Шолыпмут
Шолыпмут (французла parole — слово, рушла пароль) — рашемдыме пайдаланышылан гына палыме шкешотан (уникал) тиште почелалык, тудым компьютер системыш шуашлан але интервотыш ушнашлан кучылтыт.
Шолыпмут дене пайдалане информацийым аралаш несанкционированный чӱчкыдын кучылталтыт. Шотлымо системыште шуко комбинаций «пайдаланыше лӱм — шолыпмут» удостоверений пайдаланыше кучылталтеш.
Мут ышталтме гынат, шолыпмутым ок лий уло, вик, мут. Комбинаций, мутат уке улеш, але пале погаш йӧсӧ, садлан тыгай шукырак шолыпмутым предпочтительный. Южгунам арален ешартышым ыштеда шолыпмутым кучылтын, шуко шомак гыч ышталтше; тыгай шолыпмутым лӱмдашлан южгунам "шолыпмут ой".
Шымлен ончыктышаш, маныт иктаж 40 % шолыпмутым чыла пайдаланыше-влаклан ойырен, вигак нуным палаш куштылго. Лудаш куштылго пароль (123, наталия) да лушкыдо лӱдыкшылан шотлалтеш. Пароль, палыме але пеш неле тудын гай лиймекыже, утларак ӱшанле шотлалтеш. Налме вер темлалтеш южо шолыпмутым кучылтын, тип хэшым генерироватлаш MD5 шуаралтын, псевдослучайный деч SHA1 тыглай радам почеш тӱрлӧ алгоритм-влак.[1]
Шолыпмут-влакын историйышт
тӧрлаташШолыпмут-влак компьютер дене кучылталтыныт нунын икымше кечышт гычак. МУТЛАН, CTS MIT деч 1961 ийыште лийше ЭН икымше системе кокла гыч иктыже лийын. ТУДО пайдаланышын шолыпмутшым йодмашыжлан кучылто.[2]