Дудина, Зоя Михайловна: версий-влак коклаште ойыртем
Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
Тӧрлымашын возен ончыктымашыже уке |
|||
1 корно:
'''Зоя Дудина''' (Зоя Михайловна Дудина) ({{Шочын|1962|11|
[[Файл:Дудина.jpg|мини|thumb|right|Зоя Михайловна Дудина]]
== Илыш да
Зоя Михайловна Дудина (Глушкова) [[1962]]-шо ийыште [[4 ноябрь]]ыште [[Шернур район]] Марисола Купсола ялеш шочын. Поэт да киноактер [[Йыван Кырля|Йыван Кырлян]] шочмо мландыштыже кушкын шуаралтын. <br />
Ачаж ден аваже «Марисолинский» совхозышто пашам ыштеныт, куд икшымым ончен куштеныт йол ӱмбак шогалтеныт.
[[1970]]-ше ийыште Марисола школышко тунемаш каен. Икымше почеламутшым лу ияш «Ший оҥгыр» кружокыш коштмыж годым возен. Тиде кружокшым З. В. Ермакова , Марий Эл Республикын
[[1980]]-ше ийыште З. М. Дудина университетын руш да марий отделенийышкыже тунемаш пурен. Тыштат тудо литературный кружокыш коштын, «Рия-Рия» фольклорный ансамбльыште участвоватлен. <br />
[[1985]]-ше ийыште Марий книга издательствыште пашам ышташ
[[1995]]-ше ийыште лекше «Марисолан мут сылныже» сборникше икымше гана школ да студент жапыште возымо почеламутшо-влакым савыктен. <br />
[[1998]]-ше ийыште декабрь тылзыште «Мый шкежат суксо омыл…» икымше книгаже
[[2000]]-ше ийыште
▲икымше книгаже лектын. А [[2000]]-ше ийыште тиде книгалан [[Финн кундемысе Кастрен лӱмеш ушем]] Зоя Дудиналан сылнымут премийым ойырен. В. Абукаев-Эмгак тиде книга нерген тыгерак каласкален: «Шулыкан, эсогыл ойган лирика, чон коржман, аван икшывым йӧратыме азап, тыгодым нимучашдымын илышым йӧратымаш – теве мо кышкарен калыплалтеш Зоян поэзийыштыже … Келгытым, образым, философийым Зоя Дудина книгаштыже ятыр муаш лиеш. Да тудын ик почеламутшо весыжым ешара, шуя, эше келгемда. Чумыр ончымаште пӱтынь сборник ик шӱлышан поэмыла лудалтеш, йонгалтеш…»<br />
Зоя Дудина кумшо книгаже [[2004]]-ше ийыште лектын. Тиде почеламут аршаш марла да рушла вариант дене савыкталтын. Поэтессан книгаже руш да моло родо-тукым йолташыже-влаклан
▲[[2000]]-ше ийыште Марий книга издательствын полшымыж дене Зоя Дудина кокымшо книгаже «Колыштса шӱшпык чон шортмем» лектын. Тиде почеламут аршаш кок ужашлан шелалтеш. Икымше ужашыже шочмо калыклан, яллан, вер-шӧрлан полеклатын. А кокымшо ужаш йӧратымаш лирика семын лектын. Тиде муро аршашыштыже Зоя Дудина курымашлык темым таравата – илыш да колымаш, йӧратымаш да ужмышудымаш, айдеме кокласе тыглай огыл кыл нерген каласкала. Пӱсӧ шижмаш, велыжан-велыжан ойсавыртыш-влак лудшын чоным сымыстарат. <br />
Тыгак
▲Зоя Дудина кумшо книгаже [[2004]]-ше ийыште лектын. Тиде почеламут аршаш марла да рушла вариант дене савыкталтын. Поэтессан книгаже руш да моло родо-тукым йолташыже-влаклан полек семын лийын. Почеламутым рушлаш Анатолий Спиридонов кусарен. <br />
Зоя Дудина уым кычалмыжат поэзийыштыже шижалтеш. «Саликалан малтыме муро»
