Григорьев, Юрий Михайлович
Юрий Григорьев (Юрий Михайлович Григорьев) (1966 шыжа 15, РСФСР, Марий АССР, Морко кундем, Тыгыде Морко ял) – марий серызе, почеламутчо, журналист, кусарыше, Марий Эл Республикын сулло журналистше (2007).
| Юрий Михайлович Григорьев | |
|---|---|
| Юрий Григорьев | |
| Шочмаш дене лӱм | Юрий Михайлович Григорьев |
| Шочын | 1966 ий 15 шыжа (58 ий) |
| Шочмо вер | РСФСР, Марий АССР, Морко кундем, Тыгыде Морко ял |
| Чап пӧлек да премий | |
Илыш корныжо
тӧрлаташЮрий Григорьев 1966 ийын шыжа тылзын 15-ше кечынже Марий АССР Морко кундем Тыгыде Морко ялеш кресаньык ешеш шочын. Шочмо ялыштыже тӱҥалтыш школым тунем пытарымеке, 1980 ий гыч Кугу Кожлаял кандашияш школышто шинчымашым погаш тӱҥалеш. Умбакыже Республикысе культурно-просветительский училищыште шинчымашым поген. Кӱшыл шинчымашым Марий кугыжаныш университетыште налын. 1922 ийыште историко-филологический факультетым пытарен.
1993 ий гыч 1999 ий марте «Кугарня» газет редакцийыште тергызелан пашам ыштен. 1999 ий гыч «Марий Эл» газетын журналистше. Печатьыште эн тӱҥжӧ республикысе тӱвыра илышым ончыкта. Юрий Григорьев возымо пашаж гыч ятыр репортаж-влакым, тӱвыра да сымыктыш пашазе нерген очерк-влакым, республикыште шындыме спектакыль нерген статья-влакым палемдаш лиеш.
Икымше почеламу аршашыже «Эрвий» альманахыште 1990 ийыште лектын. 1994 ийыште Книгам лукшо марий издательствыште «Ом ӧпкеле» сборник лектын. Юрий Григорьевын возымо ятыр почеламут-влакше «Марий Эл», «Кугарня» газет, «Ончыко» журнал лаштыкеш печатлалтыт. 2008 ийыште ош тӱням «Шӱдыр корно» кокымшо почеламут сборникше ужын. Муро-влакым воза. Л. Пиранделлон «Человек, зверь и добродетель» пьесыжым марий йылмыш кусарен. Южо газет материалже Ю. Михайлов, Г. Йӱран псевдоним дене лектеш.
Усталык корныжо
тӧрлаташИзи годсек пӧртӧнчык але капка ончык лектын йӱр йӱрмым эскерен ончен, телым модмо годым лум луммым, пӧршан шогалше пушеҥгым эскерен ончен. Илышын моторлыкшо мучашдыме улмыла чучын. Кугу Кожлаял школышто марий йылме да сылнымутым Александыр Иванович Иванов туныктен. Йоча кумылым пеш умыылен моштышо айдеме. Урокым тӱрлӧ йӧн ден эртарен. Икана пеш оҥай пашам пуыш: «Тунемше-влак, те сочиненийым возышаш улыда. Тыге темлем: кӧ ава нерген сай почеламутым воза – сочинений семынак аклем да «визытан» але «нылытан» отметкым шындем», – шарналта Ю. Григорьев. Тыге ава нерген почеламут шочын. Икымше почеламут тыге йоҥга:
Мыйын авам пашаче,
Поро, сай ӱдырамаш.
Тудын кугу пайрем таче.
Жап пӧлекым ямдылаш.
Козыргалше тудын кидше
Пашалан уста тугай.
Кеч-могае неле лийже,
Эре ончылно авай.
Тиде почеламут ош тӱням литкружокын пырдыжгазетыштыже ужын. Тышеч тӱҥалеш вияҥаш сылнымут памашыже. Тылеч вара почеламутшо-влак «Ямде лий», «Колхозная правда» газетлаште кояш тӱҥалыт. 1981 ийыште 8-ше классыште тунемше Юрий Григорьевым сылнымутым йӧратыше-влаклан погынымашке ӱжыктеныт. Сылнымут мастар, поэт, Марий Элын сулло журналистше Геннадий Михайлович Бекешевын да лӱмын лончылаш полшаш ӱжмӧ Гании Газизович Гадиатовын поро ойышт, полышышт самырык йочам кумылаҥден. Тунам Йошкар-Ола поэт кӱкшӧ акым пуэн коден, умбакыжат возаш да возаш – тыгайрак тыланымаш йоҥгалтын.
Школ деч вара ( Марий кугыжаныш университетын марий филологий пӧлкаштыже 1987–1992 ийлаште тунемын) почеламут-шамычым самырык-влакын сылнымут пашашт дене чумырен, «Эрвий» альманахыште ик гана веле огыл савыктыме. Тидыже адакат Г.Г. Гадиатовын полшымыжлан кӧра лийын. Тудо тунам книга издательствыште ыштен. А вара тыге лектын: Гани Газизович эсогыл шкеак, Юрий Григорьевичын почеламут-влакшым чумырен, книгам савыкташ темлен. Марий книга издательствын идалыкаш планышкыжат шкеак пуртен. Тыге тиде поро поэтын полшымыж дене 1994 ийыште вичкыж мелна гай «Ом ӧпкеле» икымше почеламут сборникше савыкталт лектын.
