Курыкмарий кундем

Курыкмарий кундем (курыкмарла Кырыкмары кымдем, рушла Горномарийский район) — Марий Эл Республикын ик кундемже. Рӱдолаже — Чыкма (курыкмарла Цикмӓ).

Курыкмарий кундем
Кырыкмары кымдем, Горномарийский район
Ойып
Ойып
Тисте
Тисте
Эл

Россий

Статус

Кундем

Ужашыже

Марий Эл

Административ рӱдӧ

Чыкма

Негызлыме

1921

Администраций вуйлатыше

Арганякова Наталья Николаевна

Официал йылме-влак

руш, марий

Калыкчот (2010 ий)

26 083

Калык-влак

марий, руш

Инаныше-влак

Танле

Кумдык

1730 км² (6-мше(о) вер)

Курыкмарий кундем картыште

Шагат ӱштӧ

MSK (UTC+4)

Телефон код

83632

Автомобиль код

12

Официал сайт
Марий Эл Республик

ГеографийПравить

Курыкмарий кундем Марий Эл Республикын кечывалвел-касвел ужашыштыже верланен. Юл эҥер ты кундемым кок ужашлан шелеш.

Пурла Юл серыште: Виловат, Йоласал, Эмӓн, Пайскырык, Микрӓк, Картук, Носола, Кугусола, Шӹндӹрйал, Кожерля, Шактенваж.

Шола Юл серыште: Вӹтлäмары.

Шур эҥер серыште: Ӓвӓсир, Шур-Кушыргы, Яштуга, Пӹркемсола, Краселицӹ, Этьвайныр дон Оврашныр. Кумдыкшо 1716,2 кв. км. Тышке олык, нур, чодра, эҥер, ер, куп-влак пурат. Юлын пурла серыштыже верланыше ужаш Курык вел лӱмдалтеш. Шола ужашыже Олык вел маналтеш.

ЭртыкПравить

Курыкмарий кундемын эртымгорныжо акрет жап гычак тӱҥалеш. Археологий шымлымаш ончыктен: тиде верыште ожнысек калык колым кучен, сонарыш коштын, емыжым, мӱйым поген. Варажым мландым куралаш да вольыкым ончаш тӱҥалын. Акрет финн-угор тӱшка гыч тыште ожнысо марий-влак лектыныт, нунак курыкмарий калыкын кугезышт лийыныт.

X — XIII курымлаште Курык вел ужаш Юл Булгарийыш пурен, Русьлан йӧзакым тӱлен. XIII-XV курымлаште курыкмарий мланде Шӧртньӧ Ордан кид йымалныже лийын, вара (XV-XVI курымлаште) Озаҥысе ханлыкыш ушнен.

Курыкмарий йылмеМарий Эл Республикын кугыжаныш йылме улеш.

Тыгак ончоПравить

Ӧрдыж кылвер-влакПравить