Китиков, Александр Ефимович
Александр Ефимович Китиков (1929 пургыж 28, Марий автоном область, У Роҥго кундем, Якайсола ял – 6 сӱрем 2013, Йошкар-Ола) – марий йылмызе, шанчызе, профессор, фольклорист, филологий шанче доктор (1992), Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже (1989).
| Александр Ефимович Китиков | |
|---|---|
| Шочын: | 1929 ий 28 пургыж (95 ий) |
| Шочмо вер: | Марий автоном область, У Роҥго кундем, Якайсола ял |
| Колен: | 2013 ий 6 сӱрем |
| Колымо вер: | Йошкар-Ола |
| Эл: |
 Совет Ушем Россий |
| Шанче алан: | йылмызе, фольклорист |
| Паша вер: | В.М. Васильев лӱмеш йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институт |
| Шанче степень: | филологий шанче доктор |
| Шанче чап лӱм: | профессор |
| Пале лиеш кузе: | «Пословицы и поговорки финно-угорских нардов Поволжья и Приуралья» |
| Чап пӧлек да премий |
 Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже (1989), Марий Эл Республик Виктерын Чапкагазше (1999) |
| Кышкар:Аҥа/Викицитатник | |
Илыш корныжо
тӧрлаташ1936 ийыште Кугеҥер шымяиш школыш тунемаш каен, вара Роҥго школышто тунемын. 1948 ийыште И.С. Галкин дене Ленинградысе университетын Восточный факультетышкыже марий отделенийыш каят. Тунам тушко тунемаш пурышо шагал лийынат, тиде отделенийжым почынат огытыл. Сандене кибернетика пӧлкашфизика дене экзаменым куча, но тунемаш огеш код.
1949 ийыште Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогике институтын историй-филологий факультетышкыже тунемаш пура да 1953 ийыште пытара.
1954 ийыште Роҥго кыдалаш школышто марий да руш йылмым туныкташ кая, тиддеч вара кок ий просвещений министерствыште марий йылме да литератур дене методистлан ышта.
1962-1969 ийлаште Марий радио ден телевидений комитетыште йоча да молодежь передачылаште редакторлан ышта.
1969 ий 1 ноябрь – В.М.Васильев лӱмеш Йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институтышто (МарНИИЯЛИ) пашам ышташ тӱҥалеш.
1971 ийыште Тарту университетыште марий калык тушто дене кандидатлык диссертацийым арала.
1978 ий – Йылмым, сылнымутым да эртыкым шанчын шымлыше марий институтын фольклор ден искусство секторын вуйлатышыже.
1980 ий – Йылмым, сылнымутым да эртыкым шанчын шымлыше марий институтын Ученый секретарьже да 1985 ий мучаш марте пашам ышта.
1992 ий – Москосо Тӱнямбал литературын Ученый Советыштыже "Пословицы и поговорки финно-угорских народов Поволжья и Приуралья (сравнительное исследование)" теме дене докторский диссертацийым арала.
Шанче пашаже-влак
тӧрлаташ- Марийские народные загадки / сост. А.Е. Китиков. Йошкар-Ола, 1967. 184 с.
- Китиков А.Е. Марийские народные загадки: монография. Йошкар-Ола, 1973. 180 с.
- Китиков А.Е. Своеобразие пословиц и поговорок финно-угорских народов Поволжья и Приуралья. Йошкар-Ола, 1989. 176 с.
- Китиков А.Е. Марийские народные приметы. Йошкар-Ола, 1977. 224 с.
- Китиков А.Е. Фольклорым кузе погаш – Как собирать фольклор. Йошкар-Ола, 1978. 42 с.
- Китиков А.Е. Калыкмут. Йошкар-Ола, 1981. 119 с
- Ученый-патриот К.А. Четкарев / материалым А.Е.Китиков ямдылен. Йошкар-Ола, 1985. 20 с. Библиогр.: с. 19–20.
- Китиков А.Е. Марийские народные приметы. Йошкар-Ола, 1989. 286 с.
- Китиков А.Е. Марий калык модыш – Марийские народные игры. Йошкар-Ола, 1990. 60 с.
- Китиков А.Е. Марий калыкмут мутер – Словарь марийских пословиц и поговорок. Йошкар-Ола, 1991. 335 с.
- Китиков А.Е. Ӱдырсий – Девичье угощение. Йошкар-Ола, 1993. 40 с.
- Китиков А.Е. Модыш - уш погыш: Марий калык модыш-влак. Йошкар-Ола, 1993. 72 с.
- Научное наследие фольклориста К.А. Четкарева / сост. А.Е. Китиков; ред. С.С. Сабитов. Йошкар-Ола, 1993. – 78 с. (Вопросы марийского фольклора и искусства; вып. 10).
- Китиков А.Е. Йӱкын да шке келыштарыме ӱзгарын полшымышт дене игечым палымаш // Ончыко. 1999. № 2. С. 171-173.
- Китиков А.Е. Йоча модыш шотлеммутын сылнылык тӱняже // Ончыко. 2003. № 1. С. 185-190.
- Китиков А.Е. Калык ойлымаш – йомын кодшо жанр // Ончыко. 2003. № 6. С. 171-177.
- Марий калык ойпого: калыкмут-влак – Свод марийского фольклора: пословицы и поговорки / сост. А.Е. Китиков. Йошкар-Ола, 2004. 208 с.
- Китиков А.Е. Пословицы и поговорки финно-угорских народов. Йошкар-Ола, 2004. 336 с.
- Марий калык ойпого: марий калык тушто-влак – Свод марийского фольклора: марийские народные загадки / сост. А.Е. Китиков. Йошкар-Ола, 2006. 432 с.
Шанчызе нерген паша-влак
тӧрлаташ- Бурков Л.Н. Погыжо – калык ойпогышто // Ончыко. 2009. № 2. С. 146–148.
- Шабдарова Л.Е. Якайсола ялын лӱмлӧ шочшыжо // Ончыко. 2014. № 2. С. 65–70.
Чап
тӧрлаташ
«Паша ветеран» медаль (1989).- Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже (1989).