Чаманаш логалеш, вараже Гани Гадитов ты тӱня дене чеверласыш. Шагал огыл ийлан Григорьевын сылнымут пашаже чыганен шогале. «Амалже шуко. Возымаште пеш шуко жапым журналистикылан, «Марий Эл» газетлан ойыраш логалеш. Но пытартыш ийлаште ала-можы угыч чоным поэзийыш савырале. Тыге кодшо ийын (2007) «Мыйын корно икте», «Йӧратенам», тений (2008) «Марий Эл» газетыште «Илем шарнен мый тудо жапым» почеламут-влак ош тӱням ужыч».
Шагал огыл почеламутышто «иктешлыше образым» кучылтеш. Тидыже поэзийлан йоҥгалташыже, шулдыраҥашыже йӧным ышта.
2008 ийыште эше ик почеламут шочо, «Шӱдыр корно» маналтеш. Тыште чын искусствын илышыште верже нерген пеш кумда темым тарватыме. Творчестве дене кылдалтше еҥым пеш ӱлыкшын аклат. Но чын, виян творчестве садак курымешлан историеш кодеш. Ты ийыштак «Шӱдыр корно» лӱман сборник лектеш.
Кусарыме паша
тӧрлаташЮрий Григорьев шкенжым кусарыше семын терген онча, руш поэт А.С.Пушкинын «Я помню чудное мгновенье», «Я вас любил» почеламутлам кусарен. Л. Пиранделлон «Человек, зверь и добродетель» пьесым кусарен.
Муро-влак
тӧрлаташЮ.Григорьев муро-влакым воза. 2008 ийыште лекше «Шӱдыр корно» почеламут сборникыштыже «Муро, муро, шергылт, йоҥго» ужашым ойырымо. Тушко тыгай муро-влакым погымо: «Ом ӧпкеле», «Ондалаш шоненам шке чонемым», «Мондалтше ял», «Ит мондо», «Авай, куптырет гыч ужам», «Илем шарнен мый тудо жапым», «Чурийвылыш – пызлыгичке», «Йӱксӧ ӱдыр», «Тошто йолгорно», «Мыйын – чон шепка гай Морко вел», «Эх, Тыгыде Морко», «Мом шонаш, мом шорташ, ойгыраш?!».
«Мондалтше ял» почеламутын шкешотан историйже уло. Эре йодыт:
– Юрий Михайлович, ялыштыда тендан шочмо суртда уке мо, вет тыште пустаҥше сурт олмо нерген возеда, йодыт. А мыйже манам, шочмо Тыгыде Морко ялыште суртна уло. У пӧртым чоҥымо. Шке почеламутыштем мый иктешлыше образым кучылтынам, вет марий яллаште мочол шуко пуста пӧрт-влак улыт! Нуным чон коржын ончен, эсогыл мурым возенам».
Тӱҥ произведенийже-влак
тӧрлаташ- Чыныште ӱшан; Угыч пӧртылам; Муро: почеламут-вл. // Эрвий. Эр пеледыш. Йошкар-Ола, 1990. С. 93–94.
- Йӧратымаш – кумыл сескем: почеламут-вл. // Ончыко. 1993. № 5. С. 104–106.
- Ом ӧпкеле: почеламут-вл. [Не обижусь: стихи]. Йошкар-Ола, 1994. 32 с.
- Кожым утарымаш: йомак-пьесе // Кугарня. 1995. 15 дек.
- Мыйым уда койыш авалтен...; Мыйын корно икте...: почеламут- вл. //Ончыко. 1996. № 5. С. 71–74.
- Эрталше курым-влак лондемышке ончем; Но мый шонем тыге илаш...: почеламуг-вл. // Ончыко. 2000. № 9. С. 17–19.
- Тыйым ужмеке гына; Шупшале... рвезе жап; Мыняре ий: почеламут-вл. // Мурйогын: почеламут аршаш. Йошкар-Ола, 2003. С. 14–16.
- Чонемже поро, сай лиеш; Илем шарнен мый тудо жапым...: почеламуг-вл. // Ончыко. 2007. № 8. С. 70–72.
- Шӱдыр корно: почеламут-вл. [Звёздный путь: стихи]. Йошкар-Ола. 2008. 88 с.
Илышыже да творчествыже нерген литератур
тӧрлаташ- Егоров В. Морко вел гыч эшеат кок Юрий // Марий Эл. 1995. 5 окт.
- Белкова С. Шонымаш ден шижмаш икгай годым // Марий Эл. 1999. 17 нояб.
- Белкова С. Илыш тыйым ондала гын... // Марий Эл. 2007. 25 дек.
- Йомшэр В. Усталыкше – памаш вӱдын шерже // Марий Эл. 2008. 21 март.
- Антонова Р. Такырталын корным поэзий курыкыш // Ончыко. 2008. № 2. С. 120–123.
Чап
тӧрлаташ- Марий Эл Республикын Тӱвыра, савыктыш да калык паша шотышто министерствын Чапкагазше (2006).
- Марий Эл Республикын сулло журналистше (2007).