Йӱрнӧ кундем (курыкмарла Йӱрнӹ кымдем, рушла Ю́ринский райо́н) — Марий Эл Республикысе кундем. Район рӱдер — Йӱрнӧ (Юрино) ола сынан посёлко.

Район
Йӱрнӧ кундем
Йӱрнӹ кымдем, Юринский район
Тисте Ойып
Тисте Ойып
56°18′ с. ш. 46°18′ в. д.HGЯO
Эл Россий Россий
Ужашыже Марий Эл
Административ рӱдӧ Йӱрнӧ
Администраций вуйлатыше Шихова Марина Евгеньевна
Эртыш да географий
Негызлыме 1924
Кумдык 2154 км²
Шагат ӱштӧ MSK (UTC+4)
Калыкчот
Калыкчот 9763 еҥ (2010)
Калык-влак марий, руш
Инаныше-влак Танле
Официал йылме-влак руш,марий
Цифрр идентификатор-влак
Телефон код +7 83644
Автомобиль код 12
Официал сайт
Йӱрнӧ кундем картыште
Логотип Викисклада Медиафайлы на Викискладе
Марий Эл

Географий

тӧрлаташ

Кундем Юл эҥерын шола серыштыже, Марий Элын касвелныже верланен. Угарман велысе Воскресенский, Воротынский кундемла дене, эрвелнеКилемар кундем, кечывалвелнеКурыкмарий кундем дене пошкудылана. Вӱтла эҥер Йӱрнӧ кундемым кок ужашлан пайла.

Кундемын кумдыкшо 2154 км² (але 215400 га)-ш шуэш. Мландын 75 %-ште чодыра кушкеш. Тӱҥ шотышто мланде тӧр, курык-влак деч посна. Кундем гоч Юл, Вӱтла, Люнда, Дорогуча эҥер-влак йогат, шуко изи эҥер, ер уло.

Мландыште торф, чакарок, ошма ситышын уло.

Эртымгорно

тӧрлаташ

Кундемлан негызым 28 Сорла 1924 ийыште пуымо.

1 Шорыкйол 2005 ийысе шотлымаш почеш кундемыште 10 800 еҥ ила.

Тӱҥ шотышто руш-влак кундемыште илат, марий-влакат улыт.

Административ шеледымаш

тӧрлаташ

Экономика

тӧрлаташ

Промышленность

тӧрлаташ

Кундемысе промышленный предприятий-влак пу ыштымаш дене илат, оҥам, брусым пӱчкедат, фанерым ыштат, торфым луктыт. Чодрам руышо да пум обрабатыватлыше предприятий-влак кундемын промышленный секторыштыжо 65%-аш ужашым айлат, топливный промышленность — 1,8 %, перерабатыватлыше — 32%.

Ял озанлык

тӧрлаташ

Ял озанлык гыч лектыш тӱҥ шотышто шӧр да шыл дене.

Транспорт

тӧрлаташ

Тӱвыра да туныктыш

тӧрлаташ
 
Шереметевын полатше

Туныктымо тӧнеж-влак

тӧрлаташ
  • 5 кыдалаш школ,
  • 4 тичмаш огыл кыдалаш школ,
  • 9 тӱҥалтыш школ.

Тӱвыра тӧнеж-влак

тӧрлаташ
  • Районысо рӱдо да йоча книгагудо-влак, сем школ,
  • Историко-художественный тоштер.

Тӱвыра памятник-влак

тӧрлаташ
  • «Шереметевын полатше»
  • Михайло-Архангельский храм
  • Район мучко уло:
    • 59 археологий памятник,
    • 21 эртымгорно памятник,
    • 13 архитектур памятник.

Кылвер-влак

тӧрлаташ