Дудина, Зоя Михайловна: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
77 корно:
== З. Дудина нерген критике ==
=== Галина Бояринова. "Куанышым, куэм ӧндал..." Зоя Дудинан лирикыж нерген ===
Кажне айдемылан шке шочмо ялже, кундемже, элже моткоч шергакан. Поэтлан гын тиде чоным лыпландарыше, творческий вийым пуэн шогышо, юзо шӱлышан вер. Зоя Дудинан лирикыштыжат тиде теме рӱдӧ семын пал-дырна. Поэтессылан марий Эл тиде «муро чон», «пӱнчеран куэр», «канде Какшан», «сывын гай пасу», «мӱй таман памаш», «тыныс мланде». А Марий Элын эн шерге лукшо, мутат уке, – Шернур – «шере нур». Тыште ончыкы-лык поэт шулдырым налын, поэзий каваш чоҥешташ вийым поген.
Лирический геройлан тыште, Шернурышто, чылажат лишыл: в¢дшат тудлан мӱй таман, пасу ден олыкшат мӱй шудо дене поян, шочмо калык, пошкудо ден родыжат «мӱкш тӱня» гыч лекше улыт. Каласыман, поэтын лирикышты-же мӱкшын образше чӱчкыдын палдырна. Тидат, очыни, арам огыл. Вет мӱкшым марий калык саклен, тудым юмын кайык семын ужын. З. Дудинан поэзийыштыже тиде «кайык» Юмо шӱлышым шыҥдарыше образыш савыр-нен. Арам огыл поэт канде кавам «торасе ава» манеш. пӧрдшӧ мланде тудлан – «торасе кова», Оно вӱд – «поро ача», пушеҥге, пеледыш – «иза ден еҥга». Шернур лирический геройлан – «кугезе нур», «мӧр олыкан», «шӧр шудан».
Нур ден пасун образыштат З. Дудинан поэзийыштыже кумдыкым ик-тешлыше семын палдырнат, нуно лирикыштыже йошкар шӱртӧ семын шуй-налтыт: «ӱмыр аҥа», «кугезе нур», «шере нур» да т.м.
Поэзийыштыже «ший» эпитетат чӱчкыдын коеш, тудо яндарлыкым, волгыдым шара. Поэтлан шочмо калыкше – ший калык. Тудо «паша, эрык кумыл ден поро лӱм-нержым сулен».
Шернур кундемыште шочын-кушшо, марий калыкым чапландарыше лӱмлӧ ен-влак нерген поэт кугешнен ойла. Одо жанр деке лишыл шогышо почеламутлаште Зоя Дудина В. Макаров, В. Мочаев, З. Ермакова нерген воза, нуным мокта, молан манаш гын, кӱкшӧ лӱмыштым нуно паша дене суленыт. Иктышт мер пашаште (В. Мочаев), весышт мер да шанче кӱкшытыштӧ (В. Макаров) чолгалыкым ончыктеныт, кумшышт гын акрет годсо мастарлыкым арален коденыт, тудым кызыт моштен кучылтыт да шарен шогат. Тыге Шер-нур вел кидмастар-влаклан (Л.Веткина, Н. Маркина) лӱмынак возымо поче-ламут шочын. Туныктымо пашаште лым лийде тыршыше-влакланат поэт чон мутшым муын (З. Шабалина, З. Ермакова).
Пытартышышт нерген посна мутым лукташ уто огыл. Изи икшывылан икымше туныктышо – илыш корныш вӱден луктын шогалтыше айдеме. Ту-дын ласкалыкше, шымалыкше йоча чонеш илана. Тиде ончыкылык илыш саска пеледаш пыштыме нӧшмӧ дене икгай. Могай «мландыш» тудым ӱдет, тугай «кушкылым» куштет. Зоя Дудинан икымше туныктышыжо З. Шабали-на лийын.
Зинаида Васильевна Ермакова гын ончыкылык поэтым куштен манын кер-тына. Уста туныктышо марий йылме, сылнымут деке ш¢ма‰ден шоген, творческий корныш шогалаш кумылаҥден.
== Негыз ==
Писатели Марий Эл: биобиблиогр. справочник. Йошкар-Ола, 2008. С. 207-209.
| |||