кочкыш вашталтмаш погыкым (укшичме сеҥалтын кичке, тыгак ацетонемия да йоча (шу) кугыеҥ-влак), мӱшкыран у, сырыме годым лийын, гастритах, черет язвенный (шыдын кӧра) да молат. Организмыште вещества эҥгек деч утараш радам укшичме шумаш, но чучкыдын черланен улмаш статистике вес веле чучеш. Укшинчыш керт годым тыгак лийын чот тургыжланен, фобияий, мудреч койыш-шоктышан, шолдыргышо нерв системын рӱдӧ шотлалтеш статистике (musteloidea кӱшылйамагатын пудыртен вӱр, вуйдорык чытырналтмаш, менингит и т. п.), сырыме годым лийын вестибулярный аппарат (мутлан, черет теҥыз).

Медицина областьыште, укшинчыш укшичмаш да шымлен, маныт эметология.

== Укшинчыш толмыж годым черже пагар-шоло корнышто ==
* Укшинчыш толеш статистикенет тыгай чер: гастрит, пагар нылгыжшоло да, рак желудка, орол стеноз пеҥгыде, а черланыме годым тыгак шекш калта да йымалысе тушто (чӱчкыдын — при стеноз Одди сфинктер, утарыза продуцировать йымалысе тушто да шекш калта).
* нылгыжшоло черланыме, язвенный да дуоденитвикиклатыште укшичме мӱшкыр корштымым луштараш полша.
* нылгыжшоло черланыме, язвенный да хронический гастрите гиперсекреция дене, улмыж годым кӱрылтын кислотообразование, укшинчыш керт яндар лийын пагар сок яра кочкыш. Йӱд жапыште кислота да куштылемдаш лийын корштыш чотак иземдыме кӱшеш (ок pH но).
* Гастритах, пагар чер язвенный, пагаржым аярта кайыме нерген ойлымышт годым тыге маныт, корштымым ок полшен кертеш укшичме шумаш, укшинчыш веле сырен а следствий лийын D2-рецептор-влак дофаминовый пагар.
* рак желудка укшинчыш огеш куштылемде.
* Язвенный годым вӱр йогымым, гастродуоденит эрозивный, укшинчыш дене чиялген пеледыш да нелытым керт вӱр йӧршан кофем лоҥгаш гыч лектын состояний полупереваренный вӱр.
* Вирусан годым гастроэнтеритах, укшинчыш толеш да механизмын пудыртымо годым тыгак шукырак вияҥмаш пӧлкаже токсикоинфекция моторика мӱшкырым пӱсӧ тӱҥалтыш шолышт вичкыж, лектышым кугемдаш гиперсекреция микробный токсин тыгак.
* Алиментарный годым пӱсӧ (кочкыш) гастритшижтараш тӱҥалме деч вара шагат гыч укшинчыш фактор-влак 2-6 ах патологический. Кочмо деч вара талышнымаш да пачаш-пачаш каласалтын. Оҥаралтыш кугу мӱшкыр коршта, чӱчкыдын пушкедыш, вуй корштымо да чумыр йыжыҥ кая, чумыр статистике интоксикация.
* Химий кужу гастрит годым укшинчыктымаш, виян сӱрем мӱшкырда коршташ, оҥлушко. Укшинчыш куштылгын ок кондо. 2-3 кече гыч чӱчкыдын укшинчыкта пытыш, но тиде пале-влак шотлалтеш ок тӧрлане, поснак годым кӧргыштӧ кучылтмо неле металл, шолора тудын вӱрышкыжӧ пурен да тушеч шуктен.
* Вигак укшинчыш толеш годым эре язвенный кочмо деч вара пагар чер, тудо ончычсо мелын, чӱчкыдын виян вакыкташ.
* Чӱчкыдын лиеда укшинчыш шекш черланыме годым, шу — черланымыж годым мокш. Укшинчыш дене кылдалтше прием-влакым кочкыш годым, корштышо оҥаралтыш.
* черет желчнокаменный, пӱсӧ да хронический холециститвикиклатыште, стриктураий коршта желчевыводящий укшинчыш синдромжо корным вияҥден.
* инфекций ротавирусный — тыглай паша куштылго огыл деке конден.
*Синдромжо Маллори-Вейсс укшинчыш витара виянлан шотлалтын да следствий сӱрем вӱр йога.
== Характеристикым укшинчыш ==

Палыме лийза койыш шотышто тудын шочмо амалже южо годым укшинчыш: укшинчыш вӱр (кофем але шем тӱсан массе) вӱр йоген пагар палыме лийын кертышт. Укшинчыш непереваренный кочкыш деч вара кажне гана кочкаш лектеш, орол эн чӱчкыдын стеноз мӱшкырышкыже ончыкта. Укшинчыш годым шижалтеш шол шекш-пагар рефлюксе. Степенян неле койыш-шоктыш дене:

* Койышем уке
* Кочкышым кочкын
* Шекш
* Содержимое застойный
* Шӱян
* Содержимое шол
* Кофе коса
* Вӱр лекме дене