Дудина, Зоя Михайловна: версий-влак коклаште ойыртем

Контентым кораҥдыме Контентым ешарыме
иТӧрлымашын возен ончыктымашыже уке
17 корно:
|пелаш =
|йоча-влак =
|чап пӧлек да премий = [[Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже]] (2000), [[М.А. Кастрен ОбществынОбществе премийжепремий]] (2000), [[Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премий]] (2013), [[Н. Лесков лӱмеш премий]] (2015)
|Commons =
}}
[[Файл:Виталий Шапкин ден Зоя Дудина.jpg|thumb|273px|Виталий Шапкин ден Зоя Дудина. 2017 ий кылме.'' <br /> Н. Любимовын фотосӱретше.'']]
'''Зоя Дудина''' (Зоя Михайловна Глушкова) ({{Шочын|1962|11|3}}, [[РСФСР]], [[Марий АССР]], [[Шернур кундем]], [[Купсола (Марийсола ял шотан илем)|Купсола]] ял) [[марий]] [[серызе]], [[почеламутчо]], [[журналист]], [[кусарыше]], [[Россий Серызе влак ушем]]ын йыжъеҥже (2002), [[Россий Журналист-влак ушем]]ын йыжъеҥже (2009), [[Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже]] (2000), [[М.А. Кастрен ОбществынОбществе премийже|М. А. Кастрен Обществын премийжынпремий]]ын лауреатше (2000), «Марий Элын идалыкысе книгаже» конкурсын лауреатше (2006, 2008, 2018), [[Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премий|Марий Эл Республикысе С. Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премий]]ын лауреатше (2013), [[Н.Лесков лӱмеш премий|Н. Лесков лӱмеш премий]]ын лауреатше (2015).
== Илыш корныжо ==
 
32 корно:
1980-шо ийыште Зоя Дудина [[Марий кугыжаныш университ]]етын руш да марий филологий пӧлкашкыже тунемаш пурен. Тыштат тудо сылнымутым серен, «Рия-Рия» фольклор ансамбльыш коштын.
 
1985-ше ийыште Марий книга издательствыште пашам ышташ тӱҥалын. 2005—20142005–2014 ийлаште «Марий Эл» газет редакцийыште сылнымут йодышым вӱден, 2014—20152014–2015 ийлаште Я.Эшпай лӱмеш Марий кугыжаныш филармонийыште сылнымут да драматургий йодышым виктарен. Кызыт сулен налме канышыште.
 
1995-ше ийыште лекше «Марисолан мут сылныже» сборникыште икымше гана школ да студент жапыште возымо почеламутшо-влакым савыктен.
 
1998-ше ийыште декабрь тылзыште «Мый шкежат суксо омыл…» икымше книгаже савыкталтын. А 2000-ше ийыште тиде книгалан [[Финн кундемысе Кастрен лӱмеш ушем]] Зоя Дудиналан сылнымут премийым кучыктен. В. Абукаев-Эмгак тиде книга нерген тыгерак каласен: «Шӱлыкан, эсогыл ойган лирика, чон коржман, аван икшывым йӧратыме азап, тыгодым нимучашдымын илышым йӧратымаш теве мо кышкареш калыплалтеш Зоян поэзийже … Келгытым, образым, философийым Зоя Дудина книгаштыже ятыр муаш лиеш. Да тудын ик почеламутшо весыжым ешара, шуя, утыр келгемда. Чумыр ончымаште пӱтынь сборник ик шӱлышан поэмыла лудалтеш, йоҥгалтеш…».
 
2000-ше ийыште спонсор-влакын полшымышт дене Зоя Дудинан «Колыштса шӱшпык чон шортмым» кокымшо книгаже лектын. Тиде почеламут аршаш кок ужаш гыч шога. Икымше ужашыже шочмо калыклан, яллан, вер-шӧрлан пӧлеклалтын. А кокымшо ужаш — йӧратымаш лирике. Тиде муро аршашыштыже Зоя Дудина курымашлык темым таравата илыш да колымаш, йӧратымаш да ужмышудымаш, айдеме кокласе тыглай огыл кыл нерген каласкала. Пӱсӧ шижмаш, велыжан-велыжан ойсавыртыш-влак лудшын чонжым сымыстарат.
 
