Шыжа (тылзе)
(Шыжа гыч колтымо)
| ← шыжа → | ||||||
| Шч | Кш | Вр | Из | Кг | Шм | Рш |
| 1 | ||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
| 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
| 30 | 31 | |||||
| 2023 ий | ||||||
Тиде мутын вес ыҥже-влак улыт. Шыжа (ыҥ-влак) ончал.
Шыжа тылзе (рушла октябрь) — Григориан кечышот почеш идалыкын луымшо тылзыже. Акрет Римысе кечышот почеш идалыкын 8-ше тылзыже. Шке лӱмжым латин octo - кандаше, мут гычын налын. Мландын кечывалвел ужашыште тиде тылзын шошо пагыт, Йудвелыште — шыже. Теле жапыш куснымылан кӧра тиде тылзе эн кужулан шотлалтеш (745 шагат). Тугак Кырпак тылзе (икымше лумын тылзыже), Покро тылзе, Сöсна тылзе, Лум вочмо тылзе, Чыве-агытан тылзе, Лавыра тылзе.
Шыже пагытын кокымшо тылзыже.
Пайрем-влак Тӧрлаш
Калык кокласе пайрем-влак Тӧрлаш
- 1 шыжа - Шоҥгыеҥ-влакын тӱнямбал кечышт
- 1 шыжа - Семын тӱнямбал кечыже
- 2 шыжа - виешлыме ваштареш кучедалме тӱнямбал кече
- 5 шыжа - Туныктышо-влакын тӱнямбал кече
- шыжа тылзын кокымшо кугарняже - Мунян тӱнямбал кече
- 15 шыжа - Ош тростьын тӱнямбал кече
- шыжа тылзын икымше шочмо - Архитектурын тӱнямбал кече
- шыжа тылзын кокымшо вӱргече - Пӱртӱс лӱдыкшым иземдыме тӱнямбал кече
- 24 шыжа - ИНУ-ын тӱнямбал кече
Совет жапысе Тӧрлаш
- 17 шыжа - ССРУ Конституцийын кечыже. 1977 ий марте 5 теле кечын палемдалтын.
Россий Федерацийын Тӧрлаш
- 4 шыжа - Сарзе космонавтикын кечыже
- 5 шыжа - Туныктышо-влакын кече , Уголовный кычалмаш пашаеҥ-влакын кечышт
- шыжа тылзын кокымшо рушарня - Ял озанлык да перерабатыватлыше промышленность пашаен-влакын кечышт
- 10 шыжа - Психический тазалыкын кечыже
- шыжа тылзын кумшо рушарняже - Корно озанлык пашаеҥ-влакын кечышт
- шыжа тылзын нылымше рушарняже - Автомобильный озанлык пашаеҥ-влакын кечышт
- 20 шыжа - Сарзе кыл вийын кечыже
- 25 шыжа - Россий Федерацийысе таможенникын кечыже
Моло калык да религий дене кылдалтше Тӧрлаш
Калык пале-влак Тӧрлаш
- Шыжа тылзын кӱдырчӧ кӱдырта - телым лум шагал лиеш.
- Шыже покшым - кукшо, ояр игечылан.
- Шыжа тылзын могай кечынже первый лум возеш, шошым тиде кечынак вӱдшор тылзын ий тарвана.
- Шыжа тылзын тылзе оҥгышто- шушаш кеҥеж кукшо лиеш.
- Шыжа тылзын куэ чараҥеш.
- Тумо але куэ гыч лышташ куштылгын вола- куштылго лывырге телылан, кужун пӧрдеш - йӱшто, чатлама телылан.
- Арама эр покшым дене вӱдылалтеш- кужу телылан.
- Шыжым пӱкш шуко, поҥго шагал - кужу йӱштӧ телылан.
- Умдыр-влак олымым пыжашышкышт шуко нумалыт - кужу йӱштӧ телылан.
Тыгак ончо Тӧрлаш
- Октябрёнок - влак.
Негыз Тӧрлаш
- Марла календарь.
- А.Е. Китиков, Марийские народные приметы.
- В.Н. Васильев, Русско-марийский разговорник.
- Зорина, Крылова, Якимова, Марийский для всех.
- История и культура марийского края, 8-9 класс.
- Паасонен, Восточно-марийский словарь.
- И. С. Галкин, Народные названия месяцев в марийском языке.
|
Шыжа (тылзе) Викиклатыште? |
|---|