Лумӱдыр

Лумӱдыр (руш. Снегу́рочка) — У ий пайремысе персонаж, Йӱштӧ Кугызан уныкаже. Марий тӱвыраш руш йомак-влак гыч логалын. Славян калыкын Лумӱдыр Йӱштӧ Кугыза да Шошын шочшыжлан шотлалтын.

В. М. Васнецовын «Снегурочка» сӱретше (1899)

Илыш корныжо

Руш калык йомакыште лум гыч ыштыме ӱдыр нерген ойлалтеш. Кузе коча ден кова лӱм ӱдырым ыштеныт, а тудо илыше еҥыш савырнен. А. Н. Афанасьев «Поэтические воззрения славян на природу» шанче пашаштыже 1867 ийыште Лумӱдыр нерген йомак-влакым шымлен. 1873-ше ийыште А. Н. Островский "Снегурочка" лӱман пьесым воза. Тыште Лумӱдыр (Снегурочка) Йӱштӧ Кугыза (Дед-Мороз) ден Мотор Шошын (Весна-Красна) ӱдыржӧ семын ончыкталтеш. Ош ӱпан, чурийже ош тӱсан, кандалге-ошо вургемым чиен, мотор упшым упшалын. Кече юмылан (Ярило) кумалме годым ӱдыр кола. Но тӱҥалтышыште пьесе калыклан келшен огыл. 1882 ийыште Н. А. Римский-Корсаков "Снегурочка" пьесе почеш тыгай лӱманак оперым шынден. Кугу пагалымашым сулен. Умбакыже, XIX курым мучашште — XX курым тӱҥалтышыште Лумӱдырын образшым У ий пайремлан ямдылыме сценарийыште кучылтыныт да шыҥдареныт. Революций деч ончыч Лумӱдырын фигуркыжо-влакым у ий кожыш сакаленыт, ӱдыр-влак тудын вургемжым чиеныт, йомак, пьесе да опера гыч южо ужашым кучылтын, пайремлаште модышым ончыктылыныт. Тудо жапшыте Лумӱдыр пайремым вӱден огыл. Кызытсе сынжым Лумӱдыр 1935 ийыште, Совет Ушемыште налын. Тунам кӱшычын У ий пайремым пайремлаш темленыт. Лумӱдыр Йӱштӧ Кугызан уныкаж семын тудлан йоча-влак дене кутыраш, модаш полша. Йӱштӧ Кугыза ден Лумӱдыр пырля икымше гана 1937 ийыште москосо Ушем Пӧртыш кож пайремыш толыныт. Сар деч вара Лумӱдыр Йӱштӧ Кугыза деч посна у ий пайремыш огешат тол.

Тидым палаш оҥай

• Совет Ушемыште ыштыме икымше сӱретлаште Лумӱдырым изи ӱдыр семын сӱретленыт. Вара гына тудым кугу ӱдыр семын ончыкташ тӱҥалыныт.

Тыгак ончо

• Йӱштӧ
• У ий пайрем