сӱрем
Шч Кш Вр Из Кг Шм Рш
1 2 3 4 5 6 7
8 9 10 11 12 13 14
15 16 17 18 19 20 21
22 23 24 25 26 27 28
29 30 31        
             
2024 ий

23 сӱрем (23 июль) — григориан кечышот почеш идалыкын 204-ше (кужемдыме ийлаште — 205-ше) кечыже. Идалык пытыме марте 161 кече кодеш.

Пайрем да памятный дате-влак тӧрлаташ

Лӱмгече тӧрлаташ

  • Католик лӱм-влак: Бригида, Аполлинария.
  • Танле (православный) лӱм-влак: Александр, Антон, Даниил, Пётр.

Событий-влак тӧрлаташ

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 23 кечысе событий-влак

Марий тӱняште тӧрлаташ

  • 1925 ий — Марий Элыште капкультур ушемым почмо.
  • 1985 ий — Йошкар-Ола воктене «Тополь» баллистический ракетный полк историйыште икымше гана дежурствыш лектын.

Тӱня мучко тӧрлаташ

  • 1774 ий — Емельян Пугачёвын кресаньык армийже Казань олам руалтен налын.
  • 1881 ий — Францийыште гимнастик спортын федерацийжым почмо.

Шочыныт тӧрлаташ

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 23 кечынже шочшо-влак

  • 1960 ий — Наталья Анатольевна Хайруллова, Марий Эл Республикын кугыжаныш пого министрже. Озан оласе кӱшыл институтым тунемын пытарен. Ыштыме пашажлан Марий Эл Республикын чап грамотыжо, да «За заслуги перед Марий Эл» орденын медальже дене палемдалтын.
  • 1923 ий — Иван Иванович Меркушев, Совет Ушем Герой, Совет Армийын полковникше. Шкеже тудо Марий Тӱрек кундем Кӱшыл Сенда гыч. Фронтыш 1942-шо ийыштак каен: командованийын кӱштымашым шуктен, фашист-влаклан кугу эҥгекым конден. Берлиным налмаште лӱддымылыкым ончыктен. Тидлан тудым Йошкар Шудыр да Ленин орден-влак дене палемденыт. Сар деч варасе паша корныжо Украинысе Донецк ола дене кылдалтын. Марий калыкат шке патыр эргыжым порын шарнен ила.
  • 1930 ий — Нина Афанасьевна Хлебникова, туныктыш пашаеҥ, Россий Федерацийысе сулло профессионал-техник туныктышо. 1953-шо ий гыч уста специалист Республикысе туныктышо-влак ушемын вуйлатышыжлан тыршаш тӱҥалын. Вара паша корныжо тӱрлӧ школлаште шуйнен. 20 ий 13-шо №-ан училищыште туныктышылан тыршен, лач тыште тыршыме годым тудын кабинетше Россий Федераций мучко эн сай радамыш логалын.
  • 1937 ий — Антонина Васильевна Журавлёва, Марий Эл Республикысе туныктышын сулло пашаеҥже. Маскасола кундем Кугунур ялыште шочын. Марий кугыжаныш педагогик институтым тунем лекмек, Вятскысе йоча пӧртыштӧ пашам ыштен. Умбакыже Звениговысо школ-интернатыштат, Йошкар-Оласе техникумыштат тыршен. Но 1981-ше ий гыч 3-шо №-ан школын вуйлатышыже лийын, а вара 8 №-ан школыш куснен – тиде школ 1993-шо ий гыч Ломоносов лӱмеш лицей лӱмым налын. Антонина Васильевнан вуйлатыме жапыште тудо Россий кӱкшытысӧ «Идалыкын школжо» конкурсын дипломантше лийын. А вуйлатышыже «Эн сай вуйлатыше» лӱм дене палемдалтын.
  • 1946 ий — Ирина Михайловна Адамова, модельер. Шкеже Челябинск ола гыч, но шке паша вержым Йошкар-Олаште муын. Ынде ятыр ий тудо сӱретче-модельер семын тырша, марий вургемлан ятыр у проектым ямдылымыж дене чапым сулен.
  • 1949 ий — Юрий Владимирович Андуганов, марий йылмызе, филологий шанче доктор (1992), профессор (1993), Марий Эл Республикысе шанчын сулло пашаеҥже (1996), Россий естествознаний академийын член-корреспондентше (2004), Финн-угор ушемын йотэлысе йыжъеҥже (Хельсинки, 1985), Финн литератур обществын член-корреспондентше (Хельсинки, 1985), Олык Ипай лӱмеш Марий комсомол премийын лауреатше (1988), Эстон Республикын 5-ше степенян «Маарьямаа Ырес» орденын кавалерже (2001).
  • 1960 ий — Зоя Николаевна Бердникова, тӱвыра да администраций пашаеҥ. Шернур кундем Исай почиҥга ялыште шочын. Кӱшыл шинчымашым Марий кугыжаныш педагогик институтышто налын. 1999-ше ий гыч Зоя Николаевна Шернур районысо администрацийыште самырык-влак паша шотышто пӧлкан тӱҥ специалистшылан пашам ышташ тӱҥалын, а кызыт администраций вуйлатышын алмаштышыже сомылым шуктен шога. Марий Эл Республикын муниципал службын сулло пашаеҥже.
  • 1950 ий — Альберт Иванович Рукавишников, марий онаеҥ. Тудо Шернур кундем Эҥермучаш ялеш шочын. Кызыт Куженерыште ила. 25 ий милицийыште пашам ыштыме деч вара (майор милиции), налоговый инспекцийыште тыршен. Кызыт Альберт Иванович — марий онаеҥ — кумалтышым эртарен шога.

Коленыт тӧрлаташ

Тугак ончо: Категорий:Сӱрем тылзын 23 кечынже колышо-влак

Калык пале тӧрлаташ

  • Антонын кечыже. Ожно тиде кечын тыгай калыкпале-влакым эскереныт: кӱдырчӧ кӱдырта гын – кол сайын чӱҥгаш тӱҥалеш. Пыл мӱндырчынак мурен толеш гын, кужу жап йӱр шуйна. Тыгак ер ден эҥерлам эскереныт: кушто вӱдшудо чот шочеш – тушто вӱдӱдыр-русалка-влак илат, манын шоненыт.
  • Марий калык гын вӱдӱдыр деч лӱдын огыл. Тудо шкеже моткоч лӱдшылан шотлалтеш. Но коклан Вӱд Ия ӱдыр семын кончен кертеш. Сандене тӱткӧ лияш йодыныт.