Шот радам-влак

Марий радам

Ожно годсек марий калык марий радамым кучылтын. Кызыт жап марте эн кугу шотпал камысыр веле кодын. Кугырак шотпалым векат тыге чоҥеныт (четлыкым ончо). Марий радамым йомдараш ок лий да кучылташ кӱлеш.

Американ радам

Американ радамыште чыла кугу шотпал лӱм-влак тыге чоҥалтыт: тӱҥалтышыште латин чотмут шинча, вара тудлан супикс «-иллион» ешаралтеш. Поснаҥдыш — «миллион» мут, тиде шотпалым тӱжем (лат. mille) да шукемдыше «-иллион» супиксым ончыкта. Тыге шотпал-влак — биллион, триллион, квадриллион, квинтиллион, секстиллион да т.м. чоҥалтат. Американ радамым УАШыште, Канадыште, Кугу Британийыште, Российыште, Грецийыште да Турцийыште кучылтат.

Европо радам

Европо радам тӱняште шукырак кучылтымо. Шотпал лӱм-влак тыге чоҥалтат: латин чотмут дек «-иллион» супикс ешаралтеш, вес шотпалын лӱмжӧ (1 000 пачаш шукырак) тидынат латин чотмут гыч чоҥалтеш, такшым «-иллиард» супикс дене. Викшым манаш гын, тиде радамыште триллион почеш триллиард кая, вара квадриллион, квадриллиард да тулеч молат.

Шочмаш да вияҥмаш

Францийысе физик да математик Николя Шуке (Nicolas Chuquet) «биллион» (byllion) да «триллион» (tryllion) мут-влакым шонен луктын да шотпал-влакым 10¹² да 10¹⁸ ончыкташ кучылтен. Тиде европо радамлан негыз ыле.

Туге гынат весе францийысе математикшамыч XVII курымышто 10⁹ да 10¹² шотпал-влаклан «биллион» да «триллион» мут-влакым кучылтыныт. Тыгай радам Францийыште да Америкыште пеҥгыдемден, вара тудо американ лӱмден ыле. Ты жапыште Шуке радам Кугу Британийыште да Немыч Элыште умбакыже кучылталтын. 1948 ий гыч Франций Шуке радам (вес семынже европо радам) дек пӧртылтен.

Радам таҥастарымаш

Шотпал четлык

Шотпал	Ончыктымаш	Марий радам	Европо радам	Американ радам
1 000	10³	Тӱжем	Тӱжем	Тӱжем
10 000	10⁴	Тӱмем	Лу тӱжем	Лу тӱжем
1 000 000	10⁶	Амион	Миллион	Миллион
1 000 000 000	10⁹	Камысыр	Миллиард	Биллион
1 000 000 000 000	10¹²	Тӱжем камысыр	Биллион	Триллион
1 000 000 000 000 000	10¹⁵	Амион камысыр	Биллиард	Квадриллион
1 000 000 000 000 000 000	10¹⁸	Камысыр камысыр	Триллион	Квинтиллион
1 000 000 000 000 000 000 000	10²¹	Тӱжем камысыр камысыр	Триллиард	Секстиллион
1 000 000 000 000 000 000 000 000	10²⁴	Амион камысыр камысыр	Квадриллион	Септиллион

Тыгак ончо

Кылвер

С. Козловский. Самое большое число в мире