▲Тыгак поэтессан творчествыштыже кумда верым кусарыме дене кылдалтше паша налын шога. Тудо «История марийского народа», «Этнография марийского народа» книгам кусарен. [[Пушкин, Александр Сергеевич|А. С. Пушкинлан]] 200 ий темм лумеш «Сказка о рыбаке и рыбке» йомакшым марлаҥден. Тидланат Кастрен лӱмеш ушем премий дене палемден. [[2003]]-шо ийыште руш поэт Н. Заболотцкийын шочмыжлан 100 ий темме лӱмеш витле наре почеламутшым кусарен.<br />
▲Зоя Дудина уым кычалмыжат поэзийыштыже шижалтеш. «Саликалан малтыме муро» С. Элембаеван ӱдыржылан пӧлеклалтеш. Ончалаш гын, марий малтыме муро пеш шагал. А. Китиков латкум муро нерген гына ойла. Садлан тиде жанрым ятыр вияҥдыман. Ош Кугу Юмылан пӧлеклыме циклым шерын лекташ гын , тыштат уым кычалме шижалтеш. Ты марте тидым ниго шерын огыл. Н. С. Попов кумалтыш мутлан эҥертен кажне Юмылан почеламут-влакым возен. Нуно тыгак ийдалык мучко толын шогышо пайрем негызеш возалтыныт. <br />
Зоя Дудина поэзийыштыже содержаний да сылнылык шотышто моткоч кумда мастарлыкым ужына. Тидын поэзийже вияҥ – палдыме каваште кӱдырчым кӱдыртыкта, ложгышо йӱран игечыште чевер кечым ужыкта, кулеш гын, илышым тоен пышта, а колышым шӱгар гыч кынелта. А чыла тидым шке шӱм-чон вошт колтыде сераш огеш ок лий. Чын, курымашлык тема: илыш – колымаш, йӧратымаш – ужмошудымаш, поро – осал, ошо – шеме – эрелан айдемым терген-терга да тергаш туҥалеш. Тидым кажне айдеме чон вошт колта, но чыла поэзийым тыге ыштен моштышо поэтшат шагал. <br />
Зоя Дудина поэзийыштыже Аван, Ӱдырамашын яндар, но вургыжшо, тыматле, но коржшо, кугешныше, но вийдыме, виян, но поръеҥ огыл шӱм-чонжо, мутат уке, ик тӱҥ верым налеш. Тидын деч посна вес темымат кумдан почеш. Ик тыгай шерге теме – шочмо кундем, ял, ача-аван суртшо. Йӧратымаш лирикат изи огыл верым налеш. Поэтесса пӱртусым ямжымат ужын мошта, тудым сӱретлаш сылне чиям муэш. <br />
36 ⟶ 35 корно:
15. Ида шылтале шӱлыкемлан верчын: почеламут-влак // Ончыко. 2003. 6 №. С. 3 – 7.<br />
16. Авий дене пырля: почеламут-влак // Ончыко. 2005. 3 №.<br />
17. Марий сылнымут аршаш: кугурак классыште тунемше-влаклан / Г.Н. Бояринова ден С.П.
==Кусарыме пашаже-влак==
48 ⟶ 47 корно:
# Йогыланаш ит пу чонетлан: Руш поэт Н. Заболотскийын шочмыжлан 100 ий вашеш // Ямде лий. 2003. 3 май.
# Вис-вис эл: ХХ курымысо руш поэзийын классикше Н. Заболоцкийын шочмыжлан – 100 ий // Кугарня. 2003. 25 апр.
# Мыйым куштыш пӱртӱс шыде
== Илышыже да
1. Белкова С. Палыме лийына: Музыка да сылнымут // Марий Эл. 1994. 16 нояб.<br />
2. Григорьева Л. Поэзий – нимучашдыме корно // Ямде лий. 1999. 20 нояб. <br />
63 ⟶ 62 корно:
11. Галина Бояринова. "Куанышым, куэм ӧндал..." Зоя Дудинан лирикыж нерген
== Зоя Дудина нерген радио да телевидений
# Маргарита Медикова. Поэзий аршаш: Авий ден пырля. – Марий телевидений, - 1998.
| |||