Семлызе
(Семыше гыч колтымо)
Семлызе (лат. compositor «чоҥышо», «погышо») — семым возышо веле огыл, сем композицийым чоҥышо айдеме. Вет семым возымо годым сем теорийым шотыш налыт, тушто шке правиле-влак улыт. А семмастар семым шокта гына. Тугеже семлызым семмастар лӱмдаш лиеш. Семлызе пашам шукташлан гармоний, полифоний, оркестровкым палыман; иктаж могай семӱзгар дене шоктен моштыман, мутлан фортепиано дене (фортепиано сем шижмашым саемда, пашаште полша). Тиде семӱзгарын кумда диапазонжо неле партитур-влакым йоҥгалтараш йӧным пуа. Импровизаций моштымаш у сем-влаклан шочаш йӧным пуат. Опытым погымо дене семлызе-влак тӱрлӧ жанрыште ик семын сайын пашам ыштен кертыт. Классик-влакын семыштым шымлыме годым семлызын шке сем йылмыже, возымо ойыртемже шочеш.
Тидым палаш оҥай
тӧрлаташ- Манеш-манеш почеш, Сальери семлызе Моцартым аяртен пуштын.
- А.С. Грибоедов серызе да дипломат шке жапыштыже семлызе семын чапланен: кок вальсым возымо дене кугу пагалымашым сулен.
- Чюрлёнис лӱман семлызын ушыжо пудыраҥын. Тыгай-влаклан эмлымверыштак колен.
- Игнацы Ян Падеревский семлызе Польшын премьер-министрже лийын, Верди - депутат; Берлиоз ден Вагнер революцийлаште кредалыныт.
- Джон Кейдж семлызе «4′33″» пьесыж дене чапланен. Ныл минут, кумло кум секунд жапыште тиде пьесыште ик йӱкат ок йоҥгалт.
- Чӱчкыдын мутлан семым келыштарымаш семлызе пашалан шотлалт ок керт, тыште семлызе технике ок кучылталт. Тыге, бард-влак семлызе огытыл.
Марий семлызе-влак
тӧрлаташ- Иван Ключников-Палантай
- Яков Эшпай
- Дмитрий Кульшетов
- Андрей Эшпай
- Валерий Кульшетов
- Сергей Маков
- Вениамин Захаров
- Павел Калягин
- Тимофей Петухов
- Вячеслав Осипов
- Валерий Садретдинов
- Константин Зайнетдинов
- Евгений Волков
- Иван Егоров
- Алексей Яшмолкин
- Валерий Тихонов
- Эрик Сапаев
- Юрий Бурдаков
- Мефодий Петров
- Ион Кузьмин
- Виталий Алексеев
- Николай Изергин
- Анатолий Куклин
- Влад Николаев
- Михаил Кузнецов
- Валерий Семёнов
- Игорь Ванюков
- Александр Речкин
- Филимон Иванушкин
- Владислав Куприянов
- Юрий Евдокимов-Тойварс
- Станислав Шакиров
- Владимир Юшкин