Зоя Дудинан кумшо книгаже 2004-ше ийыште лектын. Тиде почеламут аршаш марла да рушла савыкталтын. Поэтын книгаже руш да моло родо-тукым йолташыже-влаклан пӧлек семын лийын. Почеламутым рушлаш Анатолий Спиридонов кусарен.
46 корно:
Зоя Дудинан уым кычалмыжат поэзийыштыже раш коеш. «Муралте, авай, марий мурым» шепкамуро-влак книгаже тидым раш ончыкта. Ончалаш гын, марий малтыме муро пеш шагал. Александр Китиков латкум муро нерген гына ойлен. Садлан тиде жанрым ятыр вияҥдыман. Ош Кугу Юмылан пӧлеклыме циклым шерын лекташ гын, тыштат уым кычалме шижалтеш. Тымарте тидым нигӧ шерын огыл. Кумалтыш мутлан эҥертен, кугу циклым возен. Нуно тыгак идалык мучко толын шогышо пайрем негызеш возалтыныт.
 
Зоя Дудинан поэзийыштыже содержаний да сылнылык шотышто моткоч кумда мастарлыкым ужына. Тудын поэзийже виян пылдыме каваште кӱдырчым кӱдыртыкта, ложгышо йӱран игечыште чевер кечым ужыкта, кӱлеш гын, илышым тоен пышта, а колышым шӱгар гыч кынелта. А чыла тидым шке шӱм-чон вошт колтыде сераш огеш лий. Чын, курымашлык тема: илыш колымаш, йӧратымаш ужмышудымаш, поро осал, ошо шеме эрелан айдемым терген-терга да тергаш тӱҥалеш. Тидым кажне айдеме чон вошт колта, но чыла тидым поэзийыш шыҥдарен моштышо поэт шагал.
 
Зоя Дудинан поэзийыштыже Аван, Ӱдырамашын яндар, но вургыжшо, тыматле, но коржшо, кугешныше, но вийдыме, виян, но пӧръеҥ огыл шӱм-чонжо, мутат уке, ик тӱҥ верым налеш. Тидын деч посна вес темымат кумдан почеш. Ик тыгай шерге теме шочмо кундем, ял, ача-аван суртшо. Йӧратымаш лирикат изи огыл верым налеш. Поэтесса пӱртӱсын ямжымат ужын мошта, тудым сӱретлаш сылне чиям муэш.
 
Зоя Дудина почеламут корнылажым сылнештараш шуко тӱрлӧ таҥастарымашым, метафорым, метонимийым, эпитетым, да тулеч молымат кучылтеш. Тышеч тудын лывырге йылмыже, сынже шижалтеш. Поэт муро олыкыштыжо кандывуй ден висвисым, мӱйшудо ден мамашудым ойырен мошта.
57 корно:
* Мый шкежат суксо омыл: почеламут-влак. – Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 1998. –  96 с.
* Колыштса шӱшпык чон шортмым: почеламут-влак, сонет аршаш. – Йошкар-Ола: Марий книга савыктыш, 2000. – 96 с.
* Эрелан йӧратыме тат: почеламут-влак. – Йошкар-Ола: Марий Эл Республикысе самырык лудшо-влаклан В. КолумбаКолумб лӱмеш книгагудо РМЭ, 2004. – 64 с.
* Ойырымо ойпого : почеламут-влак. [Избранное: стихи]. – Йошкар-Ола: Марий полиграфавыктыш комбинат, 2006. – 256 с.
* Нылле ик порылыкым налын: марий шулдыран ой-влак / Приняв сорок одно добро: крылатые выражения марийских писателей. – Йошкар-Ола: Марийское книжное издательство, 2008. – 360 с.
118 корно:
== Чап ==
* [[Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже]] (2000).
* [[М.А. Кастрен ОбществынОбществе премийжепремий]] (2000).
* [[Россий Серызе-влак ушем|Россий Серызе-влак ушем]]ын йыжъеҥже (2002).
* «Марий Элын идалыкысе книгаже» конкурсын лауреатше (2006).
* [[Россий Журналист-влак ушем]]ын йыжъеҥже(2009).
150 корно:
[[Категорий:Марий Эл Республикысе тӱвыран сулло пашаеҥже-влак]]
[[Категорий:Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше-влак]]
[[Категорий:М.А. Кастрен ОбществынОбществе премийжынпремийын лауреатше-влак]]
[[Категорий:Н. Лесков лӱмеш премийын лауреатше-влак]]