Марий Чодыра

«Марий Чодыра» Кугыжаныш пӱртӱс парк (рушла Госуда́рственный приро́дный национа́льный парк «Мари́й Чодра́») — Марий Элын кечывалвел-эрвелныже Суас Эл воктене лийын шогышо кугыжаныш парк. Юлсер, Провой, Морко кундемлаште верланен. Йошкар-Ола марте — 60 километр, Юлсер-Ола марте — 30 километр^[1].

1985 ийын идым тылзын 13-шо кечынже негызленыт^[2].

Географий

Эҥерла

Парк гоч Элнет тӱҥ эҥер йоген эрта, молышт — Элнет эҥерын эҥерйолжо-влак: Ӱшӱт, Пӧт, Ӱбӧ, Вончо да т. м.

Ерла

Тот Ер

Марий Чодыра шкенжын ерлаже дене чаплана, нуно чыла — карстовый улыт.

Ерла: Ялчык, Сузак Ер, Кӱчыкъер, Вакшъер, Мушан Ер, Конан Ер, Тот Ер, Шуть Ер, Куж Ер, Йыргеж Ер, Кугу Ер да т. м.

Флора

Кушкылышто — иман-лышташан чодырала. Кӱкшака курыкан верлаште ваштаран, пистеран, кожеран тумерла, тӧрверлаште — кожеран, пӱнчеран, пистеран, тумеран, ваштаран, шопкеран, шолеран чодырала, вӱд воктетсе олыклаште — тумерла шаланеныт. Шопкеран, куэран, кожеран пӱнчерла вашлиялтыт. Шудан куп-влак шуко верым налын огытыл. 50 наре кушкыл Марий Эл флорын шуэ видышкыже пура.

Фауна

Янлык-влак: пӱчӧ, ур, урымдо, сур мераҥ, йос, коляйос, чодыра пушара, чодыра луй, умдыр (угыч акклиматизироватленыт), вӱдколя. Тугак маска дене пире верештыт.
Кайык-влак: кӱдыр, сузо, музо, шалеҥге, чывывараш, амырт, пӱркыт, кугылудо, претлудо.

Каныме верла

Ялчык Ер

Тӱҥ статья: Ялчык Ер

Кӱчыкъер

Тӱҥ статья: Кӱчыкъер

Мушан Ер

Тӱҥ статья: Мушэҥер ер

Сузак Ер

Тӱҥ статья: Сузак Ер

Ваштаран Курык

Тыште тыгай лӱман санаторий, Ужар Памаш, Пугачёв Тумо верланеныт.

Заповедник-влак

Марий Чодыран касвел-эрвел ужашыже эн чот аралыме территорийыште лийын шога, тушко йолын да керек-могай технике дене пураш лиймашым чарыме. Тушко Шуть Ер да Ӱбӧ эҥерын ужашыже пурат. Куж Ер ден Йыргеж Ер ерла тушко огыт пуро гынат, заповедникым аралыше-влак нунымат эскерен шогат.

Литератур

Постановление Совета Министров РСФСР от 13.09.1985 № 400 «О создании государственного природного национального парка „Марий Чодра“ в Марийской АССР»
Постановление Совета Министров МАССР от 02.12.1985 № 589 "О создании государственного природного национального парка «Марий Чодра»
Положение о Государственном учреждении "Национальный парк «Марий Чодра», утвержденное Департаментом охраны окружающей среды и экологической безопасности МПР России 16.05.2001

Важ-влак

↑ Торалык Яндекс.Карте-влакын ӱзгарыштын полышышт дене висалтын.
↑ Постановление Совета Министров РСФСР от 13 сентября 1985 г. № 400 «О создании национального парка „Марий Чодра“ в Марийской АССР».

Кылвер-влак

[1] Торалык Яндекс.Карте-влакын ӱзгарыштын полышышт дене висалтын.

[2] Постановление Совета Министров РСФСР от 13 сентября 1985 г. № 400 «О создании национального парка „Марий Чодра“ в Марийской АССР».

[1]

[2]